[print-me]
| پناه میبرم به الله از شرِّ شیطانِ مَطرود | أَعُوذُ بِاللّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ |
| ترجمه واژه‌ای: محمدکاظم معزی | ترجمه تفسیری: صادق تقوی |
| سوره طاها که دارای ۱۳۵ آیه می باشد، به ترتیب نزول سوره ها، سوره 48 و در قرآنهای معمولی، سوره بیستم است و بر سر آن یکی از آیات ۲۹ گانه متشابه قرار گرفته و بقیه آیات آن که محکمند، مطالبی است به پیغمبر اسلام که خلاصه اش چنین است: قرآن که از خالق آسمانها و زمین نازل شده، تعلیماتی است برای کسی که از نتایج کارهای بد خود می ترسد و تو نباید، در تبلیغِ آن، به کسانی که استعدادِ قبول آنرا ندارند، خود را در رنج اندازی و برای آنکه بدانی ما پشتیبان تو هستیم و حتماً آنچه را بوسیله تو باید انجام دهیم، انجام خواهیم داد. داستان موسی را از آغاز پیغمبری تا زمانی که ماموریت خود را به انجام رساند، بیاد تو میاوریم و از روی آن، خواهی دانست که قصد ما از فرستادن تو و امثال تو، فقط اینست که معلوم شود که چه کسانی لیاقت اطاعتِ ما را دارند و چه کسانی سر کشند تا پس از متلاشی شدنِ زمین، وقتی ارواح تمام مردگان را در زمين آخرت، دوباره در جسدی متناسب با آن زمین زنده میکنیم، برخی را به دوزخ و بعضی را به بهشت می بریم و این آزمایشی است که بصورت مسابقه، برای طبقه بندی انسانها، بوسيله پیغمبران انجام ميدهيم، عيناً، شبيه آزمایشی است که قبلا در زمین آخرت، روح انسانِ اول و جِنّ اول را آزمودیم تا معلوم شود که هر یک چه استعدادی دارند و چگونه میتوانند، در هم اثر کنند تا از نتیجه این تاثیر انسانها و جن هایی تکامل یافته و یا پست، پدید آیند و تو و هر کس میخواهد مانند تو، در این آزمایشها به مقامی عالی برسد لازم است، نماز مقرره را که پایه تربیت عالی انسانهاست با در نظر گرفتن معانی آن بخوانند و برتریهای دنیائیِ دنیا خواهانِ فسادکار، ایشان را فریب ندهد و از تعلیمات کتابهای آسمانی، حداکثر استفاده را کنند و کسانی را به راه راست و ادار نمایند که لیاقت و اهليت آنرا دارند و بدانند که آمدن پیغمبران و تبلیغ دین بوسيله آنان و پیروان آنها فقط برای اتمام حجت است نه مجبور کردن مردم به ایمان و اینک تفسیر مطالب این سوره: | ||
| بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ | ||
| طه | طه | 20:1 |
| طاها (این آیه متشابه که طاها خوانده میشود و در قرآنهای معمولی، طه نوشته شده، چون در زبانِ عرب، قانونی برای فهم آن نیست، فهمش متشابه و خیالی است، بر خلاف سایر آیات که قانونِ زبان، فهم آنها را تضمین کرده و محکمند و ما در اول سوره مریم، درباره امثال اینها بیشتر شرح دادیم و ثابت شده که تاویل و معنای آنرا کسی جز الله نمیداند و در قرآن نهاده شده تا مفسرین و پیشوایانِ خیال باف که کج دلند، از محکم و مستدل گویان که راسخ در علمند شناخته شوند) (1) | ||
2 مَا أَنزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَى | ||
| نفرستاديم بر تو قرآن را تا رنج برى | مَا أَنزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَى | 20:2 |
| ای پیغمبر، ما قرآن را بر تو فرو نفرستاده ایم که به رنج افتی (۲) | ||
| جز يادآوريى براى آنكه مى ترسد | إِلَّا تَذْكِرَةً لِّمَن يَخْشَى | 20:3 |
| فقط برای کسانی تعلیم و تذکر است که از خطرهای آینده میترسند (یعنی پیغمبر و پیروان حقیقی او نباید با کسانی که دنیا را بر آخرت ترجیح میدهند و در دین به مجادله میپردازند، زیاد گفتگوهای رنج آور نمایند) (۳) | ||
| فرستادنى از آنكه آفريد زمين و آسمانهاى بالا را | تَنزِيلًا مِّمَّنْ خَلَقَ الْأَرْضَ وَ السَّمَاوَاتِ الْعُلَى | 20:4 |
| آن از کسی فرو فرستاده شده که زمین و آسمانهای بالا را آفریده (4) | ||
| هستی بخش بر تخت نشست | الرَّحْمَنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوَى | 20:5 |
| و او، آن رحمان است (آن رحمان، بر طبق سورة الرحمان یعنی بخشنده خلقت و طبیعت به موجودات متعقل موجود در زمینها و آسمانها روی قوانین طبیعی) که قدرت او بر آن عرش قرار گرفت (عرش در اصطلاح قرآن پایتخت فرمانروائى الله است که به عرش بزرگ و عرش های کوچکتر که بهم مربوطند، تقسیم می گردد و آیه بالا درباره خورشید است که نسبت به منظومه شمسی، مرکزِ قدرتی است از اللهِ برای پیدایش منظومه شمسی و ادامه گردش آنها دور خورشید که خود از مرکز قدرت دیگری که خالق عالم خلق کرده، قدرت می گیرد تا برسد به قدرت عظیم مرکزی الله) (۵) | ||
| مالِک است، آنچه در آسمانها و آنچه در زمين و آنچه ميان آنها و آنچه زير خاك است | لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِي الْأَرْضِ وَ مَا بَيْنَهُمَا وَ مَا تَحْتَ الثَّرَى | 20:6 |
| آنچه در آسمانها و هر چه در زمین و میانِ آسمانها و زمین و در زیرِ خاکِ زمین اند، برای او و در اختیار اوست (با در نظر گرفتن گردش زمین و خورشید و کهکشانها به گردِ عرش عظیم، این جمله تمام خلقت وسیع را شامل میگردد) (6) | ||
| و اگر بلند گويى سخن را او مى داند نهان و نهان تر را | وَ إِن تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ يَعْلَمُ السِّرَّ وَ أَخْفَى | 20:7 |
| و اگر تو میخواهی با الله، بلند سخن گوئی، بدان که او هم سخن پنهان و هم پنهان تر را میداند (۷) | ||
| خدا نيست خدايى جز او وى را است نامهاى نكو | اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ لَهُ الْأَسْمَاء الْحُسْنَى | 20:8 |
| او چنین خدائی است (چنین صاحب اختیاری است) که جز او خدائی نمی باشد، آن اسمهای نیکوتر که نماینده آن صفات نیکوتر است (مانند رحمان و رحیم و خالق و امثال اینها که در قرآن و سایر کتابهای آسمانی است) مخصوص و سزاوار چنین خدائی است (نه توصیف هائی که بت پرستان و تهی مغزان درباره الله می کنند و او را سزاوار داشتن پسر و مظهر و ولی میدانند) (۸) | ||
۹ وَ هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ مُوسَى | ||
| و آيا رسيده است به تو داستان موسى | وَ هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ مُوسَى | 20:9 |
| و آیا داستان موسی به تو رسیده (9) | ||
| هنگامى كه ديد آتشى پس گفت به خاندان خويش درنگ كنيد كه من يافتم آتشى را شايد بيارم شما را از آن اخگرى (گيرانه اى) يا بيابم بر آتش راهنمايى را | إِذْ رَأَى نَارًا فَقَالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ نَارًا لَّعَلِّي آتِيكُم مِّنْهَا بِقَبَسٍ أَوْ أَجِدُ عَلَى النَّارِ هُدًى | 20:10 |
| داستانِ زمانی که او آتش را دید و به کسانش گفت، درنگ کنید، زیرا من آتشی را دیدم، میروم تا از آن شعله ای برای شما آورم، یا بر آن آتش، راهنمائی ای پیدا کنم (از آیه 3 تا ۲۹ سوره ی قصص، آیاتِ شرحِ تولد موسی است تا رسیدنش به این مکان و آن هنگامی بود که پس از جدا شدن از پدر زنش، از شهر مدین با زن و فرزند و دارائیش میخواست، در جای مناسبی به زندگی مستقلی مشغول گردد و رسیده بود به نزدیک کوه سینا و در بیابان سینا در هوائی سرد که از دور در کناره کوه سینا آتشی می بیند) (۱۰) | ||
| پس هنگامى كه بيامدش خوانده شد اى موسى | فَلَمَّا أَتَاهَا نُودِي يَا مُوسَى | 20:11 |
| چون بدانجا آمد، صدائی شنید: که ای موسی (۱۱) | ||
| همانا منم پروردگار تو پس درآور كفش هاى خويش را كه تويى بر درّه مقدّس طُوى | إِنِّي أَنَا رَبُّكَ فَاخْلَعْ نَعْلَيْكَ إِنَّكَ بِالْوَادِ الْمُقَدَّسِ طُوًى | 20:12 |
| به یقین، منم پروردگار تو، پس دو کفش خود را بر کن، زیرا تو در آن وادی مقدسی هستی که دو راهه است (موسی از راه شمالی، در جاده ای کوهستانی که کنار رودخانه ای بود، آمد تا رسید به جاده ای که در کنار رودخانه ای بطرف شرق میرفت، به قاموس کتاب مقدس در لغت سینا مراجعه شود) (۱۲) | ||
| و من تو را برگزيدم پس گوش فرا ده بدانچه وحى شود | وَ أَنَا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِمَا يُوحَى | 20:13 |
| و من تو را برگزیدم، پس بدانچه وحی میشود گوش ده (۱۳) | ||
| همانا منم خدا نيست خداوندى جز من پس پرستش كن مرا و بپاى دار نماز را براى يادكردنم | إِنَّنِي أَنَا اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنَا فَاعْبُدْنِي وَ أَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي | 20:14 |
| به يقين، من الله هستم (آن یگانه خدای معروف هستم) خدائی، جز من نیست (خدا یعنی صاحب اختیار) پس اطاعتِ بنده وار، فقط از من نما و برای اینکه مرا یاد کنی، این نماز را ادامه بده (هر پیغمبری در ابتدای پیغمبریش مامور به خواندن نمازی میشود که خلاصه مكتب تربیتی دینِ الله در آن است و نماز تمام پیغمبران، تقریبا مانند نماز اسلام بوده، ولی به مرور آن را تغییر داده اند، همانطور که نماز اسلام نیز در فرقه های اسلام، اختلافاتی پیدا کرده است و در بعضی فرقه ها، حتى اصل نماز که سوره الحمد است، به دعاهائی تبدیل شده و آنچه را هیچ اهمیت نمی دهند، در نظر گرفتن معنای دقیق نماز است) (۱4) | ||
| همانا ساعت است آينده خواهم نهان دارمش تا پاداش داده شود هر كسى بدانچه مى كوشد | إِنَّ السَّاعَةَ ءاَتِيَةٌ أَكَادُ أُخْفِيهَا لِتُجْزَى كُلُّ نَفْسٍ بِمَا تَسْعَى | 20:15 |
| آن زمان معروف (زمان آخرت و زمان مقدماتی آن) حتما آمدنی است و من میخواهم آن را مخفی دارم تا هر کسی، با آنچه می کوشد، پاداش بیند (۱۵) | ||
| پس بازنداردت از آن آنكه ايمان نياورد بدان و پيروى كند هوس خويش را تا نابود شوى | فَلاَ يَصُدَّنَّكَ عَنْهَا مَنْ لاَ يُؤْمِنُ بِهَا وَ اتَّبَعَ هَوَاهُ فَتَرْدَى | 20:16 |
| پس کسی که به پیروی از هوسهای خود، بدان ایمان نمی آورد، مبادا تو را از آن باز دارد که به سقوط دچار خواهی شد (۱6) | ||
| و چيست اين به دست راست تو اى موسى | وَ مَا تِلْكَ بِيَمِينِكَ يَا مُوسَى | 20:17 |
| و ای موسی در دست راست خود چه داری؟ (۱۷) | ||
| گفت اين است چوبدست من كه بدان تكيه كنم و بريزم برگها را بدان بر گوسفندانم و مرا است در آن حوائجى ديگر | قَالَ هِيَ عَصَايَ أَتَوَكَّؤُا عَلَيْهَا وَ أَهُشُّ بِهَا عَلَى غَنَمِي وَ لِيَ فِيهَا مَآرِبُ أُخْرَى | 20:18 |
| پاسخ داد، آن چوبدستِ من است که بر آن تکیه میدهم و با آن بر گوسفندانم، برگ فرو میریزانم و در آن برای من احتياجات دیگری است (۱۸) | ||
| گفت بيفكنش اى موسى | قَالَ أَلْقِهَا يَا مُوسَى | 20:19 |
| گوینده باز گفت: ای موسی آن چوبدست را بیافکن (۱۹) | ||
| پس افكندش ناگهان آن است مارى شتابان | فَأَلْقَاهَا فَإِذَا هِيَ حَيَّةٌ تَسْعَى | 20:20 |
| چون بیافکند، ناگهان آن ماری شد که می دوید (۲۰) | ||
| گفت بگيرش و نترس زود است بازگردانيمش به شيوه نخستينش | قَالَ خُذْهَا وَ لَا تَخَفْ سَنُعِيدُهَا سِيرَتَهَا الْأُولَى | 20:21 |
| گوینده گفت: آن را بگیر، مترس که آن را ما به وضعِ اولش بر می گردانیم (در آیه ۳۰ و ۳۱ از سوره قصص مطالبی اضافی هم درباره وضع سبز و خرمِ مكانِ مزبور هست و هم چگونگی ترس و فرار موسی از مار) (۲۱) | ||
| و بچسبان دست خود را به پهلوى خود برون آيد تابنده اى بى آزار آيتى ديگر | وَ اضْمُمْ يَدَكَ إِلَى جَنَاحِكَ تَخْرُجْ بَيْضَاء مِنْ غَيْرِ سُوءٍ آيَةً أُخْرَى | 20:22 |
| و دستت را مشت کن و زیر بغلت، بکشان تا بدون اندک عیبی، سفید بیرون آید (سفیدی آن طوری بود که چشمها را ناراحت میکرد و از دیدن آن میترسیدند) و این نشانه ای است، دیگر (۲۲) | ||
| تا بنمايانيمت از آيتهاى ما، بزرگترها را | لِنُرِيَكَ مِنْ آيَاتِنَا الْكُبْرَى | 20:23 |
| تا به تو بعضی نشانه های بزرگترِ خودمان را بنمایانیم (۲۳) | ||
| برو بسوى فرعون كه او سركشى كرد | اذْهَبْ إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى | 20:24 |
| برو بسوی فرعون، زیرا او طغیان کرده (۲4) | ||
25 قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي | ||
| گفت پروردگارا فراخ گردان براى من سينه مرا | قَالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي | 20:25 |
