| نامِ پرورنده ات را که از هر چیز برتر می باشد، پاک دار (یعنی سزاوار نیست که در کنارِ نامِ الله نامی دیگر بگذاری و نامِ کسِ دیگر را وابسته به نام الله شُماری، چنانکه بت پرستانِ مکه، نام الله را مؤنث کرده بودند و بصورت لات تصور میکردند و او را که یکی از مُرده های نیکوکار و مقدسشان بود به نام خدا می خواندند و نام عَزیز را که نام دیگر الله بود، بنام عُزّى یعنی عزیزِ مؤنث می چسباندند و به اینصورت با فلسفه هائی موهوم برای الله دختران و یا مظاهر الله می ساختند و آنها را شفیع و واسطه و پارتی های خود نزدِ خالقِ عالم معرفی می نمودند و متاسفانه همین کار را مسیحیان نیز کرده اند و نام عیسی را کنارِ نام الله گذاشته اند و او را پسر خدا یا مظهر خدا می شمارند و حتی مسلمینِ بی خبر از قرآن نیز علی را دستِ خدا و حسین را خونِ خدا و محمد را شفیع در نزدِ الله می پندارند و مثلاً کوشش می کنند رابطه ای میان احمد و احد بسازند و یا انتشار دهند که الله همه چیز را برای خاطر پیغمبر اسلام و یا پنج تن آفریده) (1) | سَبِّحِ اسمَ رَبِّكَ الأَعلَى | 87:1 |
| زیرا فقط اوست که تمام خلقت را آفرید و درست آفرید و با حسابی دقیق آفرید (2) | الَّذي خَلَقَ فَسَوّىٰ | 87:2 |
| و به راهی که باید بروند، برد (مقصود خلقتِ کهکشان ها و کرات است که هر یک مامور و مجبور به کار و حرکتی روی قوانین طبیعی نهاده شده از جانبِ الله هستند) (3) | وَالَّذي قَدَّرَ فَهَدىٰ | 87:3 |
| و اوست که علوفه را بیرون آورد (در این آیه کوچک اشاره به پیدایش زندگی جمادی شده، یعنی زندگی ایکه از خروج نباتات از زمین شروع میشود تا خوراک حیوانات باشد و انسان، آن هر دو را برای زندگی خود بپروراند) (4) | وَالَّذي أَخرَجَ المَرعىٰ | 87:4 |
| پس آن علوفه را سبزِ تیره و قرمزِ مایل به سیاه کرد (این حالت برگهای گیاهان مختلف در هر پائیز و زمستان است) و خاشاکی بی مصرف (اشاره به اینست که هر زنده پر ارزشی، عاقبت بر اساس قوانین طبیعی الله بی ارزش می گردد تا دوباره مقدمه ای برای ایجاد چیزی با ارزش شود) (5) | فَجَعَلَهُ غُثاءً أَحوىٰ | 87:5 |
| خودِ ما بر تو خواهیم خواند، پس فراموش نمی کنی (چون مطالبِ فوق فشرده و پر مغز و علمی بود، پیغمبر اسلام در حالت وحی می ترسید که مبادا فراموشش شود، لذا مامورین وحی که باید کلامِ خدای جهان را به پیغمبر اسلام برسانند، در وسط جملات وحی به او گفتند نترسد) (6) | سَنُقرِئُكَ فَلا تَنسىٰ | 87:6 |
| مگر آنچه را که الله خواسته باشد (از این عبارت پیداست که بسا مطالب بوده که از جانبِ الله به او وحی می شده، ولی چون لازم نبوده که آنها را به مردم برساند، متنِ مطالبِ وحی شده فراموشش می شد، ولی مفهومِ آنها تا آنجا که برای اطلاعاتِ شخصِ محمد ضروری بود، در خاطره پیغمبر اسلام می ماند و اطلاعاتی که از پیغمبر اسلام رسیده و در قرآن مجید نیست از این قبیل می باشد)به یقین او هر آشکار و نهان را می داند (یعنی مصلحتِ او در هر چیز شرط است) (7) | إِلّا ما شاءَ اللَّهُ ۚ إِنَّهُ يَعلَمُ الجَهرَ وَما يَخفىٰ | 87:7 |
| و تو را برای آن آسانی آماده ات می کنیم (یعنی اگر موضوعاتی امروز و فردا بر تو سخت می آید، منتظر باش تا کم کم بزرگترین اصلاحات بدست تو به آسانی انجام شود) (8) | وَنُيَسِّرُكَ لِليُسرىٰ | 87:8 |
| پس تو بشرطی حق داری پند دهی که پند دادن، سود دهد (منظور سود اجتماعی است نه سودِ شخصی به پند دهنده) (9) | فَذَكِّر إِن نَفَعَتِ الذِّكرىٰ | 87:9 |
| کسی پند خواهد گرفت که از خطر میترسد (پند دهنده برای دور کردن مردم از خطر، ایشان را پند می دهد) (10) | سَيَذَّكَّرُ مَن يَخشىٰ | 87:10 |
| و بدبخت، از این پند تو دوری خواهد نمود (11) | وَيَتَجَنَّبُهَا الأَشقَى | 87:11 |
| آن بدبختی که در آن آتش بس بزرگ میسوزد(12) | الَّذي يَصلَى النّارَ الكُبرىٰ | 87:12 |
| و در آن، نه از شدت عذاب میمیرد و نه زنده میگردد (یعنی تخفیفی از عذاب برایش نیست که بگوید راحت شدم) (13) | ثُمَّ لا يَموتُ فيها وَلا يَحيىٰ | 87:13 |
| در آنجا کسی رستگار شود که خود را از آلودگی ها پاک کرده بود (آلودگی هائی که در پیغامِ پیغمبرانِ الله، شرح داده شده) (14) | قَد أَفلَحَ مَن تَزَكّىٰ | 87:14 |
| و نامِ پروردگارِ خود را یاد میکرد و نماز میخواند (نماز، یاد آوری پروردگار و دینِ او طبقِ برنامه معینی در روز و شب است و مؤمنِ حقیقی علاوه بر آن در هر نمازی همیشه به یاد پروردگارِ خود است) (15) | وَذَكَرَ اسمَ رَبِّهِ فَصَلّىٰ | 87:15 |
| لیکن فقط زندگی دنیا مورد توجه شماست (حتی در نمازِ خود بجای معنای نماز حسابِ کار و مالِ دنیا را می کنند و با اینحال گمان می کنند نماز میخوانند) (16) | بَل تُؤثِرونَ الحَياةَ الدُّنيا | 87:16 |
| و زندگی آخرت بهتر و پایدارتر می باشد (17) | وَالآخِرَةُ خَيرٌ وَأَبقىٰ | 87:17 |
| این به يقين در نوشته های پیش نیز هست (18) | إِنَّ هٰذا لَفِي الصُّحُفِ الأولىٰ | 87:18 |
| در نوشته های باقیمانده از ابراهیم و موسی (این مطلب اشاره بر اینستکه، سخنان قرآن، در عین حال که مستقیماً از الله است، در پیغام پیغمبران دیگر نیز بوده و بسیار غلط است که تصور شود چون مطلبی از قرآن در تورات است، محمدِ بیسواد از روی توراتی که حتی یهودیان بدان دسترسی نداشتند، یا کتابِ زرتشتی که اصلاً اَعراب از آن بی خبر بودند، یاد گرفته باشد و در قرآن بیاورد) (19) | صُحُفِ إِبراهيمَ وَموسىٰ | 87:19 |
