| زبان حالِ آنچه در آسمانها و هر چه در زمین است، آن خدای نازل کننده قرآن را همیشه از آنچه منحرفان از متن کتابهای آسمانی توصیف میکنند پاک و برتر معرفی میکند و ثابت میدارد که او آن پرقدرت با حکمت می باشد (تمام قدرت نمائی های الله که نازل کننده قرآن است، روی مصلحت است نه خواهش این و آن، و بنابر این کسی نمی تواند نزدِ الله شفیع و واسطه و پارتی شود، مگر به اجازه معلومی از الله) (1) | سَبَّحَ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَما فِي الأَرضِ ۖ وَهُوَ العَزيزُ الحَكيمُ | 59:1 |
| او کسی است که آن کفران کنندگان از اهل کتاب را برای اولین اخراج، از مسکن هاشان، اخراج بلد نمود، شما مؤمنان گمان نمی کردید که آنان بیرون روند و آنان می پنداشتند که قلعه های محکم ایشان می تواند جلوی اراده الله را بگیرد، پس الله از جائی که تصورِ آنرا نمی کردند با ایشان عمل کرد و در دلهای ایشان ترس افکند، به حدی که خانه های خود را با دستهای خود همراه با دستهای مؤمنان خراب میکردند، ای صاحبان بینش، عبرت گیرید (یهودیان بنی نضیر با اینکه با مسلمانان عهد بسته بودند با دشمنان ایشان همکاری نکنند، پس از اینکه دیدند مسلمانان در جنگ احد از کافران مکه شکست خورند، رئیس ایشان که نامش کعب پسر اشرف بود با چهل نفر مخفيانه به مکه رفتند و با سران آنان قرار گذاشتند، اگر دوباره به مسلمانان حمله کنند، قوم بنی نضیر به کمک ایشان با پیغمبر و مسلمین خواهند جنگید، از طريقِ الله و با کمکِ جاسوسان، این خبر به پیغمبر اسلام رسید و آن حضرت دستور داد، رئیس آنان را کشته و لشگری بسوی قلعه های ایشان روان کردند آنان بنام مذاکره صلح نیز خواستند با حیله پیغمبر اسلام را بکشند و حیله ایشان نیز فاش شد در حدود بیست روز مسلمانان قلعه های ایشان را محاصره کردند، چون تسلیم نشدند، مسلمانان ابتدا مقداری از درختان خرمای ایشان را بریدند و بالاخره قلعه های ایشان را نیز یکی پس از دیگری خراب کردند، تا آنان تسلیم شدند، پیغمبر اسلام بدستور الله فرمان داد کسی از آنان کشته نشود به شرطی که هر یک از حیوانات باری و سواری خود را هر چه میتوانند از اموال خود بار کنند و از مدینه و اطراف آن به طرف فلسطین و شامات اخراجِ بلد شوند و از عبارات قرآن پیداست اینکه مورخین در تاریخ های اسلامی نوشته اند، بنی قینقاع نیز قبل از جنگ احد، به سرنوشت بنی نضیر دچار شده بودند درست نیست و شاید این دو قبیله در یک زمان و با هم اخراج بلد شده باشند یا اصلا چنین قبیله ای بنام بنی قینقاع نبوده، زیرا از متن آیات قرآنی چنین برمیآید که دشمنان اسلام در دگرگون جلوه دادن جنگهای اسلام نیز دست داشته اند) (2) | هُوَ الَّذي أَخرَجَ الَّذينَ كَفَروا مِن أَهلِ الكِتابِ مِن دِيارِهِم لِأَوَّلِ الحَشرِ ۚ ما ظَنَنتُم أَن يَخرُجوا ۖ وَظَنّوا أَنَّهُم مانِعَتُهُم حُصونُهُم مِنَ اللَّهِ فَأَتاهُمُ اللَّهُ مِن حَيثُ لَم يَحتَسِبوا ۖ وَقَذَفَ في قُلوبِهِمُ الرُّعبَ ۚ يُخرِبونَ بُيوتَهُم بِأَيديهِم وَأَيدِي المُؤمِنينَ فَاعتَبِروا يا أُولِي الأَبصارِ | 59:2 |