| موسی گفت پروردگارا، سینه ام باز کن (چون این ماموریت، سخت موسی را دلتنگ کرده بود و تصور نمی کرد، بتواند با فرعون که مردی بیرحم و پرقدرت بود، مبارزه نماید و بعلاوه لازمه این مبارزه، داشتن اطلاعاتی کافی بود، موسی از الله چنین خواست) (۲۵) | ||
| و آسان كن براى من كار مرا | وَ يَسِّرْ لِي أَمْرِي | 20:26 |
| و کارم را برایم آسان گردان (۲6) | ||
| و بازكن گرهى از زبانم | وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِّن لِّسَانِي | 20:27 |
| و گره از زبانم بگشای(موسی، هم زبانش می گرفت و هم در خود، قدرتِ بحث با فرعون و فرعونیان را نمی دید) (۲۷) | ||
| تا دريابند گفتار مرا | يَفْقَهُوا قَوْلِي | 20:28 |
| تا گفتارم را دریابند (۲۸) | ||
| و قرار ده براى من وزيرى از خاندانم | وَ اجْعَل لِّي وَزِيرًا مِّنْ أَهْلِي | 20:29 |
| همچنین از کسانِ من، برایم پشتیبانی قرار ده (۲۹) | ||
| هارون برادرم را | هَارُونَ أَخِي | 20:30 |
| و هارون برادرم، بسیار مناسب است (۳۰) | ||
| استوار سازيد بدو پشت مرا | اشْدُدْ بِهِ أَزْرِي | 20:31 |
| پشتم را به او محکم گردان (۳۱) | ||
| و شريكش گردان در كارم | وَ أَشْرِكْهُ فِي أَمْرِي | 20:32 |
| و او را در کارم شریک فرما (۳۲) | ||
| تا بستايمت بسيار | كَيْ نُسَبِّحَكَ كَثِيرًا | 20:33 |
| تا هر دو، تو را بسیار به بزرگی بستائیم (۳۳) | ||
| و يادت كنيم بسيار | وَ نَذْكُرَكَ كَثِيرًا | 20:34 |
| و زیاد، به یادت آوريم (34) | ||
| كه همانا بوده اى تو به ما بينا | إِنَّكَ كُنتَ بِنَا بَصِيرًا | 20:35 |
| يقينا، تو خود به ما بینا بوده ای (۳۵) | ||
| گفت همانا داده شدى خواست خود را اى موسى | قَالَ قَدْ أُوتِيتَ سُؤْلَكَ يَا مُوسَى | 20:36 |
| پاسخ گرفت که ای موسی، آنچه را خواستی، به تو داده شده (۳6) | ||
| و همانا منّت نهاديم بر تو بارى ديگر | وَ لَقَدْ مَنَنَّا عَلَيْكَ مَرَّةً أُخْرَى | 20:37 |
| و بدان که منت دیگری نیز بر تو داریم (۳۷) | ||
38 إِذْ أَوْحَيْنَا إِلَى أُمِّكَ مَا يُوحَى | ||
| هنگامى كه وحى كرديم بسوى مادرت آنچه وحى مى شود | إِذْ أَوْحَيْنَا إِلَى أُمِّكَ مَا يُوحَى | 20:38 |
| و آن زمانی بود که به مادرت، آنچه را باید وحی کنیم، وحی کردیم (۳۸) | ||
| كه بيفكنش در تابوت پس بيفكنش در دريا پس بيفكندش دريا به ساحل تا گيردش دشمن من و دشمن او و افكندم بر تو مِهرى را از خويش و تا ساخته شوى برابر چشمم | أَنِ اقْذِفِيهِ فِي التَّابُوتِ فَاقْذِفِيهِ فِي الْيَمِّ فَلْيُلْقِهِ الْيَمُّ بِالسَّاحِلِ يَأْخُذْهُ عَدُوٌّ لِّي وَ عَدُوٌّ لَّهُ وَ أَلْقَيْتُ عَلَيْكَ مَحَبَّةً مِّنِّي وَ لِتُصْنَعَ عَلَى عَيْنِي | 20:39 |
| به او گفتیم که فرزندت را، در آن تابوت انداز و آن را در آن دریا، افکن (رود نیل چون مثل دریا پر آب و وسیع و ساکن مینمود، به نام دریا معرفی شده، چون دریا به آبی می گویند که ساکن و وسیع باشد) و دریا مامور است آنرا به آن ساحل اندازد تا دشمنی که هم دشمن من و هم دشمن اوست، او را بگیرد و برای اینکه بدست آنها در پیش چشم من، برای منظوری که دارم ساخته شوی، از خودم محبتی در دل او بر او افکندم (یعنی صورت و رفتار تو را طوری کردم که فرعونيان تا تو را ببینند دوستت بدارند) (۳۹) | ||
| هنگامى كه مى رفت خواهرت و مى گفت آيا راهنمايى كنم شما را بر كسى كه پرستاريش كند پس بازگردانيديمت بسوى مادرت تا روشن شود ديده او و اندوهگين نشود و كُشتى تنى را پس رها ساختيمت از اندوه و آزموديمت آزمايشى پس ماندى ساليانى در مردم مَدين سپس آمدى بر تقديرى اى موسى | إِذْ تَمْشِي أُخْتُكَ فَتَقُولُ هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَى مَن يَكْفُلُهُ فَرَجَعْنَاكَ إِلَى أُمِّكَ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُهَا وَ لَا تَحْزَنَ وَ قَتَلْتَ نَفْسًا فَنَجَّيْنَاكَ مِنَ الْغَمِّ وَ فَتَنَّاكَ فُتُونًا فَلَبِثْتَ سِنِينَ فِي أَهْلِ مَدْيَنَ ثُمَّ جِئْتَ عَلَى قَدَرٍ يَا مُوسَى | 20:40 |
| بطوری که چون خواهرت، در تعقیب تو می رفت و به گیرندگان تو می گفت، آیا میخواهید شما را به کسی که او را پرستاری کند، دلالت نمایم، ما کاری کردیم که تو بسوی مادرت باز گردی تا چشمش از گریه به شادی بدل شود و اندوه نخورد (به باب دوم، از سفر خروج که دومین کتاب تورات است، برای دیدن شرح مفصل تر این قسمت از داستان موسی مراجعه شود و بر طبق آیه ۳ تا ۷ از سوره قصص، عده ای از فرعونیان که گماشته گانِ دختر فرعون بودند، پس از گرفتن تابوت موسی و نشان دادن آن به دختر فرعون، با دختر فرعون، نزد فرعون و زنش رفتند و فرعون خواست او را بکشد، ولی زن و دختر او نگذاشتند و خواستند به عنوان پسر خود، او را نگهداری کنند، ولی خواست الله باعث شد که موسی از پستان هیچ زنی شیر نخورد، جز مادرش و از طرفی چون پدر و مادر و خواهر موسی از کارکنان دربار فرعون بودند، خواهرش توانست نزد آنان برود و در حالی که آنان دنبال دایه ای می گشتند، به توصیه خواهر موسی، مادرش را دایه موسی معرفی کند، بدون آنکه بدانند، مادر موسی است) و چون بزرگ شدی، شخصی را کشتی و ما تو را از آن اندوه نیز نجات دادیم (در آیات ۱۳ تا ۲۱ از سوره قصص، چگونگی آمدن موسی از دربار فرعون به شهر ممفیس که پایتخت فرعون بود و علت کشتن یک فرد در شهر و فرار او در فردای آنروزی که در مصر، آن چنین کرده بود، بسوی بیابان مدین، بیان شده است و در سفر خروج تورات نیز میباشد) پس تو را به آزمایشی آزمودیم و سالیانی در میان مردم مدین ماندی (در نظر گرفتن بزرگیهای الله و توکل موسی به الله، در هنگام فرارش آزمایشی بود که کمال ایمان موسی را به الله میرساند و داستان رسیدن موسی به محل آب شهر مدین و کمک کردن او به دو دخترِ پدر زن آینده ی موسی، در آب دادن به گوسفندان او و اجیر شدنش نزد آنان، در مدت هشت تا ده سال، به شرط گرفتن یکی از دخترانش به زنی و بیرون آمدن موسی با زن و بچه و گوسفندان و اموالش از شهر مدین که شهری کوچک میان مصر و فلسطین بود و رسیدنش به مکانی که از دور آتشی را در صحرای سینا دید، بطور مفصل تا آیه ۳۰ از سوره قصص ذکر شده است و با اختلافاتی در سفر خروج تورات نیز هست) پس از آن تو ای موسی به اینجا که مقدّر بود، آمدی (40) | ||
| و تو را تعلیم دادم براى خويش | وَ اصْطَنَعْتُكَ لِنَفْسِي | 20:41 |
| و من تو را برای خودم برگزیده ام (41) | ||
| برو تو و برادرت با آيتهايم و سستى نكنيد در يادم | اذْهَبْ أَنتَ وَ أَخُوكَ بِآيَاتِي وَ لَا تَنِيَا فِي ذِكْرِي | 20:42 |
| بنابر این، تو و برادرت، باید با نشانه های من و سستی نکردن در رساندنِ تذکراتِ من (4۲) | ||
| برويد بسوى فرعون كه سركشى كرد | اذْهَبَا إِلَى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغَى | 20:43 |
| بسوی فرعون که طغیان کرده، بروید (43) | ||
| پس بگوئيد بدو گفتارى نرم شايد يادآور شود يا بترسد | فَقُولَا لَهُ قَوْلًا لَّيِّنًا لَّعَلَّهُ يَتَذَكَّرُ أَوْ يَخْشَى | 20:44 |
| برای فرعون به نرمی سخن گوئيد، شاید در یاد گیرد و از من بترسد (44) | ||
| گفتند پروردگارا ترسيم كه پيشدستى گيرد بر ما يا سركشى كند | قَالَا رَبَّنَا إِنَّنَا نَخَافُ أَن يَفْرُطَ عَلَيْنَا أَوْ أَن يَطْغَى | 20:45 |
| هم موسی در آنجا و هم هارون که این ماموریت در مصر به او داده شده بود، در مقابل این ماموریت گفتند، پروردگارا می ترسیم، او مقابلِ پیغام تو ما را اذیت کند، یا ستمکاری را به حدِ افراط رساند (4۵) | ||
| گفت نترسيد كه منم با شما مى شنوم و مى بينم | قَالَ لَا تَخَافَا إِنَّنِي مَعَكُمَا أَسْمَعُ وَ أَرَى | 20:46 |
| پروردگارشان گفت، نترسید، زیرا به يقين، من با شما می باشم، همه چیز را میشنوم و می بینم (46) | ||
| پس بيائيد او را و بگوئيد ما فرستادگان پروردگار توايم پس بفرست با ما بنى اسرائيل را و شكنجه نكن ايشان را همانا آورديمت آيتى از پروردگار تو و درود بر آنكه پيروى كند هدايت را | فَأْتِيَاهُ فَقُولَا إِنَّا رَسُولَا رَبِّكَ فَأَرْسِلْ مَعَنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ وَ لَا تُعَذِّبْهُمْ قَدْ جِئْنَاكَ بِآيَةٍ مِّن رَّبِّكَ وَ السَّلَامُ عَلَى مَنِ اتَّبَعَ الْهُدَى | 20:47 |
| هر دو نزد فرعون بروید و به او بگوئيد، ما هر دو فرستاده ی پرورنده ی تو می باشیم تا بنی اسرائیل را حتماً، با ما بفرستی و عذابشان نکنی و ما از پروردگار تو، نشانه ای هم برای تو آورده ایم و یقین بدان که رستگاری بر کسی خواهد بود که از راهنمائی خالقش پیروی نماید (4۷) | ||
| همانا به ما وحى شد كه شكنجه بر آن است كه تكذيب كند و روى برگرداند | إِنَّا قَدْ أُوحِيَ إِلَيْنَا أَنَّ الْعَذَابَ عَلَى مَن كَذَّبَ وَ تَوَلَّى | 20:48 |
| و به ما وحی شده است که هر کس، پیغام الله را دروغ بداند و بدان پشت کند، دچار آن عذابِ معروف خواهد شد (عذاب آخرت) (48) | ||
49 قَالَ فَمَن رَّبُّكُمَا يَا مُوسَى | ||
| گفت كيست پروردگار شما اى موسى | قَالَ فَمَن رَّبُّكُمَا يَا مُوسَى | 20:49 |
| فرعون گفت: ای موسی، پرورنده شما به پیغمبری چه کسی میباشد؟ (از این عبارت پیداست که موسی از سینا به مصر می آید و با هارون نزد فرعون میرود و پیغام الله را که میرساند، فرعون چنین پاسخش میدهد) (49) | ||
| گفت پروردگار ما است آنكه داد به هر چيزى آفرينش آن را پس هدايت كرد | قَالَ رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَى كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى | 20:50 |
| موسی پاسخ داد، پرورنده ما کسی است که تمام قوانین خلقت را، او به همه چیز داده و از پس آن، همه چیز را بسوی آنچه باید بشوند، راهنمائی نموده (۵۰) | ||
| گفت پس چيست حال قرنهاى پيشين | قَالَ فَمَا بَالُ الْقُرُونِ الْأُولَى | 20:51 |
| فرعون گفت، پس زمانهای پیش چه شد که برای بسیاری پیغمبر نفرستاده (۵۱) | ||
| گفت علم آن نزد پروردگار من است در كتابى كه نه گم كند پروردگار من و نه فراموش كند | قَالَ عِلْمُهَا عِندَ رَبِّي فِي كِتَابٍ لَّا يَضِلُّ رَبِّي وَ لَا يَنسَى | 20:52 |
| موسی گفت، دانش آن نزد پروردگار من است که در کتابِ نقشه ی خلقت میباشد که پروردگار من بر اساس آن، نه کج میرود و نه فراموش میکند (۵۲) | ||
| آنكه گردانيد براى شما زمين را گسترده و بنهاد براى شما در آن راههايى و فرستاد از آسمان آبى را پس برون آورديم بدان جفتهايى از گياهان گوناگون | الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ مَهْدًا وَ سَلَكَ لَكُمْ فِيهَا سُبُلًا وَ أَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاء فَأَخْرَجْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّن نَّبَاتٍ شَتَّى | 20:53 |
| و او کسی است که برای شما، این زمین را گهواره ای قرار داده (زمین دنیا به گهواره از این لحاظ تشبیه شده که در مقابل زندگی در زمین آخرت، زندگی در زمین دنیا برای بشر، چون زندگی زمان کودکی است، در مقابل زندگی زمانِ بزرگی و انسان باید چون کودک در زمین دنیا پرورش شود تا در زمین آخرت، به مقامی که مناسب با پرورش دنیائی اوست برسد) و در این زمین برای شما راههائی نهاده (این راهها هم راههای تربیتی است و هم راههای مختلف برای رفتن به مکانهای مختلف که نتیجه آن نیز، تربیت است) و از آسمان آبی (شیرین و حلال) فرو فرستاده (باید دانست که آسمان در اینجا هم شامل ابر میشود و هم شامل فضای بالای سر و این فرو فرستادن آبی شیرین از آسمان، هم شامل بارانها میشود و هم اراده اوليه الله، برای زمین که از بارش شدیدِ آب از آسمان، گودیهای زمین پر آب گردید و وسیله بارانهای سالیانه شد) و چنین قرار دهنده ی طبیعتی فرمود که ما بوسيله آن برای شما انسانها، انواع مختلفی از نباتات از زمین رویانیده ایم (۵۳) | ||
| بخوريد و بچرانيد دامهاى خود را كه در آن است آيتهايى براى دارندگان خردها | كُلُوا وَ ارْعَوْا أَنْعَامَكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّأُوْلِي النُّهَى | 20:54 |
