آیه 1: „وَ التِّينِ وَ الزَّيْتُونِ“۱. تجزیه کلمات از نظر دستوری (نحو و صرف):- وَ
- نوع کلمه: حرف عطف
- نقش: پیوند دادن میان دو اسم (تین و زیتون)
- معنا: „و“ به معنای „و“ یا „همچنین“.
- توضیح: این حرف برای تأکید یا پیوند دادن اسامی در جمله به کار رفته است.
- التِّینِ
- نوع کلمه: اسم معرفه (به دلیل وجود „ال“)
- نقش: اسم قسم (چیزی که بدان سوگند یاد شده است)
- معنا: انجیر
- تجزیه صرفی:
- ریشه: „ت-ی-ن“
- وزن: „فِعیل“ (وزن وصفی)
- وَ
- نوع کلمه: حرف عطف
- نقش: پیوند دادن انجیر و زیتون
- معنا: „و“ به معنای „و“ یا „همچنین“.
- الزَّيْتُونِ
- نوع کلمه: اسم معرفه (به دلیل وجود „ال“)
- نقش: اسم قسم (چیزی که بدان سوگند یاد شده است)
- معنا: زیتون
- تجزیه صرفی:
- ریشه: „ز-ی-ت“
- وزن: „فَیعول“
۲. بررسی ریشه‌ها و معانی:الف) التِّینِ (انجیر):- ریشه: „ت-ی-ن“
- معانی اصلی در لغت عربی و فارسی:
۱. میوه انجیر (به معنای معمول و ظاهری آن).
۲. نماد رزق و نعمت الهی در برخی تفسیرهای معنوی.
ب) الزَّيْتُونِ (زیتون):- ریشه: „ز-ی-ت“
- معانی اصلی در لغت عربی و فارسی:
۱. زیتون (درخت یا میوه).
۲. روغن زیتون که در بسیاری از متون به عنوان نماد برکت و نور شناخته شده است.
۳. نوع جمله:جمله از نوع قسم است. - در این آیه خداوند به دو چیز (انجیر و زیتون) سوگند یاد کرده است. سوگند در زبان عربی برای تأکید بر اهمیت موضوع یا جلب توجه شنونده استفاده می‌شود.
۴. معنا و مفهوم کلی:این آیه با سوگند به „انجیر“ و „زیتون“، دو نعمت مهم الهی، آغاز می‌شود. هر دوی این موارد در فرهنگ و اعتقادات اسلامی نمادهایی از برکت، نعمت، و قدرت خالق هستند. برخی مفسران این دو را علاوه بر معنای ظاهری، به مکان‌های خاص (مانند سرزمین فلسطین یا شام) نیز مرتبط می‌دانند.
نتیجه‌گیری:این آیه کوتاه، حاوی تأکید بر دو پدیده طبیعی است که به لطف و عظمت الهی اشاره دارند. از نظر دستوری، هر دو کلمه به عنوان اسم قسم عمل می‌کنند و با „و“ به صورت عطف به هم پیوسته‌اند. | 