| و اگر الله بر ایشان جلای وطن را واجب نکرده بود، در دنيا عذابشان میکرد و برای ایشان در آخرت عذاب آن آتش معروف خواهد بود (یعنی اگر الله دستور اخراجِ بلدِ ایشان را به پیغمبرش نداده بود، بدست مسلمانان کشته میشدند) (3) | وَلَولا أَن كَتَبَ اللَّهُ عَلَيهِمُ الجَلاءَ لَعَذَّبَهُم فِي الدُّنيا ۖ وَلَهُم فِي الآخِرَةِ عَذابُ النّارِ | 59:3 |
| اینها از آنروست که آنان مخالفتِ الله و پیغمبرش را کردند و هر کس با الله مخالفت کند، الله عقوبتش سخت است (4) | ذٰلِكَ بِأَنَّهُم شاقُّوا اللَّهَ وَرَسولَهُ ۖ وَمَن يُشاقِّ اللَّهَ فَإِنَّ اللَّهَ شَديدُ العِقابِ | 59:4 |
| آنچه از درختان خرمای خوب ایشان را بریدید و یا گذاشتید تا بر پایه های خودشان بایستند به اذن الله بود تا آن تجاوزکاران را مجازات کند (5) | ما قَطَعتُم مِن لينَةٍ أَو تَرَكتُموها قائِمَةً عَلىٰ أُصولِها فَبِإِذنِ اللَّهِ وَلِيُخزِيَ الفاسِقينَ | 59:5 |
| و آنچه را الله از ایشان بر پیغمبرش رساند، شما بر آن از اسب و شتر جنگی نتاخته بودید، بلکه الله بود که پیغمبرانش را بر هر کس بخواهد مسلط میکند و الله بر هرچیزی تواناست (6) | وَما أَفاءَ اللَّهُ عَلىٰ رَسولِهِ مِنهُم فَما أَوجَفتُم عَلَيهِ مِن خَيلٍ وَلا رِكابٍ وَلٰكِنَّ اللَّهَ يُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلىٰ مَن يَشاءُ ۚ وَاللَّهُ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ | 59:6 |
| آری آنچه را الله از اهل آن قریه ها بصورت غنیمتِ بی کوشش جنگی بر پیغمبرش رسانید، تمامش در اختيار الله و در اختیار پیغمبر و در اختیار نزدیک شدگان به پیغمبر و مسلمین و یتیمان و مسکینان و راه ماندگان قرار میگیرد تا همیشه غنيمتها ميان ثروتمندان شما تقسیم نگردد و بنابر این آنچه را پیغمبر به شما داد بگیرید و آنچه را از شما بازداشت مصلحت او را بپذیرید و از الله بترسید زیرا الله مجازاتش سخت است (7) | ما أَفاءَ اللَّهُ عَلىٰ رَسولِهِ مِن أَهلِ القُرىٰ فَلِلَّهِ وَلِلرَّسولِ وَلِذِي القُربىٰ وَاليَتامىٰ وَالمَساكينِ وَابنِ السَّبيلِ كَي لا يَكونَ دولَةً بَينَ الأَغنِياءِ مِنكُم ۚ وَما آتاكُمُ الرَّسولُ فَخُذوهُ وَما نَهاكُم عَنهُ فَانتَهوا ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ شَديدُ العِقابِ | 59:7 |
