096-014-002-علق

تحلیل دستوری:

1. أَ: این حرف، همزه‌ی استفهام است که برای ایجاد پرسش به کار می‌رود. در اینجا برای سوال انکاری استفاده شده است که معنای „آیا نمی‌داند؟“ دارد.
2. لَمْ: یک حرف جازم است که فعل مضارع (در اینجا „یعلم“) را مجزوم می‌کند، به معنای „نکرد“ یا „نمی‌داند“.
3. يَعْلَمْ: فعل مضارع مجزوم به دلیل وجود „لَمْ“. مصدر این فعل „عَلِمَ“ به معنای „دانستن“ است.
4. بِأَنَّ: حرف جر „بِ“ به همراه „أَنَّ“، که برای تأکید می‌آید و دلالت بر یقین دارد. به معنای „که“ است.
5. اللَّهَ: اسم جلاله، منصوب به عنوان اسم „أَنَّ“.
6. يَرَى: فعل مضارع مرفوع، و فاعل آن ضمیر مستتر „هو“ است که به „اللَّهَ“ برمی‌گردد. مصدر این فعل „رَأَى“ است و به معنای „دیدن“ می‌باشد.

تحلیل ریشه‌شناسی:

• يَعْلَمْ (ع ل م): ریشه‌ی ثلاثی مجرد „عَلِمَ“، که به معنای دانستن، فهمیدن و شناختن است.
• يَرَى (ر أ ي): ریشه‌ی ثلاثی مجرد „رَأَى“، که به معنای دیدن و مشاهده کردن است.

نوع جمله:

این جمله، جمله‌ی استفهامی انکاری است که برای تأکید بر یک حقیقت مسلم و انکار ناآگاهی به کار رفته است. در اینجا، سوال مطرح شده تا توجه دهد که خداوند همیشه ناظر اعمال بندگان است و بر همه چیز آگاه است.