073-017-004-مزمل

آیه‌ی 17 „فَكَيْفَ تَتَّقُونَ إِن كَفَرْتُمْ يَوْمًا يَجْعَلُ الْوِلْدَانَ شِيبًا“

تحلیل دستوری:

1. فَكَيْفَ: حرف „ف“ به معنای „پس“ و „كَيْفَ“ به معنای „چگونه“. این ترکیب در آغاز جمله برای پرسش از چگونگی یا امکان وقوع چیزی استفاده می‌شود.
2. تَتَّقُونَ: فعل مضارع از ریشه‌ی „و-ق-ی“، باب افتعال (اتّقاء). معنای ریشه „حفظ کردن“ یا „پرهیز کردن“ است. „تَتَّقُونَ“ به معنای „پرهیز می‌کنید“ یا „خود را حفظ می‌کنید“ است.
3. إِن: حرف شرط به معنای „اگر“.
4. كَفَرْتُمْ: فعل ماضی از ریشه‌ی „ک-ف-ر“، به معنای „کفر ورزیدید“ یا „نپذیرفتید“. این فعل برای اشاره به عدم ایمان یا انکار استفاده می‌شود.
5. يَوْمًا: اسم نکره به معنای „روزی“. در اینجا می‌تواند مفهوم زمانی داشته باشد.
6. يَجْعَلُ: فعل مضارع از ریشه‌ی „ج-ع-ل“، به معنای „قرار می‌دهد“ یا „می‌سازد“.
7. الْوِلْدَانَ: اسم جمع به معنای „کودکان“.
8. شِيبًا: حالتی از اسم به معنای „سپیدمو“ یا „پیر“.

ریشه و معانی:

• و-ق-ی: حفظ کردن، نگهداری کردن، پرهیز کردن.
• ک-ف-ر: پوشاندن، انکار کردن، کفر ورزیدن.
• ج-ع-ل: ساختن، قرار دادن.

نوع جمله و معنی:

این جمله پرسشی و شرطی است که با حرف شرط „إِن“ شروع می‌شود و حالتی احتمالی و فرضی را بیان می‌کند. جمله به معنی زیر است:

„پس چگونه پرهیز می‌کنید اگر کفر ورزید به روزی که کودکان را پیر می‌سازد.“

این آیه به روز قیامت اشاره دارد که به دلیل شدت و هول آن، حتی کودکان نیز پیر و سپیدمو می‌شوند.