| تا هم خودتان بخورید و هم چار پایانتان را بچرانید و در اینها برای خردمندانِ حقیقی، نشانه هائی است بر صحتِ سخنانِ پیغمبرانِ حقیقی (۵4) | ||
| از آن آفريديمتان و در آن برگردانيمتان و از آن برونتان آوريم بار ديگر | مِنْهَا خَلَقْنَاكُمْ وَ فِيهَا نُعِيدُكُمْ وَ مِنْهَا نُخْرِجُكُمْ تَارَةً أُخْرَى | 20:55 |
| آری، او بوسیله پیغمبرانش گفته که شما انسانها را از زمین آفریدیم (بدن انسان از زمین دنیا و روح انسان از زمین آخرت) و باز شما را در زمین بر میگردانیم (اصولاً، لفظِ زمین، بجائی گفته میشود که موجود زنده ای در آن زندگی کند و فضای بالای سرِ موجود زنده را آسمان میگویند و در اصطلاح کتابهای آسمانی، به یک کره ی غیر زندگی دار مانند زهره و عطارد، زمین نمیگویند و فضای بالای آنرا هم آسمان نمینامند و اینکه خالق عالم فرموده شما را در زمین بر میگردانیم، یعنی بدن شما دوباره به خاک زمین دنیا میرود و روح شما، طبق سورۂ قیامت، بطرف زمین آخرت) و برای بار دیگر شما را از زمین خارج مینمائیم (یعنی از زمین آخرت، بصورتی مشابه بیرون آمدنِ شما از زمینِ دنیا، در طفولیت) (۵۵) | ||
| و همانا نمايانديمش آيتهاى خويش را همگى پس تكذيب كرد و سرپيچيد | وَ لَقَدْ أَرَيْنَاهُ آيَاتِنَا كُلَّهَا فَكَذَّبَ وَ أَبَى | 20:56 |
| ای محمد، بدان ما که فرستنده تو به پیغمبری هستیم، به فرعون هر نوع نشانه ای را که از خود لازم بود، به او نشان دادیم، پس او همه را دروغ دانست و سر باز زد (این تذکر به پیغمبر اسلام از آن رو بود که می دید، پیغمبر اسلام توقع دارد، بوسیله معجزات، الله مردمِ مخالف را وادار به ایمان نماید و در ایمان آوردنِ بیشتر مردم، خود را به رنج میانداخت و همانطور که در اول این سوره دیدیم، با صدای بلند خدای خود را میخواند که چرا کاری نمیکنی که اینان ایمان آورند) (۵6) | ||
| گفت آيا ما را آمدى تا برون كنى ما را از زمين ما به جادوى خود اى موسى | قَالَ أَ جِئْتَنَا لِتُخْرِجَنَا مِنْ أَرْضِنَا بِسِحْرِكَ يَا مُوسَى | 20:57 |
| و به او تهمتِ سیاسی زد و گفت، تو ای موسی آیا برای ما آمده ای که ما را از حکومتِ زمین که اختیارش را داریم، با جادوی خود بیرون کنی؟ (باید دانست که طبق تحقیق دقیقی که شده است، این فرعون نامش آآکنن رع یا آپوفیس بود که آخرین فرعون سلسله خارجی مصر است که آنها را هیکسس ها میگویند و رامسس دوم یا فرعون دیگری که گفته اند، نمیباشد) (۵۷) | ||
| همانا بياريمت به جادويى مانند آن پس بگذار ميان ما و تو وعده گاهى كه تخلف نكنيم از آن ما و نه تو در مکانی هموار | فَلَنَأْتِيَنَّكَ بِسِحْرٍ مِّثْلِهِ فَاجْعَلْ بَيْنَنَا وَ بَيْنَكَ مَوْعِدًا لَّا نُخْلِفُهُ نَحْنُ وَ لَا أَنتَ مَكَانًا سُوًى | 20:58 |
| یقين بدان که مانندِ جادوی تو ما نیز، جادوئی به تو نشان خواهیم داد، پس موعدی قرار ده تا میان ما و تو معلوم باشد، در مکانی میانه، بدون هیچ تخلفی، ما و تو برای نشان دادنِ جادوی خود حاضر شویم (در این جملات، خلاصه گویی شده و شرح این خلاصه در سوره شعرا و سوره قصص به این شکل است که چون موسی و هارون نزد فرعون آمدند و پیغام الله را رساندند، فرعون موسی را شناخت و گفت آیا تو همان نیستی که زمان کودکی، تو را ما در دامن خود تربیت کردیم و سالیانی از عمر خودت را در میان ما بودی و عاقبت کفران نعمتهای ما را کردی و رفتی آن کار زشت را که کشتن فردی از مامورین ما بود انجام دادی؟ آیا با این سوابق، نزد ما بنام پیغمبر آمده ای؟ موسی جواب داد، آنزمانی که آن کار زشت را کردم، از بیخبران بودم، در آنزمان چون از شما ترسیدم، فرار کردم تا اینکه پرورنده من، فرمانی به نفع من، به من داد و مرا از پیغمبران نمود و تو که تربیت کودکی مرا به رخ من میکشی و منّت بر من میگذاری، صحیح نیست، زیرا تو تمام بنی اسرائیل را سخت به بندگی خود گرفته ای، پس از این گفتگو بود که فرعون به موسی گفت: پروردگار جهانیان که تو مامور او هستی چه کسی است؟ و پس از شنیدن پاسخهای ذکر شده، فرعون رو میکند به درباریان اطراف خود که دو تای آنها یکی قارون، رئیس تشریفاتی بنی اسرائیل بود که بنی اسرائیل را برای مال دنیا به فرعون فروخته بود و یکی هم هامان که رئیس مذهبی ملت مصر بود که مامور بود از طریق مذهب، ملت مصر را اسیر این فرعون خارجی نماید، به آنان بصورت تمسخر میگوید، آیا سخنان پوچ این دیوانه را که میگوید، من بسوی شما پیغام آورده ام میشنوید؟ موسی گفت: اگر شما تعقل میکردید «یعنی دیوانه نبودید» می فهمیدید، فرستنده ی من صاحبِ اختیار مشرق و مغرب هر سرزمینی است «یعنی اختیار حکومت شماها نیز بدست اوست» از این سخن، فرعون چون دید، موسی بی باکانه سخن میگوید او را تهدید کرد و گفت اگر غیر از من صاحب اختیار دیگری بگیری، تو را میان زندانیان می افکنم، موسی جواب داد، اگر من چیزی واضح بر خلاف قدرت تو آوردم چه میکنی؟ فرعون گفت، اگر راستگو بوده ای، آن را بیاور، پس موسی چوبدست خود را افکند که ناگهان، آن بطور آشکار ماری خطرناک شد و دست خود را نیز از گریبان خود بیرون کشید، همه دیدند که آن سفیدتر از هر چیز نمودار گردید که چشم همه را میزد، فرعون به اطرافیان خود گفت: این مرد جادوگری بس دانا میباشد که میخواهد با جادوی خود، شما را از حکومت این سرزمین اخراج کند، میگوئید با او چه کنم، آنان گفتند مدتی از او و برادرش دست بردار و بفرست در شهرها، هر جادوگر دانائی را جمع کنند و نزد تو آورند و پس از چنین تصمیمی بود که فرعون به موسی گفت: روزی را برای چنین کاری تعیین نما) (۵۸) | ||
| گفت وعده گاه شما روز آرايش است و آنكه گردآورده شوند مردم چاشتگاه | قَالَ مَوْعِدُكُمْ يَوْمُ الزِّينَةِ وَ أَن يُحْشَرَ النَّاسُ ضُحًى | 20:59 |
| موسی گفت: موعدِ این کارِ شما، روز آن جشن باشد تا تمام مردم، در صبح، در آن مکانِ وسط جمع شوند (۵۹) | ||
| پس برگشت فرعون پس گردآورد نيرنگ خويش را پس بيامد | فَتَوَلَّى فِرْعَوْنُ فَجَمَعَ كَيْدَهُ ثُمَّ أَتَى | 20:60 |
| پس فرعون، دنبال جمع آوری نیرنگ زنندگان خود شد و در وعده گاه آمد (مکانی میان درباریان و اسرائیلیان) چون موسی و جادوگران مقابل هم قرار گرفتند (60) | ||
| گفت بديشان موسى واى بر شما نبنديد بر خدا دروغى را كه نابودتان سازد به عذابى و همانا زيانمند شد آنكه دروغ بست | قَالَ لَهُم مُّوسَى وَيْلَكُمْ لَا تَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ كَذِبًا فَيُسْحِتَكُمْ بِعَذَابٍ وَ قَدْ خَابَ مَنِ افْتَرَى | 20:61 |
| موسی به ایشان گفت: وای بر شما، مبادا بر الله دروغی ببندید که او شما را دچار عذابی سخت خواهد نمود و به یقین، هر کس بر الله افترا زند، ضرر خواهد دید (6۱) | ||
| پس ستيزه كردند كارشان را ميان خود و نهان داشتند راز را | فَتَنَازَعُوا أَمْرَهُم بَيْنَهُمْ وَ أَسَرُّوا النَّجْوَى | 20:62 |
| برای اینکه جادوگران از سخن موسی سست نشوند، طرفداران فرعون، چون گفتگوی مخالف و موافق موسی را میان جادوگران دیدند، آنان را به کناری کشیدند (6۲) | ||
| گفتند همانا اينان دو جادوگرند خواهند برون كنند شما را از زمين خود به جادويشان و براندازند روش بهتر شما را | قَالُوا إِنْ هَذَانِ لَسَاحِرَانِ يُرِيدَانِ أَن يُخْرِجَاكُم مِّنْ أَرْضِكُم بِسِحْرِهِمَا وَ يَذْهَبَا بِطَرِيقَتِكُمُ الْمُثْلَى | 20:63 |
| و آهسته به ایشان گفتند: این دو مرد، دو جادوگری هستند که میخواهند با جادوی خود، هم شما را از نفوذ حکومتی که در حکومت فرعون خواهید داشت، آواره کنند و هم آئین مذهبی شما را که بهتر از آئین موسی است، از بین ببرند (6۳) | ||
| پس گردآريد نيرنگ خويش را و بيائيد صفى به درست رستگار گشت امروز آنكه برترى جست | فَأَجْمِعُوا كَيْدَكُمْ ثُمَّ ائْتُوا صَفًّا وَ قَدْ أَفْلَحَ الْيَوْمَ مَنِ اسْتَعْلَى | 20:64 |
| پس شما باید، دست به دست هم دهید و خود را برای جادوهای خود آماده کنید و با نظمی مرتب، برای کارهای خود پیش آئید و امروز هر کس، بیشتر پیش برد، رستگارتر میشود (64) | ||
| گفتند اى موسى يا بيفكنى و يا باشيم ما نخستين كسى كه بيفكند | قَالُوا يَا مُوسَى إِمَّا أَن تُلْقِيَ وَ إِمَّا أَن نَّكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَلْقَى | 20:65 |
| آنان به موسی گفتند: آیا تو اول چوبدست خودت را میافکنی، یا ما بیافکنیم (6۵) | ||
| گفت بلكه بيفكنيد كه ریسمانها و عصاهاى ايشان به گمان مى آمدش از جادوى ايشان كه مى دوند | قَالَ بَلْ أَلْقُوا فَإِذَا حِبَالُهُمْ وَ عِصِيُّهُمْ يُخَيَّلُ إِلَيْهِ مِن سِحْرِهِمْ أَنَّهَا تَسْعَى | 20:66 |
| موسی گفت: شما اول بیفکنید، چون آنان ریسمانها و چوبدست های خود را افکندند، موسی در اثر جادوی ایشان، بتصورش آمد که آنها چون مار حرکت مینمایند (66) | ||
| پس احساس كرد در خود ترسى را موسى | فَأَوْجَسَ فِي نَفْسِهِ خِيفَةً مُّوسَى | 20:67 |
| پس موسی در دل خود بترسید که مبادا کار او نیز مانند کار جادوگران جلوه کند (6۷) | ||
| گفتيم نترس همانا تويى برتر | قُلْنَا لَا تَخَفْ إِنَّكَ أَنتَ الْأَعْلَى | 20:68 |
| در این زمان ما به او وحی کردیم(خالق عالم به محمد می گوید) که نترس، زیرا تو حتماً برتر از ایشان خواهی بود (6۸) | ||
| و بيفكن آنچه به دست راست تو است فروبرد آنچه را ساختند یقیناً آنچه ساختند، افسون جادوگرى است و رستگار نشود جادوگر، هر جا آيد | وَ أَلْقِ مَا فِي يَمِينِكَ تَلْقَفْ مَا صَنَعُوا إِنَّمَا صَنَعُوا كَيْدُ سَاحِرٍ وَ لَا يُفْلِحُ السَّاحِرُ حَيْثُ أَتَى | 20:69 |
| و آنچه را در دست داری بیفکن و بدان که مار تو، ساخته های ایشان را خواهد بلعيد (زیرا مار تو ماری حقیقی است و دارای دهان و لوله هاضمه است) و آنچه آنها ساختند، حقیقی نیست، بلکه روی حیله ی جادوگریست و جادوگر در همه جا رستگار نمی شود (6۹) | ||
70 فَأُلْقِيَ السَّحَرَةُ سُجَّدًا | ||
| پس بيفتادند جادوگران سجده كنان گفتند ايمان آورديم به پروردگار هارون و موسى | فَأُلْقِيَ السَّحَرَةُ سُجَّدًا قَالُوا آمَنَّا بِرَبِّ هَارُونَ وَ مُوسَى | 20:70 |
| و لذا موسی افکند و مارش ساخته های آنان را بلعید و جادوگران در مقابل موسی به سجده افتادند و گفتند، به پرورنده ی هارون و موسی ایمان آوردیم(بدیهی است که در میان مردم به نفع موسی، همهمه شد و فرعون با اطرافیانش خشمگین شدند و موسی و هارون و جادوگران را نزد خود خواندند و دستور داده شد که به مردم بگویند، موسی رئيس جادوگران است و قبلا با هم ساخته بودند تا بدین وسیله آشوب بپا کنند و مامورین فرعون با این سخنان مردم را متفرق کردند) (۷۰) | ||
| گفت آيا ايمان بدو آورديد پيش از آنكه به شما رخصت دهم همانا او است مهتر شما كه بياموختتان جادو را همانا سخت ببرم دستها و پايهاى شما را از برابر و همانا به دارتان كشم بر شاخه هاى درخت خرما و البته خواهيد ديد كدامين از ما سخت ترند در عذاب و پاينده تر | قَالَ آمَنتُمْ لَهُ قَبْلَ أَنْ آذَنَ لَكُمْ إِنَّهُ لَكَبِيرُكُمُ الَّذِي عَلَّمَكُمُ السِّحْرَ فَلَأُقَطِّعَنَّ أَيْدِيَكُمْ وَ أَرْجُلَكُم مِّنْ خِلَافٍ وَ لَأُصَلِّبَنَّكُمْ فِي جُذُوعِ النَّخْلِ وَ لَتَعْلَمُنَّ أَيُّنَا أَشَدُّ عَذَابًا وَ أَبْقَى | 20:71 |
| فرعون با خشم به جادوگران گفت: آیا قبل از اینکه من به شما اجازه دهم، به موسی ایمان آوردید؟ معلوم میشود، او بزرگِ شما بوده و جادوگری را او به شما تعلیم داده است، سپس به جادوگران گفت: چون چنین کردید، دست راست و پای چپِ هر یک از شما را خواهم برید و تمامی شما را در تنه های بلندِ درختانِ خرما، مدتها به صلیب میکشم و اینکه میگوئید از عذابِ پروردگار عالم ترسیده اید، خواهید دانست که عذاب ما شدیدتر و پایدارتر است، یا عذابِ خدای موسی (۷۱) | ||
| گفتند هرگز نگزينيم تو را بر آنچه بيامد ما را از روشنائيها سوگند بدانكه ما را آفريد پس بفرماى آنچه را مى فرمايى جز اين نيست كه مى فرمايى اين زندگانى دنيا را | قَالُوا لَن نُّؤْثِرَكَ عَلَى مَا جَاءنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ وَ الَّذِي فَطَرَنَا فَاقْضِ مَا أَنتَ قَاضٍ إِنَّمَا تَقْضِي هَذِهِ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا | 20:72 |
