| ای کسانی که ایمان آورده اید دشمن من و دشمن خودتان را ولی خود نگیرید (ولی معنی های مختلف دارد و در اینجا به معنای دوست مورد اعتماد است) آیا با ایشان رابطه دوستی برقرار میکنید با اینکه آنان کفران تربیت حقی را کرده اند که از جانب الله برای شما آمد؟ آنان پیام آور الله و شما را برای اینکه به پروردگارتان الله، ایمان آورده اید میخواستند اخراج بلد کنند و حال که شما از شهر خود خارج شده اید تا در راه من جهاد کنید و رضای مرا بجوئید آیا سزاوار است که بسوی ایشان در پنهان طرح دوستی افکنید؟ و حال آنکه من هم بدانچه پنهان داشته اید داناتر از خود شما هستم و هم بدانچه آشکار کرده اید و هر کس از شما چنان کند از راه راست منحرف شده است (1) | يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنوا لا تَتَّخِذوا عَدُوّي وَعَدُوَّكُم أَولِياءَ تُلقونَ إِلَيهِم بِالمَوَدَّةِ وَقَد كَفَروا بِما جاءَكُم مِنَ الحَقِّ يُخرِجونَ الرَّسولَ وَإِيّاكُم ۙ أَن تُؤمِنوا بِاللَّهِ رَبِّكُم إِن كُنتُم خَرَجتُم جِهادًا في سَبيلي وَابتِغاءَ مَرضاتي ۚ تُسِرّونَ إِلَيهِم بِالمَوَدَّةِ وَأَنا أَعلَمُ بِما أَخفَيتُم وَما أَعلَنتُم ۚ وَمَن يَفعَلهُ مِنكُم فَقَد ضَلَّ سَواءَ السَّبيلِ | 60:1 |
| اگر آنان شما را اسیر کنند برای شما دشمنانی خواهند بود و بسوی شما دست درازی خواهند کرد و با زبانهای خود به شما بد گوئی میکنند و کوشش خواهند کرد شما نیز کفران راهنمائیهای الله را بکنید (2) | إِن يَثقَفوكُم يَكونوا لَكُم أَعداءً وَيَبسُطوا إِلَيكُم أَيدِيَهُم وَأَلسِنَتَهُم بِالسّوءِ وَوَدّوا لَو تَكفُرونَ | 60:2 |
| در روز قیامت کبری قوم و خویشان شما و فرزندان شما، سودی به شما نمیدهند و میان شما با آنان جدائی خواهد افتاد و الله بدانچه میکند بینا میباشد (این آیات درباره بعضی از مسلمانان مهاجر است که روی احساسات قوم و خویش دوستی پس از اینکه از مکه به مدینه هجرت کردند، با خویشان خود قطع رابطه نکردند و تصور میکردند اگر در عقاید دینی و اجتماعی با خویشان خود اختلاف دارند، حفظ رابطه خویشاوندی ضرری به امور دینی و اجتماعی ایشان نمی زند و به نظر می آید که قبل از جنگ احزاب، کافران مکه میخواستند از اینگونه رابطه ها سوءاستفاده های جاسوسی نمایند و بعضی خویشان مسلمان شده را فریب دهند، همانطور که یهودیان چنین استفاده هائی را از یهودیان به ظاهر مسلمان میخواستند بکنند و لذا خالق عالم بعد از جنگ احزاب این آیات را نازل فرمود، تا هم مسلمانان مهاجر مواظب روابط خود با خویشان کافر خود باشند و هم تمام مسلمانان دیگر از این تذکرات پند گیرند) (3) | لَن تَنفَعَكُم أَرحامُكُم وَلا أَولادُكُم ۚ يَومَ القِيامَةِ يَفصِلُ بَينَكُم ۚ وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ | 60:3 |
| و سزاوار شما مسلمانان است که به خوبی از روش ابراهیم و پیروانش تبعیت نمائید، تبعیت از سخن ایشان که وقتی از شهر خود بسوی کنعان هجرت کردند (شهری که ابراهیم را به آتش افکندند، ولی آتش روی قدرت الله کوچک ترین اثری به او نکرد) به قوم و خویش خود گفتند، ما از شما و از عقاید شما که اطاعت بنده وار از غير الله میکنید بیزاریم و مخالف شما هستیم و میان ما و شما برای همیشه دشمنی و کینه خواهد بود، مگر آنکه شما بپذیرید که الله یگانه صاحب اختیار شما میباشد، در تبعیت شما مسلمانان از ابراهیم