| آن غنیمتهای بی زحمت جنگی باید در اختیار فقیران مهاجری قرار گیرد که از مسکن های خود و مالهای خود اخراج شدند و میخواهند فضلی و خشنودی ای از الله بدست آورند و الله و پیغمبرش را یاری میکنند اینان نشان داده اند که در ایمان خود راستگو هستند (8) | لِلفُقَراءِ المُهاجِرينَ الَّذينَ أُخرِجوا مِن دِيارِهِم وَأَموالِهِم يَبتَغونَ فَضلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضوانًا وَيَنصُرونَ اللَّهَ وَرَسولَهُ ۚ أُولٰئِكَ هُمُ الصّادِقونَ | 59:8 |
| و کسانی که قبل از هجرت مهاجران فوق هم در شهر مدینه سکونت گرفته بودند و هم در ایمان صحیح اسلامی کسانی را که بسوی ایشان هجرت کردند دوست میدارند و در دل خود احتیاجی نمی بینند که چیزی را از اینگونه غنیمت که به ایشان داده شد بگیرند، بلکه آنان را بر خود ترجیح میدهند، اگر چه خود محتاج آن باشند، آری چنین کسانی که از بخل موجود در نفس خود نگهداشته میشوند رستگاران حقیقی میباشند (نزول این آیات باعث شد که از این نوع غنائم جنگی که آنرا فیئی میگفتند کمک قابل توجهی به مهاجران کم چیز بشود) (9) | وَالَّذينَ تَبَوَّءُوا الدّارَ وَالإيمانَ مِن قَبلِهِم يُحِبّونَ مَن هاجَرَ إِلَيهِم وَلا يَجِدونَ في صُدورِهِم حاجَةً مِمّا أوتوا وَيُؤثِرونَ عَلىٰ أَنفُسِهِم وَلَو كانَ بِهِم خَصاصَةٌ ۚ وَمَن يوقَ شُحَّ نَفسِهِ فَأُولٰئِكَ هُمُ المُفلِحونَ | 59:9 |
| همچنین راستگو و رستگار کسانی هستند که بعد از این مهاجر و انصار به راه ایمان آمدند و میگویند ای پروردگار ما، هم از گناهان ما چشم پوش و هم از گناهان برادرانی از ما که زودتر ایمان آوردند و در دل ما کینه ای نسبت به ایمان آورندگانِ پیش از ما قرار نده، ای پروردگار ما، تو به تمامی ما، مهربان و پربخششی (این آیات اولا میرساند که نه مهاجران و نه انصار، بی گناه نبودند، ثانیا میرساند بر تمام مسلمانان واجب است از کینه و حسد نسبت به مؤمنان بخصوص مهاجر و انصار دوری کنند و بلکه برای آنان دعای خیر نمایند و بدانند مهاجران و انصار نسبت به هم، دوستِ صمیمی بودند، اگر چه خطائی از هم میدیدند و بنابر این آنانکه میان پیشوایان صدر اسلام دشمنی ای تصور میکنند، یا نادان و گمراهند و یا مؤمن دروغی و دشمن اسلام و ضمنا باید دانست که غنیمتهای بی زحمت جنگی طبق آیات فوق تمامش به صندوقی در حکومت اسلام میرود که از آن هم حقوق و مخارج حاکم و اولی الامر که از خود مردم و جانشین حکومت پیغمبر اسلام است تامین میگردد و هم حقوق مخارج نزدیکان حکومتی او مانند وزراء و استانداران و فرماندهان و هم به مصرف میهمانیها و رفت و آمدهای اینان میرسد و هم سهمی در راه تبلیغات و سایر راههای مورد رضای الله و هم سهمی به يتميان و مسکینان و انواع کم چیزان بر اساس مصلحت متصدیان مربوطه حکومتی میرسد در این باره در تفسیر آیات مربوط به خمسِ غنائم جنگی در سوره انفال نیز شرح داده شده است) (10) | وَالَّذينَ جاءوا مِن بَعدِهِم يَقولونَ رَبَّنَا اغفِر لَنا وَلِإِخوانِنَا الَّذينَ سَبَقونا بِالإيمانِ وَلا تَجعَل في قُلوبِنا غِلًّا لِلَّذينَ آمَنوا رَبَّنا إِنَّكَ رَءوفٌ رَحيمٌ | 59:10 |