| جادوگران پاسخ دادند، هرگز تو را بر آنچه از دلایل روشن، بوسیله موسی برای ما آمده، بر کسی که ما را آفریده ترجیح نخواهیم داد (این دلایل یکی معجزه موسی بود و دلایل دیگر استدلالهای قوی موسی بر اثبات عذاب و خوشی آخرت برای جادوگران که فهمیده ترین و عالمترین مردم بودن) و تو هر فرمانی میتوانی بر علیه ما بدهی، بده و بدان که تو فقط در این زندگی چند روزه دنیا، میتوانی فرمان بدهی (۷۲) | ||
| ما ايمان آورديم به پروردگار خويش تا بيامرزد براى ما خطاهاى ما را و آنچه تو وادار كردى ما را بر آن از جادو و خدا بهتر است و پايدارتر | إِنَّا آمَنَّا بِرَبِّنَا لِيَغْفِرَ لَنَا خَطَايَانَا وَ مَا أَكْرَهْتَنَا عَلَيْهِ مِنَ السِّحْرِ وَ اللَّهُ خَيْرٌ وَ أَبْقَى | 20:73 |
| و ما به پروردگار خودمان ایمان آوردیم، تا او هم گناهان گذشته ما را ببخشد و هم عملِ جادوگری ما را که تو، ما را مجبور کردی در مقابلِ اراده ی معجزه آميزِ الله انجام دهیم و دانسته ایم که بهترین و پایدارترین صاحب قدرت، الله میباشد (۷۳) | ||
| همانا آنكه بيايد پروردگار خويش را گنهكار همانا او را است دوزخ نه بميرد در آن و نه زنده ماند | إِنَّهُ مَن يَأْتِ رَبَّهُ مُجْرِمًا فَإِنَّ لَهُ جَهَنَّمَ لَا يَمُوتُ فِيهَا وَ لَا يَحْيى | 20:74 |
| و یقین داریم، هر کس در زمان قیامت کبری، نزد پروردگارش با پرونده ی گناهکاری و نافرمانی آید، سزایش دوزخی خواهد بود، با آتشی که در آن گناهکار نه میمیرد و نه زنده میشود (نوع آتش و سوختن آن طوری است که با اینکه چنان سخت است که سنگهای سخت، میسوزند ولی انسانِ دوزخی، طوری نمی سوزد که خاکستر و نابود و مرده شود، بلکه بر طبق آیاتی دیگر از قرآن، پوست میاندازد و باینطریق باز پوست جدیدش میسوزد و مدتی بسیار بسیار طولانی تا زمانی که زمین دوزخ و آسمانهایش، پا برجا هستند، در چنین عذاب سختی که انواع کارهای سخت و عذابهای دیگر را هم در بردارد، باقی خواهد ماند، بصورتِ یک زنده ی مجبور به کارهای ناراحت و نه به مانند یک زندہ حقیقی که در خوشی باشد) (۷4) | ||
| و آن كو بيايدش مؤمن كه كرده باشد كارهاى شايسته را پس آنان را است پايه هاى برتر | وَ مَنْ يَأْتِهِ مُؤْمِنًا قَدْ عَمِلَ الصَّالِحَاتِ فَأُوْلَئِكَ لَهُمُ الدَّرَجَاتُ الْعُلَى | 20:75 |
| و کسانی که پرونده ایشان چنان باشد که به پیغام الله ایمان آورده اند (یعنی متن پیغام الله را پذیرفته اند، نه روایاتی را که به پیغمبران و امامان بسته اند) و اعمال خوبی را که در آن پیغامها گوشزد شده، انجام داده اند، آن مقامهای بس بلند حکومتی (در حکومت وسيع آخرت) برای ایشان خواهد بود (۷۵) | ||
| بهشتهاى جاودان كه روان است زير آنها جويها جاودانند در آن و اين است پاداش آنكه پاكى جست | جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَ ذَلِكَ جَزَاء مَن تَزَكَّى | 20:76 |
| و مکانِ زندگی ایشان در باغهائی، با نعمتهای دائم میباشد که از پای آن باغها، جویبارها روان است و آنان در آنجا بطور جاوید (نه جاوید مطلق بلکه جاوید نسبی، نسبت به دوام زمین و آسمان آخرت) خواهند ماند و این پاداش کسی است که خود را از گناه پاک نگه داشت (۷6) | ||
| و همانا وحى فرستاديم به موسى كه شبانه ببر بندگان مرا پس برگير براى ايشان راهى را در دريا خشك نترسى بازيافتنى را و نه هراسان باشى | وَ لَقَدْ أَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى أَنْ أَسْرِ بِعِبَادِي فَاضْرِبْ لَهُمْ طَرِيقًا فِي الْبَحْرِ يَبَسًا لَّا تَخَافُ دَرَكًا وَ لَا تَخْشَى | 20:77 |
| و عاقبت به موسی وحی کردیم که بندگانِ مرا شبانه از مصر ببر و چون به آن دریا رسید، برایش گفتیم، عصایت را به دریا بزن، تا راهی خشک برای گذشتنِ بنی اسرائیل پیدا شود، نه از برخورد با فرعونیان ترسی خواهی داشت و نه هراس، از پیش آمد های دیگر (۷۷) | ||
| پس از پى آمدشان فرعون با سپاهيان خود پس فراگرفت ايشان را از دريا آنچه فراگرفت | فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ بِجُنُودِهِ فَغَشِيَهُم مِّنَ الْيَمِّ مَا غَشِيَهُمْ | 20:78 |
| پس فرعون با لشکریانش آنان را دنبال کردند و بطرز عجیبی، دریا ایشان را فرا گرفت (بر طبق مطالب مفصلی که در سوره های مؤمن و اعراف و قصص و شعرا هست، پس از اینکه مار موسی، جادوهای جادوگران را خورد، فرعون، موسی و هارون را گفت: جادوگری بزرگی کردی و مرخصی، تا بعد تصمیم خودم را به تو بگویم و جادوگران را هم به نظر می آید، کشته باشد تا مبادا در شهرهای خود شورش نمایند و میان مردم انتشار داد که موسی رئیس و استاد جادوگران و مخالف مذهب شماست و تصمیم گرفت، موسی و هارون را آزاد بگذارد و مدتی زیاد درباره اش سکوت کند، شاید موسی نیز به او کاری نداشته باشد، ولی موسی و هارون سخت به تبلیغ مردم به خالق عالم پرداختند و بر ضد عقاید خورشید پرستی مردم سخنها میگفتند، بطوریکه عده ای از بزرگان شکایت پیش فرعون آوردند که چرا موسی را آزاد گذاشته است، فرعون مجبور شد، دستور دهد، جلوی تبلیغات آنها را بگیرند و جوانان بنی اسرائیل را به کارهای دشوار وادار کنند و هر کس سستی کرد، سخت تنبیه شود، بنی اسرائیل موسی را مورد سرزنش قرار دادند و موسی آنان را به شکیبائی و توکل به الله و امید به نجات و رفتن به کنعان میخواند و میگوید، بزودی عذابی خواهد آمد و چیزی نمی گذرد که در مصر قحطی و خشکسالی پیش میآید، طرفداران موسی آنرا معجزه ای برای موسی از طرف خدای موسی دانستند و مخالفین او آنرا طبیعی یا بواسطه غضب بتهای خود، به وجودِ موسی، معرفی میکردند تا اینکه آن رفع شد و باران آمد و مردم تصور کردند طبیعی بود. هنوز از نتیجه باران به محصولی خوب نرسیده بودند که طوفانی نابود کننده رسید و محصولات و چارپایان بسیاری از ایشان را نابود کرد و به مکانی که بنی اسرائیل زندگی میکردند، کمتر ضرر رسید، پس از اینکه این بلا نیز برطرف شد و سالی خوب برای مصر شد، موسی از طرف الله مامور شد، نزد فرعون برود و بگوید، خالق عالم پیغام داده، اگر میخواهد از این عذابهای آسمانی و بلکه شدیدتر برهد، باید اجازه دهد بنی اسرائیل با موسی بسوی کنعان بروند. فرعون از این پیغام عصبانی میشود و با درباریان میگوید که میخواهد موسی را سنگسار کند تا کشته شود، بدون آنکه مار او خطری داشته باشد، ولی نمی بیند که در میان درباریان عده ای مخالف کشتن موسی هستند و از موسی مخفیانه جانب داری میکنند، از این رو فرعون از کشتن موسی صرفنظر می کند و عده ای از درباریان موسی را نصیحت می کنند که فرعون را تحریک نکند، ولی موسی جدی تر از پیش می آید و به فرعون پیغام پیش خود را تکرار می نماید و فرعون برای گذراندن وقت دستور میدهد که برایش ساختمانی بلند بسازند تا با دوربین در بالای آن ساختمان ببیند، خدای موسی در کجای آسمان است، تا اگر چیزی دید پیغام موسی را بپذیرد و در این مدت، آزادی عمل بیشتری به موسی و بنی اسرائیل داد، بطوری که آنان برای خود نمازخانه و محل تبلیغات درست کردند و نیمه طرفداران زیادی در مصر برای ایشان پیدا شد و پس از مدتی باز موسی مامور شد نزد فرعون برود و تقاضای پیش خود را تکرار کند و بگوید اگر به تقاضایش ترتیب اثر ندهد منتظر عذابی باشد که بنی اسرائیل از آن در امان خواهند بود، ولی فرعونیان سخت دچار آن خواهند شد. فرعون چند روزی مهلت گرفت و منظورش گذراندن وقت بود، لیکن پس از اندک مدتی، یک بیماری طاعون مانند در حیوانات آنان پدید آمد که جز حیوانات بنی اسرائیل، حیوانات دیگر را مبتلا کرده بود و عده زیادی از حیوانات کشته شدند و لذا فرعون موسی را خواست و عذر خواست و تقاضا کرد، این مرض برود تا او اجازه خروج بنی اسرائیل را صادر کند. بیماری بزودی رفت و فرعون باز اجازه نداد، خلاصه غیر از این دو بلا، فرعونیان به بلاهائی دیگر از قبیل کنه حیوانات و پیدایش قورباغه ها در آبهای خوراکی و خورده شدن محصولِ ایشان بوسیله ملخ و بالاخره خون شدنِ آبهای آشامیدنی دچار شدند و این بلای اخیر از بین نرفت تا فرعون اجازه خروج بنی اسرائیل را صادر نمود و وقتی آبهای ایشان به حالت عادی برگشت که بنی اسرائیل از محل خود که شهر جوشن نام داشت و مجاور پایتخت فرعون یعنی شهر ممفیس بود، با تمام اموال خود کوچ کردند و به سوی دریاچه تمساح که ظاهرا بيراهه بود رفتند و باز فرعون از ایشان دست برنداشت و چون شنید آنان بیراهه رفته اند، به خیال نابودی ایشان با لشکریان خود دنبال ایشان افتاد تا در جائی که راه فرار نداشته باشند، در بین بیابان و دریا تمامی ایشان را بکشد و در این حال بود که موسی به فرمان الله عصای خود را به دریا زد و جاده ای خاکی در دریاچه تمساح پیدا شد و دو طرف جاده به مانند دو کوه از آب دریا، پدید آمد و بنی اسرائیل از آن بسوی صحرای سینا رفتند و فرعونیان به خیال آنکه جاده ای است وسیع، در دنبال ایشان، در میان دریا که رسیدند، دریا بصورت اول شد و آنان همه غرق شدند) (۷۸) | ||
| و گمراه كرد فرعون قوم خويش را و رهبرى نكرد | وَ أَضَلَّ فِرْعَوْنُ قَوْمَهُ وَ مَا هَدَى | 20:79 |
| آری، فرعون قوم خودش را به راه کج برد و به راه راست رهبری ننمود (پس از این تذکرات از داستان فرعون و موسی، چون در مکه عده ای یهودی بودند، خالق عالم روی سخن را از پیغمبرش محمد بسوی بنی اسرائیل میکند و به محمد می گوید که به بنی اسرائیل بگوید) (۷۹) | ||
80 يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ قَدْ أَنجَيْنَاكُم مِّنْ عَدُوِّكُمْ | ||
| اى بنى اسرائيل همانا رهانيديم شما را از دشمنتان و وعده نهاديم با شما كنار راست طور را و فرستاديم بر شما مَنّ و سَلوى را | يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ قَدْ أَنجَيْنَاكُم مِّنْ عَدُوِّكُمْ وَ وَاعَدْنَاكُمْ جَانِبَ الطُّورِ الْأَيْمَنَ وَ نَزَّلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَ السَّلْوَى | 20:80 |
| ای بنی اسرائیل، ما بودیم که شما را به طرزی که گفته شد از دشمن سرسختتان، فرعون نجات دادیم و ما بودیم که شما را وعده دادیم که در کناره راست آن کوه بیائید (این جمله کوتاه اشاره به مطالب مفصلی است که مشروحا در بابهای ۱۹ و ۲۰ و ۲۱ تا ۲4 از سفر خروج که کتاب دوم تورات است، بیان شده و این وعده آن بود که چون بنی اسرائیل از موسی خواستند که خالق عالم با ایشان سخن گوید، وعده داده شد که بیایند کنار راست کوه سینا، با شرایطی از حيث لباس و در محوطه محدودی، بشرطی که از سه روز پیش با زن نزدیکی نکرده باشند و بدن و لباس ایشان تمیز باشد و از حد معين تجاوز نکنند که دچار رادیو اکتیویته خطرناکی میشوند و چون آمدند، یک انفجار مختصری شبیه به انفجارات اتمی در کوه پیدا شد، بطوریکه کوه منفجر شده را با دود و آتش و صدای رعد آسا، بالای سر خود، ولی دور دیدند و کلمات گوش خراش و ناراحت کننده ای از درون آن شنیدند که کلمات ده فرمان را میخواست، به بنی اسرائیل بگوید، ولی بنی اسرائیل به موسی گفتند، ما تحمل شنیدن کلام الله را نداریم، خودت برو بشنو و برای ما بگو و عده ای هم از عذاب آن نیمه جان شدند و دوباره زنده گردیدند و بعد از آن ده فرمان و مقداری دیگر از دستورات الله بوسیله موسی به بنی اسرائیل گفته شد که بر طبق اول باب ۱۳ و آخر باب ۱۸ از سفر تثنیه یعنی کتاب پنجم تورات باید هم به عیسی و هم به پیغمبر اسلام ایمان آورده باشند) و بر شما آن من و آن سَلوی را برای رفع گرسنگی شما ما فرو فرستادیم (۸۰) | ||
| بخوريد از پاكيزه هاى آنچه روزيتان داديم و سركشى نكنيد در آن تا فرود آيد بر شما خشم من و آنكه فرود آيد بر او خشم من همانا تباه گشت | كُلُوا مِن طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَ لَا تَطْغَوْا فِيهِ فَيَحِلَّ عَلَيْكُمْ غَضَبِي وَ مَن يَحْلِلْ عَلَيْهِ غَضَبِي فَقَدْ هَوَى | 20:81 |