و پیروانش باید از سخن ابراهیم به پدرش پیروی نکنید که گفته بود برای تو از الله آمرزش خواهم خواست اگر چه در این باره الله چیزی به من اختيار نداده (یعنی شما مسلمانان در عین حال که میدانید الله تا خودش چیزی را برای کسی سزاوار نداند، سخن هیچ کس حتی پیغمبرانش را نمی پذیرد، حق ندارید حتی برای خویشان خود دعای خیر کنید و این عبارات قرآن میرساند که هرگز پیغمبر و امام اختیار ندارند، برای غیر مسلمانان حقیقی از الله خير بخواهند و اینکه مشهور است، دعای غیر درباره اشخاص پذیرفته میشود، درست نیست و تمام دعاهائی که مسلمانان ظاهری به زبان مادری خود و یا به عربی برای خود و دیگران میکنند، بیهوده است، مگر آنکه هر کس با پیروی از متن قرآن و عمل خوب خودش، با الله رابطه عبودیت برقرار کند و مستقیما خودش از الله هر چه را میخواهد بخواهد و در آن راه قدمهای عملی نیز، تا حدی که میتواند بردارد، البته در این صورت دعای هر مؤمنی مورد قبول الله قرار میگیرد و به او کمکهای غیبی لازم خواهد شد، با وجود چنین آیاتی در قرآن مجید، وای بر آنانکه روی تبلیغات سوءاستفاده چیان مذهبی از دانستن و عمل کردنِ متن قرآن به دورند و به خواندن دعاهائی عربی بدون اینکه معنای آنرا بدانند، دلخوش شده اند) ابراهيم و پیروانش همیشه مستقیما به الله میگفتند، پروردگارا ما فقط بر تو توکل کرده ایم و برای هر کاری بسوی تو باز میگردیم و توبه میکنیم و میدانیم که عاقبت بازگشت آخرتی ما بسوی توست (یعنی بسوی مرکز قدرت تو) (4) | قَد كانَت لَكُم أُسوَةٌ حَسَنَةٌ في إِبراهيمَ وَالَّذينَ مَعَهُ إِذ قالوا لِقَومِهِم إِنّا بُرَآءُ مِنكُم وَمِمّا تَعبُدونَ مِن دونِ اللَّهِ كَفَرنا بِكُم وَبَدا بَينَنا وَبَينَكُمُ العَداوَةُ وَالبَغضاءُ أَبَدًا حَتّىٰ تُؤمِنوا بِاللَّهِ وَحدَهُ إِلّا قَولَ إِبراهيمَ لِأَبيهِ لَأَستَغفِرَنَّ لَكَ وَما أَملِكُ لَكَ مِنَ اللَّهِ مِن شَيءٍ ۖ رَبَّنا عَلَيكَ تَوَكَّلنا وَإِلَيكَ أَنَبنا وَإِلَيكَ المَصيرُ | 60:4 |
| پروردگارا ما را وسیله آزمایش طوری قرار نده که به نفع کفران کنندگان تمام شود (گاه خالق عالم مؤمنان را بواسطه خطاها و عدم دوراندیشی ها گرفتار آزمایشی میکند که بر ضرر مؤمنان و به نفع کافران تمام میشود، مانند آنچه در جنگ احد پیش آمد و مؤمنان باید همیشه متوجه این موضوع باشند، تا اگر هم زمانی دچار شدند، برای آینده درس عبرت گیرند) و اگر ما گناهی کردیم به نفع ما از آن در گذر ای پروردگار ما تو آن پرقدرتی هستی که کارهایت روی حکمت است (5) | رَبَّنا لا تَجعَلنا فِتنَةً لِلَّذينَ كَفَروا وَاغفِر لَنا رَبَّنا ۖ إِنَّكَ أَنتَ العَزيزُ الحَكيمُ | 60:5 |
| آری لازمست که شما از کارهای آنان به طرز شایسته ای پیروی کنید و کسی از شما مسلمانان چنین میکند که امیدش به الله و به زمان آخرت باشد و هر کس از این راهنمائیها روی بگرداند، الله آن بی نیاز بس ستوده میباشد (با بودن اینگونه راهنمائیها و دعاهای آموزنده در قرآن، عملا میبینیم که فرقه های مختلف، مسلمانان را سوءاستفاده چیان مذهبی ایشان به دعاهائی عادت داده اند که در آنها بد آموزیهائیست، خلاف آموزشهای قرآن و مردم مسلمان نما آنها را به عربی میخوانند، بدون آنکه توجهی به معنای خلافِ قرآن آنها داشته باشند) (6) | لَقَد كانَ لَكُم فيهِم أُسوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَن كانَ يَرجُو اللَّهَ وَاليَومَ الآخِرَ ۚ وَمَن يَتَوَلَّ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ الغَنِيُّ الحَميدُ | 60:6 |