| آیا ندیدی آن کسانیکه راه دوروئی را رفته اند به برادران کفران کننده خود که از اهل کتاب بودند گفتند، اگر شما را مسلمانان اخراج بلد کنند، ما نیز با شما خارج خواهیم شد و درباره شما، هرگز از کسی اطاعت نمی کنیم و اگر با شما جنگ کنند، حتما شما را یاری خواهیم داد؟ الله گواهی میدهد که این دورویان دروغ میگویند (11) | أَلَم تَرَ إِلَى الَّذينَ نافَقوا يَقولونَ لِإِخوانِهِمُ الَّذينَ كَفَروا مِن أَهلِ الكِتابِ لَئِن أُخرِجتُم لَنَخرُجَنَّ مَعَكُم وَلا نُطيعُ فيكُم أَحَدًا أَبَدًا وَإِن قوتِلتُم لَنَنصُرَنَّكُم وَاللَّهُ يَشهَدُ إِنَّهُم لَكاذِبونَ | 59:11 |
| اگر آنان اخراج بلد شوند، اینان با آنان نخواهند رفت، و اگر با ایشان جنگ شود، آنان را یاری نخواهند داد، و تازه اگر آنان را یاری کنند، در هنگام خطر فرار میکنند، و کمکی به آنان نخواهند کرد (12) | لَئِن أُخرِجوا لا يَخرُجونَ مَعَهُم وَلَئِن قوتِلوا لا يَنصُرونَهُم وَلَئِن نَصَروهُم لَيُوَلُّنَّ الأَدبارَ ثُمَّ لا يُنصَرونَ | 59:12 |
| و شما مؤمنان حقیقی از طرفِ الله سخت در درون ایشان ترس افکنده اید و این از آنروست که آنان خوب نمی توانند درک موضوعات کنند (اگر خوب درک میکردند متوجه میشدند که نباید کسی با پیغمبر الله مخالفت کند و مخالفت کننده حتما دیر یا زود بد بخت خواهد شد) (13) | لَأَنتُم أَشَدُّ رَهبَةً في صُدورِهِم مِنَ اللَّهِ ۚ ذٰلِكَ بِأَنَّهُم قَومٌ لا يَفقَهونَ | 59:13 |
| نه یهودیان مسلمان نمای دورو و نه یهودیان دیگرِ مخالف اسلام با یکدیگر به طور متحد با شما جنگ نمی کنند، مگر در مکانهای حصاردار و محفوظ از حمله دیگران، و یا از پشت دیوارها، آنان میان خود سخت در جنگند و اگر تو ایشان را با هم تصور میکنی دلهای ایشان از هم جداست و این از آنروست که نمی خواهند تعقل کنند (مسلمانان امروز را به مانند یهودیان زمان پیغمبر اسلام می بینیم که در اثر سلیقه های مختلف مذهبی و حس دنیا خواهی و غرورهائی که دارند همه با یکدیگر مخالف، و در نتیجه همه اسیر قدرتهائی هستند که میتوانند تمامی ایشانرا بفریبند، و حال آنکه یک جامعه تعقل کننده افرادش غرض ها و منیت های خصوصی را کنار میگذارند و خود را در اختیار ِبرتر از خود که می بینند، برای آنان بهتر میتواند کار کند، میگذارند) (14) | لا يُقاتِلونَكُم جَميعًا إِلّا في قُرًى مُحَصَّنَةٍ أَو مِن وَراءِ جُدُرٍ ۚ بَأسُهُم بَينَهُم شَديدٌ ۚ تَحسَبُهُم جَميعًا وَقُلوبُهُم شَتّىٰ ۚ ذٰلِكَ بِأَنَّهُم قَومٌ لا يَعقِلونَ | 59:14 |
| اینان که امروز در صدد مخالفت با مسلمانانند به مانند کسانی هستند که قبل از ایشان در همین زمان نزدیک نتیجه کار خود را چشیدند (اشاره به یهودیان بنی نضیر است که مجبور بجلای وطن شدند) و برای اینان نیز عذاب دردناکی خواهد بود (15) | كَمَثَلِ الَّذينَ مِن قَبلِهِم قَريبًا ۖ ذاقوا وَبالَ أَمرِهِم وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ | 59:15 |