| و گفتیم، از پاکیزه های آنچه را، روزی شما کردیم، بخورید و از حد، تجاوز ننمائید که بر شما خشم من فرو خواهد آمد و به هر کس غضب من فرو آید، به دوزخ سقوط خواهد کرد (۸۱) | ||
| و همانا منم بسيار آمرزنده آنكه بازگشت نمود و ايمان آورد و كردار شايسته كرد پس هدايت يافت | وَ إِنِّي لَغَفَّارٌ لِّمَن تَابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صَالِحًا ثُمَّ اهْتَدَى | 20:82 |
| و برای کسی که توبه نمود و ایمان آورد و عمل صالح کرد و راهنمائیها را به مرور دریافت، حتما آمرزنده اش خواهم بود (داستان مفصل نزول من و سلوی که اولی شبیه به ترنجبین و بجای نانی شیرین بود و دومی قُمری که حیوانی پر گوشت و خوش خوراک است و در سوریه و فلسطين بسیار است و از سنگینی میتوان آنها را گرفت و در باب شانزدهم از سفر خروج است که معجزه آسا از آسمان می باریدند و مدتها بنی اسرائیل، در بیابان از آن میخوردند و حق نداشتند، بیش از خوراک یک شبانه روز خود، در هر بارش جمع کنند که مورد غضب واقع میشدند و بعلاوه آن متعفن میشد، ولی برای یادگار مقداری از من را سالیان درازی، مامور بودند، نگه داری کنند تا نسل ایشان بدانند و آن متعفن نمیشد) (۸۲) | ||
| و چه شتابانى از قوم خويش اى موسى | وَ مَا أَعْجَلَكَ عَن قَوْمِكَ يَا مُوسَى | 20:83 |
| و ای موسی، چه چیز باعث شد که تو از قوم خودت تندتر به پیش آیی؟ (این جمله، خلاصه ایست از مطالب مفصلی که در آیه ۱4۲ از سوره اعراف و از آن مفصل تر در باب ۲4 از سفر خروج تورات است که تحریفات و خرافات و موهوماتِ ذکر شده در آن باب را، قرآن در سوره ها و آیات مختلف تصحیح میکند و قضیه چنین بود که موسی مامور شد که هارون را در میان بنی اسرائیل در بیابان سینا بگذارد و سی شبانه روز، همراه با هفتاد نفر از سران بنی اسرائیل، به کوه سینا آید تا خالق عالم تعلیماتی به موسی بدهد و آنان عجایبِ گفتگوی الله را با موسی ببینند، لیکن وقتی آنان به کوه می آیند، موسی به عنوان اینکه او، رئیس و برتر از آنان میباشد، خود را از آنان جلو میاندازد و اندکی غرور و برتری جوئی، باعث این کارش میشود و لذا مورد توبيخ الله قرار میگیرد) (۸۳) | ||
| گفت اينك ايشانند پشت سرم و شتافتم بسوى تو پروردگارا تا راضى شوى | قَالَ هُمْ أُولَاء عَلَى أَثَرِي وَ عَجِلْتُ إِلَيْكَ رَبِّ لِتَرْضَى | 20:84 |
| موسی گفت: آنان همین نزدیکی به دنبال من هستند و من برای این از ایشان جلو زدم که تو از من علاقه ای بیشتر ببینی و خشنود شوی (موسی این را روی چاپلوسی و خلاف آنچه در دلش بود گفت، زیرا نمی خواست بگوید غرور باعث شد و من اشتباه کردم) (84) | ||
| گفت همانا آزموديم قومت را پس از تو و گمراهشان ساخت سامرى | قَالَ فَإِنَّا قَدْ فَتَنَّا قَوْمَكَ مِن بَعْدِكَ وَ أَضَلَّهُمُ السَّامِرِيُّ | 20:85 |
| خدایش گفت، برای همین کارِ تو، ما نیز قوم تو را در نبودِ تو، به آزمایش دچار می کنیم و آن سامری آنان را گمراه میکند (از طرز عبارت قرآن که آن را با فعل ماضی میگوید، چون جلوی فعل ماضی لفظ قد می باشد، باید آنرا و فعل ماضی جمله ی معطوف آن را مضارع معنا کرد، چنانکه ما نیز مضارع معنا کردیم و مطالبِ کم و زیاد شده ای از داستان مربوط، به گوساله سامری، در باب ۳۲ از سفر خروج نیز، یاد آوری شده است و از مطالب مختلفی که در سوره های کهف و اعراف هست، چنین نتیجه میگیریم که پس از جلو افتادنِ موسی از رؤسای هفتادگانه ی قومش در کوه سینا، آن هفتاد نفر به خواست الله، موسی و نوکرش را گم میکنند و چون نمی توانند او را پیدا نمایند بر می گردند و می گویند، شاید الله نخواسته است، جز موسی و نوکرش، کسی دیگر در کوه باشد و منتظر می شوند تا سی شبانه روز تعیین شده، تمام شود تا موسی برگردد، ولی پس از سی روز می بینند موسی نیامد و تصور می کنند، شاید موسی مرده باشد و موضوع پیغمبری او نیز قابل شک باشد و از این طریق خالق عالم برای اینکه به موسی بفهماند، مرد برجسته ای نیست که بخود مغرور شده، او و نوکرش يوشع را مامور میکند که از کوه سینا به طرف مجمع البحرین که محل اتصال خليج سوئز و خلیج عقبه بو،د پائین روند و در جای معینی با علامتی معین، فردی را ببینند، موسی مامور میشود همراه او برود تا از او تعلیماتی بگیرد تا خود را بشناسد و بداند که خالق عالم اشخاص برجسته تر از پیغمبران نیز در موضوعاتِ غیر پیغمبری دارد و همه مامور الله هستند و از خود چیزی ندارند، بلکه آنچه دارند لطفی است از الله که روی مصلحتی که دارد، به هر کس چیزی و مقامی میدهد و این دلیل برتری یکی بر دیگری نیست، باری، موسی پس از دیدن آن مرد که معلوم نیست از جنس ملک روحی بوده یا از جنس انسانها، نوکرش را روانه میکند که برود در نزد بنی اسرائیل و بگوید موسی دنبال ماموریتی رفته است، موسی در این ماموریت با ديدنِ سه حادثه عجیب، بوسیله آن مرد، با اینکه شرط کرده بود، هر چه می بیند، چیزی نگوید، خود را می شناساند که مردی عجول و زود قضاوت کننده و فراموشکار است و صاحب اراده ای راسخ نیست و با این آزمایش بسوی مکان موعود در کوه سینا بر میگردد و در آنجا خالق عالم برای اینکه، کم ارزشی بنی اسرائیل را به موسی و به خودشان از حيث ایمان ثابت نماید، موسی را که بنا بود، بیش از سی روز در کوه نماند، ده روز دیگر نگه میدارد، به این طریق که موسی بر طبق آیه مفصل 143 از سوره اعراف بفكر میافتد، از خالق خود بخواهد که او را با چشمِ خود ببیند و این تقاضا باعث میگردد، تماسِ وضعِ قابلِ رؤیت الله با کوهی که دور از مکان موسی بود، آن کوه را به یک انفجار اتمی سخت دچار کند و متلاشی شود تا موسی در اثر رادیو اکتیویته ی آن، چند روز بیفتد و بیهوش و بیمار گردد و همین چند روز باعث تاخير موسی در بازگشتنش شود و ضمنا موسی بداند که چرا خالق عالم، دیدنی به چشم بشر مادی نیست، ولی در آخرت به چشم دانایان نیکوکار قابل رؤیت است) (۸۵) | ||
86 فَرَجَعَ مُوسَى إِلَى قَوْمِهِ | ||
| پس بازگشت موسى بسوى قوم خود خشمگين افسوس خوران گفت اى قوم من آيا نويد نداد شما را پروردگار شما نويدى خوش آيا دراز كشيد بر شما روزگار يا خواستيد فرود آيد بر شما خشمى از پروردگار شما كه خلف كرديد وعده گاه مرا | فَرَجَعَ مُوسَى إِلَى قَوْمِهِ غَضْبَانَ أَسِفًا قَالَ يَا قَوْمِ أَ لَمْ يَعِدْكُمْ رَبُّكُمْ وَعْدًا حَسَنًا أَ فَطَالَ عَلَيْكُمُ الْعَهْدُ أَمْ أَرَدتُّمْ أَن يَحِلَّ عَلَيْكُمْ غَضَبٌ مِّن رَّبِّكُمْ فَأَخْلَفْتُم مَّوْعِدِي | 20:86 |
| پس موسی، چون بسوی قوم خود بازگشت، از آنچه دیده خشمگین و متاسف شد و به قوم گوساله پرست خود گفت: آیا پروردگار شما وعده های نیکوئی به شما نداده بود؟ آیا عهد سی روزه که به چهل روز طول کشید، باید بواسطه آن، شما تربیت های دینی خود را فراموش کنید و گوساله پرست شوید؟ و آیا اینکه خلاف وعده های دینی من عمل کردید، میخواستيد غضبی از پروردگار خود بر شما فرود آید؟ (۸6) | ||
| گفتند خلف نكرديم وعده تو را به نيروى خود و ليكن بارشديم بارهايى را از زيور قوم پس افكنديم آنها را و بدينگونه افكند سامرى | قَالُوا مَا أَخْلَفْنَا مَوْعِدَكَ بِمَلْكِنَا وَ لَكِنَّا حُمِّلْنَا أَوْزَارًا مِّن زِينَةِ الْقَوْمِ فَقَذَفْنَاهَا فَكَذَلِكَ أَلْقَى السَّامِرِيُّ | 20:87 |
| گوساله پرستان گفتند، ما از روی اختیارِ خود وعده های دینی تو را خلاف نکردیم، بلکه ما چون مقدار سنگینی از آرایشهای فرعونيان را بر خود داشتیم، به سخنِ ظاهر فریبِ سامری آنها را افکندیم (سامری به ایشان گفته بود که این طلا و جواهرات چیست که همراه دارید و جز باری که مجبورید بکشید، برای شما در این بیابان سودی ندارد، رضای الله در این است که شماها، اینها را از خود فرو ریزید و من هم فرو میریزم و خواهید دید که معجزه ای پدید خواهد آمد و از آن رضایت الله بر شما اعلام میشود) و به مانند ما، سامری نیز آنچه را خود داشت افکند (۸۷) | ||
| پس برون آورد براى ايشان گوساله اى پيكرى كه آن را است بانگى گفتند اين است خداى شما و خداى موسى پس فراموش كرد | فَأَخْرَجَ لَهُمْ عِجْلًا جَسَدًا لَهُ خُوَارٌ فَقَالُوا هَذَا إِلَهُكُمْ وَ إِلَهُ مُوسَى فَنَسِيَ | 20:88 |
| و از آنها برای بنی اسرائیل، یک مجسمه گوساله ای بیرون آورد که برای آن صدای گوساله ای هم بود و مردم به دیدن آن فریاد بر آوردند که این خدای شما و خدای موسی است (همانطور که بارها گفته ایم، خدا بمعنای صاحب اختیار است، نه به معنای خالق و مردم نمی گفتند ،این مجسمه خالق ماست، بلکه میگفتند، این واسطه فیض الله به ماست و همان کسی است که صاحب اختیار موسی و عصای او نیز بوده و مظهر الله است، زیرا از خود معجزه و کار عجیبی نشان میدهد) پس سامری بود که وعده های تو را فراموش کرد نه ما (۸۸) | ||
| آيا نبينند كه برنمى گرداند بديشان سخنى را و نه دارا است براى ايشان زيان و نه سودى را | أَ فَلَا يَرَوْنَ أَلَّا يَرْجِعُ إِلَيْهِمْ قَوْلًا وَ لَا يَمْلِكُ لَهُمْ ضَرًّا وَ لَا نَفْعًا | 20:89 |
| و این جوابِ بنی اسرائیل به موسی درست نبود، زیرا آنان میدیدند که آن گوساله، جواب سئوالات ایشان را نمی دهد و به نفع ایشان اختیار ضرر و سودی ندارد (متاسفانه بیشتر مذهب داران قرن اتم نیز چیزهائی به مانند مجسمه دارند که آنها را احترام میگذارند و میگویند، از آنها معجزه ها می بینیم و آنها را صاحب اختیار خود می شمارند و خدای خود می پندارند و از آنها حاجت میخواهند با اینکه می بینند، وقتی آنها را صدا می کنند، جوابی نمی شنوند و اختیاری در نفع و ضرر مردم ندارند و حتی اگر نگهبانانی مواظب اموال منسوب به آنها نباشد، دزدان می توانند آن اموال را بدزدند و ببرند و نسبت به آن ساختمانهای قشنگ، خرابکاریهائی انجام د هند) (۸۹) | ||
| و همانا گفت بديشان هارون پيش از اين كه اى قوم من جز اين نيست كه آزموده شديد بدان و همانا پروردگار شما خداى مهربان است پس پيرويم كنيد و فرمان بريد امر مرا | وَ لَقَدْ قَالَ لَهُمْ هَارُونُ مِن قَبْلُ يَا قَوْمِ إِنَّمَا فُتِنتُم بِهِ وَ إِنَّ رَبَّكُمُ الرَّحْمَنُ فَاتَّبِعُونِي وَ أَطِيعُوا أَمْرِي | 20:90 |
| بعلاوه، هارون نیز قبلا به ایشان گفته بود، آنچه شما در این مجسمه گوساله بصورت معجزه و عجیب می بینید، یک آزمایشی است از جانب الله، نسبت به ایمان شما و مربی حقیقی شما خالق شماست که خلقت را به نفع شما در اختیار شما نهاده (رحمان) پس از من پیروی کنید و فرمان مرا که جانشین موسی هستم، اطاعت نمائید، نه فرمان این سامری حیله باز را (۹۰) | ||
| گفتند از او دور نمى شويم و دورش می مانیم تا بازگردد بسوى ما موسى | قَالُوا لَن نَّبْرَحَ عَلَيْهِ عَاكِفِينَ حَتَّى يَرْجِعَ إِلَيْنَا مُوسَى | 20:91 |
| آنان به هارون گفتند: ما همیشه بر گردِ این مجسمه ی عجیب خواهیم بود تا اینکه موسی، بسوی ما باز گردد (باید دانست که در باب ۳۲ از سفر خروج با کمال تعجب می بینیم که نوشته شده، بنی اسرائیل از هارون خواسته بودند که برای ایشان خداهائی بسازد که مانند بت های، بت پرستان معجزه نشان دهند و بنی اسرائیل آنها را صاحب اختیاران خود بدانند و هارون از طلاهای آنها مجسمه ها و گوساله ای ریخت و ساختمانی برای آنها بنا کرد تا برای آنها، مردم قربانی کنند و به طرزِ جادوگران، روی آن گوساله ها را نقش هائی پدید آورد و در صورتی که با اندک تحقیقی می فهمیم، این افترائی به هارون میباشد. بلکه به نظر می آید اسم اصلی این سامری هارون بوده و همین شباهت اسم باعث این اشتباه شده است و علت اینکه در قرآن این شخص بنام سامری خوانده شده، این است که بر طبق مطالب شماره 4۸ تا ۵۳ از باب هشتم انجيل يوحنا، سامری در زبان یهود به کسی می گفتند که با جن مربوط باشد و دروغهائی به نام دین بگوید و جن زده و دیودار و مجنون باشد و لذا به عیسی، یهودیان گفته بودند، تو سامری هستی و این مطلب از آیات بعد نیز که درباره ارتباطش با جن ذکر میشود، بدست می آید و بعلاوه اینکه در زبان عرب، به داستان کننده در شب، سامر میگویند، دلیل بر آن است که در زبان عبری نیز به گفتگو کننده گان با جن، در تاریکی شب که همان مربوط شوندگان با جن باشند، سامر و سامری میگفته اند) (91) | ||
