آیه ۱۳: وَإِنَّ لَنَا لَلْآخِرَةَ وَالْأُولَىٰ
۱. تجزیه و تحلیل دستوری (گرامری):- وَ
- نوع: حرف عطف
- معنا: „و“ به معنای „و“ برای اتصال جملات یا عبارات استفاده می‌شود.
- إِنَّ
- نوع: حرف مشبه بالفعل
- وظیفه: تأکید بر جمله اسمیه
- عمل: اسم خود را منصوب می‌کند و خبر خود را مرفوع.
- لَنَا
- لَ: حرف جر، به معنای „برای“
- نَا: ضمیر متصل، اول شخص جمع (ما)
- معنا: „برای ما“
- لَلْآخِرَةَ
- لَ: لام ابتدای جمله برای تأکید
- الآخِرَةَ:
- نوع: اسم معرفه به الف و لام
- اعراب: منصوب به دلیل لام تأکید
- معنا: آخرت (جهان پس از مرگ)
- وَ
- نوع: حرف عطف
- معنا: „و“ برای اتصال دو عبارت
- الْأُولَىٰ
- نوع: اسم معرفه به الف و لام
- اعراب: مرفوع به دلیل عطف بر «الآخرة»
- معنا: دنیا (جهان نخستین)
۲. ریشه‌شناسی کلمات (فعل‌ها و اسم‌ها):- إِنَّ
- ریشه ندارد، از حروف مشبه بالفعل است.
- لَنَا
- ضمیر «نا» ریشه ندارد، اما حرف «لَ» از حروف جر است که معنای مالکیت یا اختصاص دارد.
- الْآخِرَةَ
- ریشه: „أ-خ-ر“
- معناهای ریشه: انتها، پایان، چیزی که در پایان می‌آید.
- الْأُولَىٰ
- ریشه: „أ-و-ل“
- معناهای ریشه: آغاز، ابتدا، اولین.
۳. نوع جمله و معنا:- نوع جمله: اسمیه تأکیدی
این جمله از نوع اسمیه است و با «إِنَّ» جهت تأکید آغاز شده است. - معنا به فارسی:
و بی‌گمان آخرت و دنیا از آنِ ماست.
۴. نکات بلاغی و مفهومی:- تکرار لام تأکید:
استفاده از „لَ“ در هر دو عبارت «لَلآخِرَةَ» و «الأُولَىٰ» برای تأکید بیشتر بر مالکیت خداوند است. - ترتیب آخرت و دنیا:
ابتدا به آخرت اشاره شده و سپس به دنیا، که نشان‌دهنده اهمیت بیشتر آخرت در نظام ارزشی قرآن است. - مالکیت مطلق خداوند:
این آیه تأکید می‌کند که هم جهان مادی (دنیا) و هم جهان معنوی (آخرت) تحت مالکیت و حاکمیت مطلق خداوند است.
۵. نتیجه‌گیری کلی:آیه ۱۳ سوره لیل یکی از آیات تأکیدی قرآن است که مالکیت مطلق خداوند را بر هر دو جهان (دنیا و آخرت) بیان می‌کند. از نظر دستوری، این آیه شامل ساختاری ساده اما با تأکیدات قوی است که پیام اصلی توحید و قدرت خداوند را برجسته می‌کند. | 