| و اینکه این دورویان دیگر یهودیانِ کفران کننده دین اسلام را تحریک میکنند، به مانند هر شیطنت کاری میباشند که برای انسان میگوید، راه کفران و تجاوز را پیش گیرد و من تو را در پیشامدها کمکها میکنم، پس وقتی آن انسان به کفران افتاد و گرفتار شد، محرکش خود را کنار میکشد و میگوید من از تو بیزارم، زیرا از الله که پروردگار جهانیان است میترسم (اینگونه تحریک کنندگان شیطانی در تمام جوامع آزاد و غیر تربیت شده بسیارند که وقتی ساده دلان هوس خواه را به فسادهای اجتماعی کشاندند در خطرها خود را کنار می کشند و ساده دلان فریب خورده را در مجازات میگذارند و در میان مخالفان اسلام نیز از این شیطنت کاران بسیار بودند) (16) | كَمَثَلِ الشَّيطانِ إِذ قالَ لِلإِنسانِ اكفُر فَلَمّا كَفَرَ قالَ إِنّي بَريءٌ مِنكَ إِنّي أَخافُ اللَّهَ رَبَّ العالَمينَ | 59:16 |
| ولی عاقبت جای هر دوی آنان چه فریب خور و چه فریب دهنده در آتش دوزخ است که در آن همیشه خواهند ماند و این مجازات هر نوع ستمکاریست (هم فریب خورندگان ستمکارند و نفع ظاهری خود را بر نفع جامعه ترجیح میدهند و هم فریب دهند گان) (17) | فَكانَ عاقِبَتَهُما أَنَّهُما فِي النّارِ خالِدَينِ فيها ۚ وَذٰلِكَ جَزاءُ الظّالِمينَ | 59:17 |
| ای کسانی که ایمان آورد باید از الله بترسید و هر کس باید خوب بنگرد که برای فردایش چه میتواند بکند و از الله بترسید و بدانید الله به آنچه میکنید آگاه است (فردای مؤمن حقیقی هم روزهای آینده زندگی او میباشد و هم زندگی جاوید پس از مرگ او، و بنابر این مؤمن حقیقی باید بسیار دور اندیش باشد تا فریب کسی را نخورد) (18) | يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلتَنظُر نَفسٌ ما قَدَّمَت لِغَدٍ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ خَبيرٌ بِما تَعمَلونَ | 59:18 |
| و به مانند کسانی نباشید که الله را فراموش کردند و این فراموشی باعث شد که قانون الله ایشان را از خودشان فراموش کند، اینان همان تجاوزکاران از قوانین الله میباشند (19) | وَلا تَكونوا كَالَّذينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنساهُم أَنفُسَهُم ۚ أُولٰئِكَ هُمُ الفاسِقونَ | 59:19 |
| سزاواران آتش دوزخ با سزاواران بهشت یکسان نیستند آن رستگاران عالی، سزاواران بهشت میباشند (20) | لا يَستَوي أَصحابُ النّارِ وَأَصحابُ الجَنَّةِ ۚ أَصحابُ الجَنَّةِ هُمُ الفائِزونَ | 59:20 |