| گفت اى هارون چه بازداشت تو را هنگامى كه ديدى اينان را گمراه شدند | قَالَ يَا هَارُونُ مَا مَنَعَكَ إِذْ رَأَيْتَهُمْ ضَلُّوا | 20:92 |
| موسی به هارون نیز گفت، چرا وقتی تو دیدی که آنان گمراه شدند، در سخت گیری به ایشان (۹۲) | ||
| كه پيرويم نكردى آيا عصيان ورزيدى امر مرا | أَ لَّا تَتَّبِعَنِ أَ فَعَصَيْتَ أَمْرِي | 20:93 |
| از من تبعیت نکردی، آیا تو هم نافرمانی مرا کردی (۹۳) | ||
| گفت اى فرزند مادرم نگير ريش و نه سر مرا همانا ترسيدم كه گويى جدايى افكندى ميان بنى اسرائيل و چشم به راه نماندى سخن مرا | قَالَ يَا ابْنَ أُمَّ لَا تَأْخُذْ بِلِحْيَتِي وَ لَا بِرَأْسِي إِنِّي خَشِيتُ أَن تَقُولَ فَرَّقْتَ بَيْنَ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَ لَمْ تَرْقُبْ قَوْلِي | 20:94 |
| هارون جواب داد، ای پسر مادر من، ریش و موی سرِ مرا نگیر، زیرا من از آن ترسیدم که بگوئی میان بنی اسرائیل جدائی افکنده ای و سخن مرا که گفته بودم، مواظب اتحاد و عدمِ اختلاف ایشان باشم، مراعات نکردی (در سوره اعراف گفته شده که موسی چون نزد قوم خود آمد و دید که آنان چون بت پرستان شده اند، از زیادی خشم، الواح تورات را که در آنها بوسیله قدرت الله، ده فرمان و مطالبی از تورات حک شده بود، بیفکند و مجسمه گوساله را برداشت و بر زمین زد و موی سرِ هارون را گرفت و او را میکشید و به او بد گفت، و اهانتش کرد و چون هارون گفت، آنان به سخن من اهمیت ندادند و بلکه میخواستند مرا که مخالف بودم بکشند، موسی از اعمال خود نسبت به او پشیمان شد و از پروردگار بخشش خود و او را خواست و بنی اسرائیل را به توبه تشویق کرد، و دوباره الواح افتاده را برداشت و به بنی اسرائیل آنها را تعلیم داد) (94) | ||
95 قَالَ فَمَا خَطْبُكَ يَا سَامِرِيُّ | ||
| گفت پس چيست كار تو اى سامرى | قَالَ فَمَا خَطْبُكَ يَا سَامِرِيُّ | 20:95 |
| از پس آن به سامری گفت، تو چرا چنین کردی؟ (۹۵) | ||
| گفت ديدم آنچه را نديدندش پس برگرفتم مشتى از جاى پاى فرستاده را پس افكندمش و بدينسان آراست براى من دلم | قَالَ بَصُرْتُ بِمَا لَمْ يَبْصُرُوا بِهِ فَقَبَضْتُ قَبْضَةً مِّنْ أَثَرِ الرَّسُولِ فَنَبَذْتُهَا وَ كَذَلِكَ سَوَّلَتْ لِي نَفْسِي | 20:96 |
| جواب داد، من چیزی دیدم که مردم ندیدند و آن یک مامور غیبی بود و در دل من، این نیرو گرفت که اگر از جای پای آن مامور غیبی، مشتی خاک بگیرم و در یک مجسمه از طلا که میسازم، بریزم، آن صدای گوساله خواهد داد و میتوانم آنرا مظهر خدای موسی معرفی کنم و مردم را فریب دهم (بر طبق آیه ۸۳ از سوره مریم و این آیه، هر معجزه و کار عجیبی که میان مذهبی های نادان از بتها و ساختمانهای مقدس ایشان دیده شود، بوسیله شیطنت کاران غیبی است که مامور از جانب الله هستند، تا نادانان مذهبی را که مایل نیستند از متن كتاب الله، راهنمائی شوند و دین و مذهب را هم برای منافع دنیائی میخواهند، گمراه تر جلوه دهند و علامت موهوم بودن این معجزات این است که همه می بینند، مبلغین این عقاید که از این عقاید سوء استفاده ها میکنند، خودشان در پنهان اخلاقاً بد کار و بی ایمان هستند و بر طبق آیات آخر سوره شعرا، الهامات شیطانی خود را در لباس شعر به نفع خود و با نفوذان فسادکار اجتماع، میان مردم انتشار میدهند و با اصلاحات اجتماعی مخالفند) (96) | ||
| گفت برو كه تو را است در زندگى آنكه گويى نيست سودنى و همانا تو را وعده گاهى است كه خلف كرده نشوى و بنگر بسوى خدايت آنكه پيوسته بر آن معتكفى كه بسوزانيمش البتّه و سپس بپراكنيمش در دريا پراكندنى | قَالَ فَاذْهَبْ فَإِنَّ لَكَ فِي الْحَيَاةِ أَن تَقُولَ لَامِسَاسَ وَ إِنَّ لَكَ مَوْعِدًا لَّنْ تُخْلَفَهُ وَ انظُرْ إِلَى إِلَهِكَ الَّذِي ظَلْتَ عَلَيْهِ عَاكِفًا لَّنُحَرِّقَنَّهُ ثُمَّ لَنَنسِفَنَّهُ فِي الْيَمِّ نَسْفًا | 20:97 |
| موسی به او گفت: برو و دور شو و تو، تا موقعی که زنده هستی، خواهی گفت، به من نزدیک نشوید (این بیماری که یک نوع دیوانگی میباشد، بیشتر روی دخالت قوه های مرموزی که مسلماً جن است، پیدا میشود که برای بعضی ها غير معالجه شدنی است و این مطالب قرآن نیز، حاکی است که سامری با جن مربوط شده بود و اینگونه معجزات که در میان مذهبی های بت پرست دیده میشود، از نفوذ شيطانهای جن است) و بدان که تو زمان معینی برای عمر خودت داری که من نباید تو را نابود کنم، تا گوساله پرستان، بدبختیهای آینده تو را ببینند، و این خدائی که تو ساختی و بدان خودت را اسیر کردی (سامری متولی این بت شده بود و بواسطه رابطه ای که با جن داشت، مردم بعضی نیّت های جاهلانه میکردند و سامری با حیله هائی که داشت، در زمانی که گوساله صدا میداد، به مردم جوابهائی جاهل پسند، میداد و میگفت این جوابها را گوساله به شما می گوید و این عیناً مانند غیب گوئیهائی است که بعضی زاهد نماها، به مردم نادان نشان میدهند و یا صوفيان بوسیله فرو کردن شمشیر به بدن و رفتن در آتش و امثال اینها برای فریب مردم انجام میدهند) آنرا ببین که چگونه من آنرا با سوهان، ریز ریز می کنم و خاکه ی آنرا، در دریا می پاشم (۹۷) | ||
| یقیناً، خداى شما الله است كه نيست خدايى جز او فراگرفته است همه چيز را به دانش | إِنَّمَا إِلَهُكُمُ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَسِعَ كُلَّ شَيْءٍ عِلْمًا | 20:98 |
| و شما ای بنی اسرائیل در گوش داشته باشید که صاحب اختیار حقیقی شما (خدای شما) فقط الله است که جز او خدائی نیست (یعنی نباید مردم چیزهای دیگر را که ظاهر نیستند که بر اساس قوانین الله بتوانند قدرت و اختیار نشان دهند روی خیال صاحب اختیار و باب الحوائج خود بدانند) و اوست که به هر چیزی، دقیقاً داناست (یعنی غیر او که نادانتر است، چگونه میتواند واسطه و شفیع میان مردم و او واقع شود، مگر آنکه واسطه تعلیم و تربیت از طریق وحی و پیغام الله با قوانین طبیعی معموله باشند) (9۸) | ||
99 كَذَلِكَ نَقُصُّ عَلَيْكَ | ||
| بدينسان خوانيم بر تو از داستانهاى آنچه بگذشت و همانا آورديم تو را از نزد خويش يادآورى را | كَذَلِكَ نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنبَاء مَا قَدْ سَبَقَ وَ قَدْ آتَيْنَاكَ مِن لَّدُنَّا ذِكْرًا | 20:99 |
| ای پیغمبر مقداری از داستانهای گذشتگان را به این طریقِ آموزنده که دیدی، پی در پی، ما برای تو داستان می کنیم و بدان که از نزد خودمان به تو پند هائی مهم داده ایم (یعنی این داستانها عین حقیقت است و مانند داستانهایی نیست که داستانگویان مذهبی و یا غیر مذهبی بصورت مخلوطی از حق و باطل میگویند و باعث ترویج موهومات میشوند) (۹۹) | ||
| آنكه روى برگرداند از آن یقیناً، بردارد روز قيامت گناهى را | مَنْ أَعْرَضَ عَنْهُ فَإِنَّهُ يَحْمِلُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وِزْرًا | 20:100 |
| هر کسی از این داستانهای آموزنده ی رسیده از الله، کناره رود (و به روایات مذهبی خلاف متن کتاب الله رو آورد) حتما، در روزگار قيامت باری سنگین در خود حس میکند (۱۰۰) | ||
| جاودانند در آن و بد است ايشان را روز قيامت بارى | خَالِدِينَ فِيهِ وَ سَاء لَهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ حِمْلًا | 20:101 |
| که همیشه در آن است و روز قیامت، برای این اشخاص، چه بد باری خواهد بود (این بار، بار مخالفت دستورات الله است که هزاران گناه نتیجه آن خواهد بود) (۱۰۱) | ||
| روزى كه دميده شود در صور و گردآريم گنهكاران را در آن روز كبود چشمان | يَوْمَ يُنفَخُ فِي الصُّورِ وَ نَحْشُرُ الْمُجْرِمِينَ يَوْمَئِذٍ زُرْقًا | 20:102 |
| در روزی که آن صدای مهیبِ جهانی، به مانند صدایی که از بوق و بلند گو شنیده میشود، ایجاد میگردد و ما در آنزمان چنین گناهکارانی را به رنگِ كبود، گرد آوریم (در زمین آخرت گناهکاران به رنگ زشت کبود جمع آوری می شوند، با خلقت و بدنی جدید متناسب با زندگی آخرت) (۱۰۲) | ||
| آهسته گويند ميان خود را نمانديد مگر ده روز | يَتَخَافَتُونَ بَيْنَهُمْ إِن لَّبِثْتُمْ إِلَّا عَشْرًا | 20:103 |
| در آن زمان با یکدیگر در میان خود آهسته میگویند، درنگِ شما در زمین، بیش از ده شب نبود (این تصور برای گناهکاران بسیار خوش گذرانی است که پس از دیدن عذابهای ممتدِ عالم برزخ و بخصوص عذابِ سختِ منتهی به مرگِ دومشان، در زمان متلاشی شدن زمین، حداکثر خوشیهای خود را در دنيا آن شبهای خوش دهگانه در ذهن خود خواهند آورد) (103) | ||
| ما داناتريم بدانچه گويند گاهى كه گويد بهترين ايشان در روش نمانديد مگر يك روز | نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَا يَقُولُونَ إِذْ يَقُولُ أَمْثَلُهُمْ طَرِيقَةً إِن لَّبِثْتُمْ إِلَّا يَوْمًا | 20:104 |
| ما که خالق ایشان هستیم، به علت و معلول آنچه خواهند گفت، داناتریم، به وقتی داناتریم که بهترین رفتار کننده ایشان، به ایشان می گویند، شماها در دنیا جز زمانی درنگ نکرده اید (یعنی به ایشان می گویند، حق این است که اگر زندگی دنیای خود را با طول مدت عذاب عالم برزخ بسنجید، متوجه میشوید که در دنیا جز زمانی کوتاه درنگ نکرده اید و تفسیر و ترجمه فوق با توجه به آیه ۱۱۳ سوره مؤمنون و آیه 4۵ سوره یونس و آیه ۳۵ از سوره احقاف و آیه ۵۵ سوره روم و مخصوصا آیه 46 سوره نازعات است که تصور صحیح چند ساعت مجسم گردیده) (104) | ||
105 وَ يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْجِبَالِ | ||
| بپرسندت از كوهها بگو بپراكندشان پروردگار من پراكندنى | وَ يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْجِبَالِ فَقُلْ يَنسِفُهَا رَبِّي نَسْفًا | 20:105 |
| و از تو می پرسند، در زمین قیامت و آخرت کوهها چگونه نمایان می شوند؟ بگو همان کسی که مرا به پیغمبری پرورده، آنها را به طرز مخصوصی، چون ذرات غبار مانندی میگرداند (۱۰۵) | ||
| پس مى گذارد آنها را زمينى هموار | فَيَذَرُهَا قَاعًا صَفْصَفًا | 20:106 |
| و آنها را رها میکند تا دشتِ وسیعی هموار، نمودار گردد (106) | ||
| كه نبينى در آن كجى و نه بلندى را | لَا تَرَى فِيهَا عِوَجًا وَ لَا أَمْتًا | 20:107 |
| بطوریکه در آنها هیچ پیچ و خم و پستی و بلندی نخواهی دید (این حالت درباره بعد از زمان متلاشی شدن کامل کره زمین است که باید قبل از آن، ارواح مردگانِ بدکارِ هزاران ساله زمین تا آخر دنیا، بر طبق آیات دیگری از قرآن با دیدن یک عذاب سخت بیهوش شوند تا از جاذبه زمین خارج و در یک دالان فضائی بسوی زمین آخرت برده شوند) (۱۰۷) | ||
| در آن روز پيروى كنند دعوت كننده را نيست كجى برايش و پست شد آوازها براى خداوند مهربان پس نشنوى جز آهسته را | يَوْمَئِذٍ يَتَّبِعُونَ الدَّاعِيَ لَا عِوَجَ لَهُ وَ خَشَعَت الْأَصْوَاتُ لِلرَّحْمَنِ فَلَا تَسْمَعُ إِلَّا هَمْسًا | 20:108 |
| در آن روز (که مردم در زمینِ آخرت، پس از یک صدای مهیب، دوباره زنده و جمع آوری می شوند) آن خواننده را دنبال خواهند کرد و کسی نمی تواند از مسیری که آن خواننده میخواند، کج شود و تمام صداها، برای آن بخشنده خلقت خاموش میگردد و تو از ایشان جز صدائی بس آهسته، نمی شنوی (۱۰۸) | ||
| در آن روز سود ندهد شفاعت مگر آن را كه اذن دادش خداى مهربان و خوشنود شد برايش گفتار را | يَوْمَئِذٍ لَّا تَنفَعُ الشَّفَاعَةُ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَنُ وَ رَضِيَ لَهُ قَوْلًا | 20:109 |
| در چنین زمانی، آن شفاعتی که نادانان مذهبی می گویند، سود نخواهد داد و فقط کسی سود میبرد که آن بخشنده ی قوانینِ خلقت، بطور قانونی برای او اجازه ای داده باشد و به نفع او، سخنی توصیه کرده باشد (این اجازه نامه و سخن، متن کتابهای آسمانی و پیغام های الله است که وسیله و شفيع کسانی میشود که آنها را بکار بسته باشند) (۱۰۹) | ||
| مى داند آنچه را پيش روى ايشان و آنچه پشت سر ايشان است فرانگيرندش به دانش | يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ وَ لَا يُحِيطُونَ بِهِ عِلْمًا | 20:110 |