| ممکن است الله میان شما و بعضی از آنانکه با هم دشمنی کردید، دوستی ای قرار دهد و الله به اینکار تواناست و الله آمرزنده ایست مهربان (الله در جمله بالا میفرماید، مسلمانان مهاجر صبر کنند تا به زودی عده ای از کافران مکه در آینده مسلمان خواهند شد و دوست مسلمانان مهاجر میشوند و این پیشگوئی پس از فتح مکه بدست مسلمانان عملی شد و دشمنی های مسلمانان با مردم مکه تبدیل به دوستی گردید) (7) | عَسَى اللَّهُ أَن يَجعَلَ بَينَكُم وَبَينَ الَّذينَ عادَيتُم مِنهُم مَوَدَّةً ۚ وَاللَّهُ قَديرٌ ۚ وَاللَّهُ غَفورٌ رَحيمٌ | 60:7 |
| الله شما مسلمانان مهاجر را از دوستی با قوم و خویشائی که در مکه هستند و در عین حال که مسلمان نشده اند، با شما در دین جنگ نکرده اند و نمی خواستند شما را از شهرتان بیرون کنند، منع نمی کند و از دوستی اینان دوری نجوئيد و با ایشان به عدالت رفتار کنید، زیرا الله اینگونه عدالت کنندگان را دوست دارد (از این آیه پیداست که در مکه نفراتی از دوستان و قوم و خویشان مسلمان شدگان مهاجر بودند که در مخالفتهای با مسلمانان شرکت نمی کردند و حاضر نبودند، به جنگ با مسلمانان بیایند و شهامت اینرا هم نداشتند که رسما خود را مؤمن به اسلام معرفی کنند، خالق عالم میفرماید که عیب نیست که مسلمانان با اینگونه اشخاص بی طرف، رابطه دوستی داشته باشند) (8) | لا يَنهاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذينَ لَم يُقاتِلوكُم فِي الدّينِ وَلَم يُخرِجوكُم مِن دِيارِكُم أَن تَبَرّوهُم وَتُقسِطوا إِلَيهِم ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ المُقسِطينَ | 60:8 |
| فقط الله شما را از دوست بودن با کسانی باز میدارد که با شما در دین جنگ کردند و شما را از مکانهای خودتان اخراج نمودند و یا به اخراج کردن شما، کمک کردند و هر کس با چنین کسانی دوستی کند ستمکار خواهد بود (از این آیات پیداست که کافران مکه آنقدر به پیغمبر اسلام و مسلمانان در مکه سخت گیری کردند که آنان مجبور شدند از مکه به مدینه هجرت نمایند منتها خالق عالم نیز کمک فرمود که گروهی از ثروتمندان مدينه، اطلاع دادند، اگر مسلمانان از مکه هجرت کنند و به مدینه بیایند آنان با آغوش باز آنان را می پذیرند و این کمک کنندگان را انصار میگفتند) (9) | إِنَّما يَنهاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذينَ قاتَلوكُم فِي الدّينِ وَأَخرَجوكُم مِن دِيارِكُم وَظاهَروا عَلىٰ إِخراجِكُم أَن تَوَلَّوهُم ۚ وَمَن يَتَوَلَّهُم فَأُولٰئِكَ هُمُ الظّالِمونَ | 60:9 |
| ای کسانی که ایمان آورده اید، هر گاه زنانی نزد شما آمدند و خود را مؤمن و مهاجر معرفی نمودند، ایشان را بیازمائید اگر چه الله به ایمان ایشان داناتر میباشد، پس اگر شما آن زنان را بوسیله آزمایش خود، مؤمن شناختید، نباید آنان را بسوی کافران پس بفرستید زیرا آنان برای کافران حلال نیستند و کافران نیز برای این زنان حلال نمی باشند و مخارجی که کافران برای اینگونه زنان کرده بودند، شما آنرا به کافران بدهید و عیب نیست پس از آن و پس از دادن مهر ایشان، به ایشان، آنان را به همسری خود در آورید و به زنانی که معلوم شد کافرند، علاقه زناشوئی نشان ندهید آنچه خرجشان کرده اید از