| اگر ما این قرآن را بر کوهی فرو میفرستادیم آنرا تسلیم و فروتن میدیدی و از ترس قانون الله شکاف شکاف، میشد اینگونه مثلها را برای مردم از آنرو میزنیم که فکر خود را بکار اندازند (حقیقتا در صدر اسلام از چه راههای دقیقی افکار مسلمانان بکار می افتاد و امروزه با اینکه دنيا بسرعت بسوی علوم و اکتشافات و اختراعات می رود، چگونه بجای تربیت فکر جوانان اسلام، رهبران مذهبی و اجتماعی مسلمین آنان را به شعر و شاعری و درویشی و داستانهای دروغ و موهومات و احساسات شیطانی تشویق میکنند، تا آنان را برای بهره برداری سوءاستفاده چیان داخلی و خارجی آماده کنند! آری انسان چون اختیار مخالفت و موافقت قوانین هر دو را دارد، گروهی به مخالفت با قوانین اسلام برمیخیزند ولی کوه و تمام جمادات که جز تسلیم نسبت به قوانین الله چاره ای ندارند می بینید که چگونه در مقابل دستورات الله که میگوید از سردی و گرمی و فشارهای دیگر خرد شوید مجبورند که خرد شوند. آیا انسان عاقل و مختار اگر دستورات آموزنده قرآن را مخالفت کند سزاوار هر گونه عذابی نیست و اگر با عقل و اختیار خود موافقت کند به عالیترین زندگی نمی رسد؟) (21) | لَو أَنزَلنا هٰذَا القُرآنَ عَلىٰ جَبَلٍ لَرَأَيتَهُ خاشِعًا مُتَصَدِّعًا مِن خَشيَةِ اللَّهِ ۚ وَتِلكَ الأَمثالُ نَضرِبُها لِلنّاسِ لَعَلَّهُم يَتَفَكَّرونَ | 59:21 |
| آری نازل کننده مطالب قرآن الله میباشد که جز او صاحب اختیاری در جهان نیست و او به هر پنهان و آشکاری داناست و او هم رحمان است و هم رحيم (رحمان یعنی کسی که اختیار استفاده از طبيعت ها را بدست بشر نهاده و رحیم یعنی بخشش های استثنائی و معجزه آسایی نیز بعمل کنندگان بدستوراتش میرساند) (22) | هُوَ اللَّهُ الَّذي لا إِلٰهَ إِلّا هُوَ ۖ عالِمُ الغَيبِ وَالشَّهادَةِ ۖ هُوَ الرَّحمٰنُ الرَّحيمُ | 59:22 |
| اوست الله که صاحب اختیاری جز او نیست (بجای صاحب اختیار لفظ خدا را میتوان گذاشت) و او پادشاه جهان و پاک از هر عیبی میباشد و همیشه سالم است و عالیترین پناه دهنده بوده و بر همه چیز مواظب می باشد و پر قدرت و بر همه مسلط و صاحب هر نوع بزرگی هاست و چنین خدائی از آنچه مذهبی های نادان برایش شریک قرار میدهند بسی پاک است (23) | هُوَ اللَّهُ الَّذي لا إِلٰهَ إِلّا هُوَ المَلِكُ القُدّوسُ السَّلامُ المُؤمِنُ المُهَيمِنُ العَزيزُ الجَبّارُ المُتَكَبِّرُ ۚ سُبحانَ اللَّهِ عَمّا يُشرِكونَ | 59:23 |
| آری نازل کننده ی قرآن، الله است که هم سازنده همه چیز است و هم بی عیب ساز و هم شکل دهنده همه چیز است، آن اسم و صفتهای نیکوتر فقط سزاوار اوست و آنچه در آسمانها و زمین باشد به زبان حال خود او را از بدیها پاک و برتر از همه چیز معرفی میکند و او هم تمام قدرتهای جهان را در اختیار دارد و هم کارهایش روی حکمت است (24) | هُوَ اللَّهُ الخالِقُ البارِئُ المُصَوِّرُ ۖ لَهُ الأَسماءُ الحُسنىٰ ۚ يُسَبِّحُ لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَالأَرضِ ۖ وَهُوَ العَزيزُ الحَكيمُ | 59:24 |