| و این از آن روست که الله، بیش از همه، به حال و گذشته هر کس داناست و هیچکس، آنچه را الله میداند، نمی داند (آیا از پیغمبران و امامان و سایر مقدسینِ مردمِ دنیا، کسی هست که باندازه الله از اعمال مردم آگاه باشد؟ در این حالت، چه کسی جرأت می کند، نزد الله، از کسی شفاعت نماید؟ آیا الله به او نخواهد گفت، من او را بهتر از تو می شناسم؟ آیا با این توضیحِ مستدلِ قرآن، گمراهیِ کسانیکه معتقد به شفاعتِ پیغمبران و امامان از گناهکاران امت میباشند، ثابت نمی گردد؟ و آیا عقیده به چنین شفاعتِ بی اذن که پارتی بازی است، دلیل بت پرستی صاحبان این عقیده نیست؟) (۱۱۰) | ||
| و خوار شدند چهره ها براى خداى زنده پاينده و همانا زيانكار شد آنكه برداشت ستمى را | وَ عَنَتِ الْوُجُوهُ لِلْحَيِّ الْقَيُّومِ وَ قَدْ خَابَ مَنْ حَمَلَ ظُلْمًا | 20:111 |
| و در آن روز، تمام اشخاص، برای آن زنده ی پایدار، کوچکی نشان خواهند داد و کسی که بار ستم داشته باشد، ضرر خواهد دید (این زمانی است که زمان ملاقات الله میباشد و بدکاران صدای او را میشنوند، ولی چشمی ندارند که او را ببینند، با اینکه با حسرت می فهمند، نیکوکاران دانا او را می بینند و از چنین ملاقاتی لذت می برند و لازمه این ملاقات نه دیدن تمام حجم الله است، لذا با احاطه الله بر تمام خلقتِ وسیع منافات ندارد، زیرا آن تجلی و تمرکز قدرتی است از الله، يا به عبارت دیگر، صورت الله را می بینند، به صورتی که ما خورشید و ماه را مشاهده میکنیم و این مشاهده و ملاقات، هرگز برای چشم مادی دنیائیِ دقیق ترین و بالاترین انسان میسر نیست و لذا خالق عالم به موسی گفته است، هرگز مرا با بدن و چشم خاکی، نمی توانی ببینی) (۱۱۱) | ||
| و آنكه بكند از شايسته ها حالى كه مؤمن باشد پس نترسد ستمى را و نه پايمالشدن را | وَ مَن يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَا يَخَافُ ظُلْمًا وَ لَا هَضْمًا | 20:112 |
| و هر کس کارهای نیکوی ذکر شده در کتابهای آسمانی را کرد و مؤمن حقیقی نیز بود، نه میترسد که به او ستمی شود و نه از شکستی، خواهد ترسید (این مطالب همه تاکید بر این است که کسی از هیچ گناهکاری شفاعت نخواهد کرد و پارتی بازی در دستگاه الله نیست و گندم از گندم بروید، جو ز جو و فقط اعمال انسان شفیع اوست، نه نذر و نیاز و رشوه و اظهار دوستیِ زبانی، نسبت به مقدسین و مقدسات و قرآن و خالق عالم) (۱۱۲) | ||
| و بدينسان فرستاديمش قرآنى عربى و گردانيديم در آن از تهديد شايد پرهيزكارى كنند يا پديد آرد براى ايشان يادآورى را | وَ كَذَلِكَ أَنزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِيًّا وَ صَرَّفْنَا فِيهِ مِنَ الْوَعِيدِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ أَوْ يُحْدِثُ لَهُمْ ذِكْرًا | 20:113 |
| و ما که خالق عالم هستیم قرآن را بصورت یک خواندنی عربی، با اینگونه مطالب فرو فرستاده ایم (قرآن یعنی خواندنی) و در این خواندنی به عبارات مختلف، از عذابهای موعود شرح دادیم، شاید مردم بترسند و پرهیزکار شوند، یا اقلاً برای چنان روزهائی به یادشان باشد (تا نگویند خبر نداشتیم) (۱۱۳) | ||
| پس برتر است خدا پادشاه حقّ و نشتاب به قرآن پيش از آنكه گذرانده شود بسوى تو وحيش و بگو پروردگارا بيفزاى مرا دانش | فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ وَ لَا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِن قَبْلِ أَن يُقْضَى إِلَيْكَ وَحْيُهُ وَ قُل رَّبِّ زِدْنِي عِلْمًا | 20:114 |
| پس چنین خدائی است، بسی برتر که آن پادشاه حقیقی (که اختیاراتی به بشر داده) میباشد و تو ای پیغمبر من، نباید پیش از آنکه مطلبی از این خواندنی بسویت وحی شود، بدان شتاب کنی (بعضی مطالب بود که به نظر پیغمبر اسلام می رسید که خوب است، وحی شود و آن روی بی اطلاعی بشری و یا تمایلات پیشرفت خواهی او بود و الله آن را مصلحت نمی دانست و این تذكر الله به او برای این بود که کاملا خود را در پیشگاه الله، بی اختیار جلوه دهد) و همیشه به پرورنده خودت بگو بر عِلمَم بیافزا (یعنی همیشه در پیشگاه الله، اظهار نادانی و بی اختیاری کن) (114) | ||
115 وَ لَقَدْ عَهِدْنَا إِلَى آدَمَ مِن قَبْلُ فَنَسِيَ | ||
| و همانا پیمان بستیم با آدم پیش از این پس فراموش کرد و نیافتیم برای او عزمی را | وَ لَقَدْ عَهِدْنَا إِلَى آدَمَ مِن قَبْلُ فَنَسِيَ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْمًا | 20:115 |
| و به مانندِ اولین آدم مباش که عهد ما را فراموش کرد و به ما نشان داد که قدرتِ تصمیم در کارهای مشکل را ندارد (این مطلب برای این گفته شد که پیغمبر اسلام، تذکر بالا را فراموش نکند و تصمیم جدّی بگیرد که از خود در مقابل الله اظهار نظری نکند) (۱۱۵) | ||
| و هنگامی که گفتیم به فرشتگان سجده کنید برای آدم پس سجده کردند، جز ابلیس که سرپیچید | وَ إِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَى | 20:116 |
| و آن زمانی بود که وقتی برای آن ملكها گفتیم، به نفع آدم سر به سجده فرو آورید، همه بی چون و چرا قبول کردند، مگر ابلیس که اظهارِ عدم قبول کرد (ملک که آنرا به فارسی فرشته گویند، یعنی مورد تملک و بی اختیار در مقابل مالک خود و به عبارت دیگر، یعنی مامور و فرستاده است و این ملکها که از جانب الله مامور شدند، به نفع آدم سجده کنند، آن مواد بی جان یا با جانی هستند که در محیط زندگی آدم بوده و باید در اختیارِ منافع آدم ها قرار گیرند، مانند آب و خاک و حیوان و نبات و ماه و خورشید و زمین و هم مامورین روحی که به چشم دیده نمی شوند و مامور حفظ زندگی و مرگ انسانهایند و ابلیس نیز چون هنوز از خود استعدادِ اختیارِ درون خود را نشان نداده بود در مقابل روحِ انسانی آدم اول، به مانند سایر ملکها خود را ملک و بی اختیار جلوه میداد، تا اینکه بواسطه دستور الله که به همه گفته بود، تسلیم منافع آدم شوند، او تحریک شد و استعدادِ عدمِ قبول این فرمان را نشان داد، ابلیس یعنی کسی که فایده زیادی برای بشر ندارد و دقت کنندگان در قرآن باید بدانند که این داستان در قرآن چندین بار بطور مختصر یا مفصل بیان شده، برای این است که ما بدانیم، ملک چیست و فرق آنها با انسان و جن چه میباشد و این سه نوع موجود، چه ارتباطی با هم دارند و برای چه آفریده شده اند) (116) | ||
| پس گفتیم ای آدم همانا این است دشمنی برای تو و همسرت هان تا برون نکند شما را از بهشت که تیره‌بخت شوی | فَقُلْنَا يَا آدَمُ إِنَّ هَذَا عَدُوٌّ لَّكَ وَ لِزَوْجِكَ فَلَا يُخْرِجَنَّكُمَا مِنَ الْجَنَّةِ فَتَشْقَى | 20:117 |
| پس گفتیم ای آدم، این موجود که نخواست به نفع تو کار کند، برای تو و همسرت دشمن است، پس مواظب باش در آینده، او شما دو تا را از بهشت که بزودی در آن قرار خواهید گرفت، بیرون نکند که به بدبختی دچار خواهی شد (۱۱۷) | ||
| همانا تو را است که نه گرسنه شوی در آن و نه برهنه گردی | إِنَّ لَكَ أَلَّا تَجُوعَ فِيهَا وَ لَا تَعْرَى | 20:118 |
| و بدان که تو در بهشت، نه گرسنه میشوی و نه برهنه (۱۱۸) | ||
| و آنکه نه تشنه شوی در آن و نه در آفتاب مانی | وَ أَنَّكَ لَا تَظْمَؤأُ فِيهَا وَ لَا تَضْحَى | 20:119 |
| و در آن تشنه نخواهی شد و از حرارت آفتاب نیز رنج نخواهی برد (۱۱۹) | ||
| پس به ریو افکندش شیطان گفت ای آدم آیا راهبریت کنم بر درخت جاودانی و پادشاهیی که کهنه نگردد | فَوَسْوَسَ إِلَيْهِ الشَّيْطَانُ قَالَ يَا آدَمُ هَلْ أَدُلُّكَ عَلَى شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَ مُلْكٍ لَّا يَبْلَى | 20:120 |
| پس آن شیطنت کار بسوى آدم وسوسه نمود (ابلیس از وقتی که به فکر شیطنت افتاد، بنام شیطان معروف شد) به آدم گفت: آیا میخواهی تو را به درختی میوه دار راهنمایی کنم که باعث شود، همیشه در بهشت، بصورت یک حاکم و صاحب اختیار که حکومتش کهنه نشود، بمانی (این مطالب در این سوره بسیار مختصر گفته شده و مفصل آن با دهها موضوعات آموزنده دقیق در سوره های اعراف و صاد و بنی اسرائیل و بقره میباشد و میرساند که چگونه خود خواهان و فریب دهندگانِ اجتماع بشری و همچنین ارواحِ خبیثه مغروری که به چشم بشر نمی آیند، مأمورند انسانها را به خوشی های مادی، آرزومند کنند و باغ سبز نشان دهند و نتیجتاً به نفع خود، فریب خورها را به بدبختی های زندگی بکشانند) (۱۲۰) | ||
| پس خوردند از آن پس نمودار شد برای ایشان عورتهای ایشان و آغاز کردند گرد آوردند بر خود از برگهای بهشت و نافرمانی کرد آدم پروردگار خویش را پس زیانکار شد | فَأَكَلَا مِنْهَا فَبَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا وَ طَفِقَا يَخْصِفَانِ عَلَيْهِمَا مِن وَرَقِ الْجَنَّةِ وَ عَصَى آدَمُ رَبَّهُ فَغَوَى | 20:121 |
| پس به وسوسه شیطان، آدم و همسرش (که دو روح انسانی در دو لباس یا بدن بهشتی بودند) از میوه آن درخت منع شده، خوردند (همانطور که انسانهای دنیا خواه، روی وسوسه های شیطانی از چیزهای زیبا و لذت بخشی مانند مشروبات الکلی و گوشت خوک و زنان نامشروع و سایر چیزهای حرام شده در متن قرآن و سایر کتابهای آسمانی بهره مند میشوند) و به خوردن آن (بعضی مسیحیان در روایات خود میگویند آن درخت، درخت سیب بود و یهودیان بر طبق باب دوم از کتاب پیدایش آن درخت را درخت دانش خوب و بد میدانند و روایت صحیح تر مسلمانان، درخت انگور میباشد و چون در متن قرآن و تورات و انجیل، هیچکدام اسم میوه ای معین نیست، بهتر آنست که ما هم درختِ معین را معلوم نکنیم و فقط از آن نتیجه بگیریم، چیزی لذّت بخش و هوس انگیز بوده که پس از خوردن، باعث شد، لباس بهشتی از روح آدم اول کنده شود) باطن های بد و شهوت انگیز ایشان، برای یکدیگر آشکار گردید (یعنی استعداد و حس زناشوئی توام با هوسِ یکدیگر را دیدند، همانطور که یک مرد و زن هر زمان مقابل یکدیگر لخت شوند، به زحمت هوس ها دچار میشوند و اگر با لباس گشاد و بلند خود را بپوشانند، چنین هوسهائی پیدا نمی شود که از کارهای لازم، ایشان را باز دارد و بدبختانه، شيطانهای اجتماع، همیشه کاری میکنند که زنان و مردان بسوی لختی روند، تا سرگرمی ایشان به هوسها، مانع پیشرفت های فردی و اجتماعی ایشان شود) و آن دو برای جلوگیری آن، شروع کردند از برگهای بهشت بر جاهای هوس انگیزِ مزاحمِ خود بگیرند و بدبختی آینده آدم، بواسطه آن بود که نافرمانی تربیت کننده خود را نمود (آری هر زمان جامعه بشری با افراد آن به قوانین عفاف نهاده شده از جانب الله، پشت پا زده و فریب شیطانهای اجتماع را خورد، لباس تربیت و تقوی از او کنده میشود و خیلی به زحمت میتواند با لباسهای نیمه برهنه، به مانند برگهای درخت، خود را از شر دستبردهای شهوترانان نگهدارد، جز آنکه چنان آلوده شود که شرم و حیا را کنار گذارد و به زندگانی لخت حتی در سرما عادت نماید و جز دنبال ارضای شهوت و تفریح، دنبال کار مفید اجتماعی نرود، در چنین محیطی بهترین کسب و کار آرایشگری زن و مرد و یا دلالی محبت است) (۱۲۱) | ||
| سپس برگزید او را پروردگارش پس بازگشت بر او و هدایت کرد | ثُمَّ اجْتَبَاهُ رَبُّهُ فَتَابَ عَلَيْهِ وَ هَدَى | 20:122 |
| پس از این حادثه، چون آدم در آن حالت شرمندگی توبه نمود و تعهد سپرد، دیگر فریب شیطان را نخورد، پرورنده اش او را برای تربیت دوباره ای برگزید و توبه اش را پذیرفت و راهنمائیش نمود (۱۲۲) | ||
| گفت فرود شوید از آن همگی گروهی از شما گروهی را دشمن تا گاهی که بیاید شما را از من رهبری پس آنکه پیروی کند راهنمائی مرا نه گمراه شود و نه رنج برد | قَالَ اهْبِطَا مِنْهَا جَمِيعًا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُم مِّنِّي هُدًى فَمَنِ اتَّبَعَ هُدَايَ فَلَا يَضِلُّ وَ لَا يَشْقَى | 20:123 |