کافران بخواهید و کافران نیز آنچه را خرج زنان مؤمن کرده اند، از شما باید بگیرند و این حكم الله است که میان شما حکم میدهد و الله دانائی میباشد با حکمت (از این آیات پیداست که پس از معجزه ای که در جنگ احزاب پیش آمد و دشمنان اسلام مجبور به بازگشت شدند و گروهی از آنانکه یهودی و اطراف مدينه بودند، بدست مسلمانان نابود گشتند، بسیاری از زنان کافران مکه که قوم و خویش مسلمانان مهاجر بودند، مسلمان شدند و از نزد شوهران کافر خود فرار کردند و به مدینه آمدند و در ضمن عده ای هم زنانی بودند که مسلمان حقیقی نبودند و ممکن بود برای جاسوسی آمده باشند و یا میخواستند نزد مسلمانان باشند، ولی ایمان درستی به اسلام نداشتند و گروهی از زنان مسلمانان هم بودند که با شوهر و خویشان مسلمانِ خود از مکه هجرت کرده بودند، ولی روح و اخلاقا علاقه ای به اسلام نداشتند و مایل بودند به مکه برگردند، لذا آیات فوق نازل گردید، تا تکلیف تمام این گروههای مختلف روشن گردد و لازم بود که زنان فراری، مهری که از شوهر کافر خود گرفته اند، بوسیله شوهر مسلمان خود پس بدهند، چه مهر و چه زینت آلاتی که از آنان نزد خود داشتند و این به شرطی بود که کافران نیز آنچه مسلمانان به زنان کافر خود داده اند، پس بدهند و ملاحظه میکنید که مسلمانان اولیه مردمی ساده و خوش باور نبودند که هر کس بگوید من مؤمن و مسلمانم، بپذیرند مگر آنکه از آنان آزمایش فکری و عملی نمایند و لذا چنین نیست که هر کس بگوید اشهد ان لا اله الا الله و اشهد ان محمدا رسول الله او را امتحان نکرده، مسلمان بدانیم و یا درست نیست که پیغمبر اسلام گفته باشد «قولوا لا اله الا الله تفلحوا » و اینها را دشمنان اسلام برای آسان گرفتن اسلام و عوام بار آوردن مسلمانان ساخته و در دهان مسلمانان انداخته اند، تا بتوانند در مسلمانان نفوذ کنند و همه را به تفرقه و پستی بکشانند) (10) | يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنوا إِذا جاءَكُمُ المُؤمِناتُ مُهاجِراتٍ فَامتَحِنوهُنَّ ۖ اللَّهُ أَعلَمُ بِإيمانِهِنَّ ۖ فَإِن عَلِمتُموهُنَّ مُؤمِناتٍ فَلا تَرجِعوهُنَّ إِلَى الكُفّارِ ۖ لا هُنَّ حِلٌّ لَهُم وَلا هُم يَحِلّونَ لَهُنَّ ۖ وَآتوهُم ما أَنفَقوا ۚ وَلا جُناحَ عَلَيكُم أَن تَنكِحوهُنَّ إِذا آتَيتُموهُنَّ أُجورَهُنَّ ۚ وَلا تُمسِكوا بِعِصَمِ الكَوافِرِ وَاسأَلوا ما أَنفَقتُم وَليَسأَلوا ما أَنفَقوا ۚ ذٰلِكُم حُكمُ اللَّهِ ۖ يَحكُمُ بَينَكُم ۚ وَاللَّهُ عَليمٌ حَكيمٌ | 60:10 |
| و اگر چیزی از خرجهائی که شما مؤمنان برای زنانتان کردید و آن زن بسوی کافران رفت و کافران آن خرج را به شوهرش ندادند (مقصود مهر و یا زینت آلات است که زن همراه برده) هر زمان زنی فراری از ایشان بدست آوردید (یعنی زنی از کافران بسوی شما فرار کرد) از حقی که برای آن زن باید به شوهرِ کافرش برگردانید، به اندازه آنچه کافران باید برای همسرِ فراری شما داده باشند از آن به شوهرِ زنی که زنش فرار کرده بدهید و از الله که شما بدان ایمان آورده اید بترسید (یعنی بیشتر از حق شوهر مسلمان از حق شوهر کافر برندارید ) (11) | وَإِن فاتَكُم شَيءٌ مِن أَزواجِكُم إِلَى الكُفّارِ فَعاقَبتُم فَآتُوا الَّذينَ ذَهَبَت أَزواجُهُم مِثلَ ما أَنفَقوا ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذي أَنتُم بِهِ مُؤمِنونَ | 60:11 |