| به اینصورت که به آن دو گفت: همه باید از بهشت فرو افتند (در سوره اعراف مطالبی که آدم و همسرش بوسیله آن توبه نمودند، هست و هم تعیین شده که جای فرو افتادن آن دو و شیطان که سر سلسله جن هاست، زمین دنیا می باشد که در آنجا به حالتی باید زیست کنند، غیر از حالت زندگی در بهشت، یعنی در زمین دنیا باید به زندگی مخصوصی زنده شوند و برای ایشان توالد و تناسل و مرگ باشد و از پس مرگ، از وضع پر زحمت دنیا بیرون میآیند، اگر لیاقت داشتند، دوباره به بهشت برده میشوند و الّا به جهنمِ عالم برزخ و عالمِ آخرت دچار خواهند شد. در آن مقال توضیح داده شده است که دو روح آدمی بود که پس از گذاشتنِ لباس، یعنی بدن بهشتی خود در بهشت بصورت دو انرژی و قوه ای مخصوص به زمین، به اراده الله، افکنده شد و یکی در بدن یک حیوان تکامل یافته نر آمد و دیگری در بدن یک حیوان تکامل یافته ماده که همان یک جفت میمونِ نزدیک به انسان باشند که قانون علمی تکامل آنرا تشریح کرده، با این توجه که حلول و دخولِ این دو قوه به خواست الله، جهشی بود که توانست، دو حیوانِ نزدیک به انسان را تبدیل به انسان نماید و انسان وقتی میمیرد، دوباره روح انسانی او از بدنش خارج میگردد و بدن حیوانی او جزء خاک زمین میشود) و بدانید که در زمین، هم زن و مرد از جهتی دشمن تربیتِ دینی یکدیگرند و هم شیطانهای جنی و انسی، دشمنِ آدم های فریب خور میباشند و برای اینکه راه تربیت خود را بدانید، از طرف من (خالق عالم میگوید) راهنمائی برای شما خواهد آمد، پس هر کس راهنمائیهای مرا پیروی نمود (یعنی هر کس متن پیغام مرا که بصورت یکسان، بوسیله پیغمبران من، در دوره های مختلف بشری برای ایشان آورده میشود، عمل نمود) نه گمراه خواهد شد (یعنی فریب فریب کاران و پیشوایان فریبکار و پیغمبران دروغی را نمی خورد) و نه به رنج و بدبختی دچار میشود (امروزه تمام بدبختیهای مردم خاورمیانه در درجه اول و مسلمین دنیا در درجه دوم و تمام مردم دنیا در درجه سوم، بواسطه این است که به متن قرآن مجيد آنطور که باید، توجهی ندارند و اینکه فقط اسم قرآن را آوردیم، از آن روست که جز قرآن پیغام دست نخورده و کم و زیاد نشده ای از الله، در دست بشر نیست و متن قرآن مصحح تفسیرهای غلطی است که بنام تورات و انجیل و امثال آنها در دست صاحبان مذاهب است) (۱۲۳) | ||
| و آنکه روی گرداند از یاد من همانا او را است زندگانی سخت و برون آریمش روز قیامت کور | وَ مَنْ أَعْرَضَ عَن ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنكًا وَ نَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَى | 20:124 |
| و کسی که از یاد آوری های من رو گرداند، در دنیا برایش زندگی سختی خواهد بود (مانند زندگی سخت مردم امروز که دچار جنگها و قتل و دزدی و رشوه و عذابهای آسمانی و ناکامیهای مختلفند) و در روز قیامت که به پیشگاه ما جمع آوری میشوند، به طرز مخصوصی، کور می آوریمش (مطيعان الله میتوانند تجلّی ای از او، بصورتیکه بر ما پوشیده است، مشاهده کنند و نافرمانان نمی توانند ببینند) (۱۲4) | ||
| گوید پروردگارا چرا مرا برون آوردی کور حالی که بودم بینا | قَالَ رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِي أَعْمَى وَ قَدْ كُنتُ بَصِيرًا | 20:125 |
| خواهد گفت، پروردگارا من در دنیا بینا بودم، برای چه مرا کور زنده کردی (۱۲۵) | ||
| گفت بدینسان آمدت آیتهای ما پس فراموش کردی آنها را و بدینگونه امروز فراموش شوی | قَالَ كَذَلِكَ أَتَتْكَ آيَاتُنَا فَنَسِيتَهَا وَ كَذَلِكَ الْيَوْمَ تُنسَى | 20:126 |
| پروردگارش میگوید، برای اینکه، برای بینائی تو مطالبِ مستدل ما آمد و تو آنها را فراموش کردی و لذا امروز، تو فراموش شده ای (۱۲6) | ||
| و چنین پاداش دهیم آن را که اسراف کند و ایمان نیارد به آیتهای پروردگار خود و همانا عذاب آخرت سخت‌تر است و پایدارتر | وَ كَذَلِكَ نَجْزِي مَنْ أَسْرَفَ وَ لَمْ يُؤْمِن بِآيَاتِ رَبِّهِ وَ لَعَذَابُ الْآخِرَةِ أَشَدُّ وَ أَبْقَى | 20:127 |
| و این پاداش کسی است که از حدِ خود تجاوز نمود و به مطالبِ مستدلِ پروردگارش ایمان نیاورد و عذاب ممتدِ دوزخ در آخرت، هم از اینها شدیدتر و هم پایدارتر است (این مطالب میرساند که ملاقات نیکوکاران در قیامت، برای دیدنِ مرکزِ قدرتِ خالقِ عالم، یک زمانِ کوتاهِ بسیار لذت بخش است) (۱۲۷) | ||
128 أَ فَلَمْ يَهْدِ لَهُمْ | ||
| آيا هدايت نشد براى ايشان آنكه بسا نابود كرديم پيش از ايشان از قرنهايى كه مى روند در نشيمنهاى ايشان همانا در اين است آيتهايى براى دارندگان خرد | أَ فَلَمْ يَهْدِ لَهُمْ كَمْ أَهْلَكْنَا قَبْلَهُم مِّنَ الْقُرُونِ يَمْشُونَ فِي مَسَاكِنِهِمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّأُوْلِي النُّهَى | 20:128 |
| پس آیا خبرِ هلاک شدگانِ بسیاری که قبل از این مردم در قرنها، در دنیا زندگی میکردند و همه مردند و این مردم در مسکن های ایشان راه میروند، به اینان نرسیده، تا بفهمند، عاقبتِ زندگی دنیا به کجا میانجامد؟ در همین، برای خردمندان، علامتی برای عبرت گرفتن است (۱۲۸) | ||
| و اگر نبود سخنى كه پيش گرفته است از پروردگار تو همانا مى گرديد لازم و سرآمدى نامبرده | وَ لَوْلَا كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِن رَّبِّكَ لَكَانَ لِزَامًا وَ أَجَلٌ مُسَمًّى | 20:129 |
| و اگر قبلاً، پروردگار که امثال تو پیغمبران را می پرورد، مقدّر نکرده بود که هر کس باید در دنیا فرصتی داشته باشد، تا استعداد خود را بروز دهد، هر کس چون خطائی میکرد، عذاب میدید، ولی مقرر شده که مدتی برای مهلت، عمر کنند تا بمیرند (۱۲۹) | ||
| پس شكيبا شو بر آنچه گويند و تسبيح كن به ستايش پروردگارت پيش از برآمدن خورشيد و پيش از فرو رفتن آن و از گاههاى شب پس تسبيح كن و كنارهاى روز شايد خوشنود شوى | فَاصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِهَا وَ مِنْ آنَاء اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَ أَطْرَافَ النَّهَارِ لَعَلَّكَ تَرْضَى | 20:130 |
| بنابر این، تو ای پیغمبر بر آنچه بر علیه تو میگویند، صبر نما و به حمد پروردگارت (یعنی مدح پروردگارت که چگونگی آن در سوره الحمد هست) زبان گشای (یعنی نماز بخوان) پیش از طلوع خورشید (یعنی در وقت نماز صبح که بین الطلوعین است و پیش از غروب آن (یعنی در وقت نماز عصر که زمانش به اندازه وقتِ نمازِ صبح، پیش از غروب آفتاب است، تا غروب) و همچنین در مقداری از وقت های شب (در هنگام نزول این سوره و قبل از آن و بعد از آن، تا زمانی که سوره اسراء بر پیغمبر نازل نشده بود که وقت نماز مغرب از وقت نماز عشاء جدا شود مسلمین بجای نماز مغرب و عشاء فقط یک نماز میخواندند و وقت آن از اول غروب تا زمان خفتن بود) پس غیر از این اوقات، در وقت هائی از روز نیز، نماز بخوان (قبل از این دستور، پیغمبر اسلام و مسلمین نماز ظهر نمی خواندند و فقط سه نماز صبح و قبل از غروب و اول شب، پیش از خفتن میخواندند و این زمان نماز ظهر نیز بر آن سه نماز اضافه شد که وقت دقیق آن در سوره روم تعیین شده، یعنی زمان استراحت بعد از ظهر که در فصول مختلف فرق میکند و مربوط به زمان استراحت است، نه تعیین ساعت معین) تا در مقابل اذیت هائی که به تو میشود، راضی شوی (چون در نماز میگوئیم، تو پاداش بدکاران و نیکوکاران را به بهترین وجهی در روز قیامت میدهی و ما فقط از تو اطاعتِ بنده وار میکنیم و از تو کمک میخواهیم و میخواهیم از نیکوکاران درجه یک باشیم، نه از بدکاران، تکرار این سخن پس از رنج دیدن از سرکشان، باعث رضایت خاطر و قبول زحمت در راه دین میشود) (۱۳۰) | ||
| و نگشاى ديدگان خود را بدانچه كاميابى داديم بدان مردان و زنانى را از ايشان شكوفه زندگانى دنيا تا بيازمائيمشان در آن و روزى پروردگار تو بهتر است و پاينده تر | وَ لَا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلَى مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَيَاةِ الدُّنيَا لِنَفْتِنَهُمْ فِيهِ وَ رِزْقُ رَبِّكَ خَيْرٌ وَ أَبْقَى | 20:131 |
| و دو چشمت را متوجه ی چیزهائی مکن که ما بدان، انواع مردم را بهره مند نمودیم، زیرا اینها زیبایی های زندگی دنیاست، تا در آن ایشان را بیازمائیم و آن روزی ای بهتر و پایدارتر است که از پرورنده تو نصیبت شود (یعنی روزی ایکه از طریق مشروع و روی ایمان به آخرت نصیب کسی میشود، هم چون با قناعت توام است، در دنیا باعث خوشنودی بیشتری میشود و هم پاداش عالی و پایداری در آخرت دارد) (۱۳۱) | ||
| و امر كن خاندان خويش را به نماز و شكيبايى گزين بر آن نخواهيم از تو روزيى را ما روزى دهيمت و فرجام است از آن پرهيزكارى | وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَ اصْطَبِرْ عَلَيْهَا لَا نَسْأَلُكَ رِزْقًا نَّحْنُ نَرْزُقُكَ وَ الْعَاقِبَةُ لِلتَّقْوَى | 20:132 |
| و تو کسانِ دینی خود را به نمازی که مقرر شده، امر نما و بر آن پافشاری کن (کسانِ پیغمبران و پیروان جدی آنان هم عقیده های آنان هستند و اگر خویشانِ ایشان در عقاید دینی با ایشان یکی نباشند، آنان مجبور نیستند که به زور به نماز و دستورات الله وادارشان کنند) و ما از تو پرهیزکاری و اطاعت دستور میخواهیم، نه نان و آب و چیزهای مادی، بلکه تو را ما روزی میدهیم و آینده خوب برای آن تقوا داران است (۱۳۲) | ||
| و گفتند چرا نيارد ما را آيتى از پروردگار خويش آيا نيامدشان نشانى آنچه در نامه هاى پيشين است | وَ قَالُوا لَوْلَا يَأْتِينَا بِآيَةٍ مِّن رَّبِّهِ أَ وَ لَمْ تَأْتِهِم بَيِّنَةُ مَا فِي الصُّحُفِ الْأُولَى | 20:133 |
| و بعضی مردم گفتند، چرا این پیغمبر از پرورنده اش، نشانه ای برای ما نیاورده؟ (مقصود آنان نشانه ای معجزه آسا و عذاب کننده بود، تا آنان را مجبور به ایمان نماید) آیا دلایل روشنی که در کتابهای پیغمبران قبل برای اثبات پیغمبر حق هست، بوسیله تو برای ایشان نیامده (در باب ۱۳ و ۱۸ از کتاب تثنیه تورات گفته شده هر کس مدعی پیغمبری بود، اگر دو علامت در او بود، پیغمبر الله است، یکی آنکه خود را بنده الله و الله را بزرگ معرفی کند و معلوم شود، مامورِ شناساندنِ الله است، نه تحمیل کردن احترام خود بر مردم بجای الله و دوم پیشگوئیهائی برای حوادث آینده بطور صریح بگوید و کاملاً آن پیشگوئیها، مو به مو، به وقوع پیوندد، مانندِ ده ها پیشگوئی که در قرآن مجید برای زمانهای بعد از نزول این سوره تا زمان آخر دنیاست و در باب هفتم از انجیل متی نیز هست که، کسی حق میگوید، که یک تربیت عالی و مفید و مشکل اجتماعی را بر اساسِ پیغام الله برای مردم آورد و خود را پیغام آورِ چنین پیغامی معرفی نماید، نه آنکه خود را خدا و مظهر خدا و پسر خدا و امثال این سخنان غرور آمیز معرفی نماید و بجای یک درب تنگ تربیتی مشکل، دروازه ای گشاد، پیشنهاد بدهد که هر گناهکاری بتواند داخل آن درب شود و مخصوصاً در همین باب های تورات و انجیل قيد شده که مردم نباید در دین، فریب معجزه کنندگان را بخورند، زیرا بیشتر گرگانِ اجتماع، میتوانند با حیله، معجزاتی به عوام الناس نشان بدهند) (۱۳۳) | ||
| و اگر نابودشان مى ساختيم به شكنجه اى پيش از آن همانا مى گفتند پروردگارا چرا نفرستادى بسوى ما پيمبرى تا پيروى كنيم آيتهاى تو را پيش از آنكه خوار شويم و رسوا گرديم | وَ لَوْ أَنَّا أَهْلَكْنَاهُم بِعَذَابٍ مِّن قَبْلِهِ لَقَالُوا رَبَّنَا لَوْلَا أَرْسَلْتَ إِلَيْنَا رَسُولًا فَنَتَّبِعَ آيَاتِكَ مِن قَبْلِ أَن نَّذِلَّ وَ نَخْزَى | 20:134 |
| و ما اگر ایشان را پیش از رساندنِ پیغام خود (در فرصت لازم) بوسیله عذابی هلاک میکردیم، می گفتند، پروردگارا چرا بسوی ما پیغام آوری نفرستادی تا پیش از آنکه به عذاب تو ذلیل و رسوا شویم، از مطالبِ مستدل تو پیروی نمائیم (۱۳4) | ||
135 قُلْ كُلٌّ مُّتَرَبِّصٌ فَتَرَبَّصُوا | ||
| بگو همگى چشم به راهند پس چشم به راه باشيد زود است بدانيد كيستند صاحبان راه راست و كيست آنكه هدايت يافت | قُلْ كُلٌّ مُّتَرَبِّصٌ فَتَرَبَّصُوا فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ أَصْحَابُ الصِّرَاطِ السَّوِيِّ وَ مَنِ اهْتَدَى | 20:135 |
| بگو پس از رسیدنِ این پیغامها، همه منتظر می باشیم، پس شما نیز منتظر باشید که در آینده خواهید دانست، یاران آن راه راست کیست و چه کسانی راه یافته می باشند؟ (۱۳۵) | ||