| ای خبر از غيب دهنده، وقتی چنان زنان مؤمنی از کافران بسوی تو آمدند و حاضر شدند، با تو بیعت نمایند به شرط اینکه به الله چیزی را شریک قرار ندهند و دزدی نکنند و زنا ننمایند و فرزندان خود را نکشند و در کارها و رفتار خود با دیگر زنان مؤمن تهمت دروغ نزنند، تو با ایشان بیعت کن و برای ایشان از الله آمرزش گناه گذشته ایشان را بخواه، زیرا الله در اینگونه موارد آمرزنده و مهربان میباشد (این جملات میرساند که زنان کافران مکه چه فساد ها و بی تربیتی هایی داشتند و زنان مسلمان چگونه مجبور بودند با تعهدی که میدادند به تربیتی بس عالی در آیند) (12) | يا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذا جاءَكَ المُؤمِناتُ يُبايِعنَكَ عَلىٰ أَن لا يُشرِكنَ بِاللَّهِ شَيئًا وَلا يَسرِقنَ وَلا يَزنينَ وَلا يَقتُلنَ أَولادَهُنَّ وَلا يَأتينَ بِبُهتانٍ يَفتَرينَهُ بَينَ أَيديهِنَّ وَأَرجُلِهِنَّ وَلا يَعصينَكَ في مَعروفٍ ۙ فَبايِعهُنَّ وَاستَغفِر لَهُنَّ اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ | 60:12 |
| ای کسانی که ایمان آورده اید، با قومی که الله بر ایشان خشم گرفته، دوستی نکنید، زیرا آنان امیدی به آخرت ندارند همانطور که کفران کنندگانِ حقایق اسلام، امیدی به زنده بودن روح مردگانی که در قبرها خفته اند، ندارند (این آیه میگوید با اینکه یهودیان، باید طبق مطالب تورات و پیغمبرانشان، معتقد به مجازات بدکاران در آخرت باشند و اگر چنین عقیده ای را میداشتند، مسلمان میشدند اینان که مسلمان نشده اند، اعتقادی به آخرت ندارند که به امید به آن حقایق قرآن را بپذیرند، همانطور که کفران کنندگان مکه، معتقد به آخرت ذکر شده در تورات و قرآن نیستند، ضمنا این آیه تذکر میدهد که یهودیان، معتقد به زنده بودن روح مرده گانی که در قبر خفته اند، هستند، ولی کافران مکه معتقد بودند که انسان تا زنده است روح و بدنش هست و وقتی مرد، دیگر روحی از او نمی ماند و فقط بدن مرده او در قبر است که به مرور پوسیده و نابود میشود و چون هم یهودیانی که زیر بار حق نمیروند و هم كافران مکه در عدم اعتقاد به مجازات و پاداشِ روح در آخرت یکسان هستند هر دو کافر و مورد خشم الله میباشند و شما مسلمانان نباید با آنان دوست باشید، زیرا در این دوستی کلاه سر شما مسلمانان میرود که به مقرراتی پابندید و به کسی بد نمیرسانید و آنان مخفی و آشکار به شما بدی خواهند کرد، زیرا ترسی از آخرت ندارند اگر چه هم به وجود خالقی برای جهان معتقد باشند و هم زنده بودن روح را پس از مرگ پذیرفته باشند، آری این طرز تفکر و تربیت اسلامی بود که مسلمانان صدر اسلام را به آن قدرت و عظمت رساند و دشمنان اسلام برای از بین بردن چنین قدرتی بود که افکار درویشی و صلح دوستی دروغی را بوجود آوردند، تا بنام اینکه ما طرفدار دوستی به تمامِ بنی نوع بشر بدون در نظر گرفتن مذهب و ملت و رنگ هستیم، کلیه قوانین و اصول کنترل کننده جمعیت ها را از بین ببرند و بنام طرفداری از صلح و صفا، اختلافات و جنگهای مختلفی را بوجود آورند به حدی که حتی زن و بچه زیر بار قوانین خانوادگی و انضباطات اجتماعی نمی روند و بی بند و باری بسیاری از جوانان دنیا را گرفته است) (13) | يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنوا لا تَتَوَلَّوا قَومًا غَضِبَ اللَّهُ عَلَيهِم قَد يَئِسوا مِنَ الآخِرَةِ كَما يَئِسَ الكُفّارُ مِن أَصحابِ القُبورِ | 60:13 |
