092-011-009-ليل

1. تحلیل دستوری (گرامری):

الف) وَ:

• نوع کلمه: حرف عطف.
• وظیفه: به معنای „و“ برای عطف جمله یا کلمات به یکدیگر.

ب) مَا:

• نوع کلمه: اسم موصول یا نافیه.
• در اینجا: „مَا“ نافیه است و به معنای „هیچ“ یا „نه“ می‌باشد.
• کاربرد: نفی اثرگذاری را بیان می‌کند.

ج) يُغْنِي:

• نوع کلمه: فعل مضارع مرفوع.
• ریشه: غ – ن – ی (غَنی).
• معنی ریشه: بی‌نیاز بودن، سود رساندن.
• ترکیب:
  • يُغْنِي: فعل مضارع.
  • فعل ثلاثی مزید باب „افعال“ است.
  • معنی: „بی‌نیاز می‌کند“ یا „سود می‌رساند“.
  • فاعل این فعل ضمیر مستتر است که به „ماله“ اشاره دارد.

د) عَنْهُ:

• عَن: حرف جر به معنای „از“.
• هُ: ضمیر متصل غایب مفرد مذکر، به انسان (شخصی که صحبت درباره اوست) اشاره می‌کند.
• ترکیب کلی: „عَنْهُ“ به معنای „از او“ یا „برای او“ استفاده شده است.

ه) مَالُهُ:

• مال: اسم مفرد، به معنای دارایی یا ثروت.
• هُ: ضمیر متصل غایب مفرد مذکر که به انسان (شخص مورد بحث) برمی‌گردد.
• معنی ترکیبی: „مالِ او“ یا „ثروت او“.

و) إِذَا:

• نوع کلمه: ظرف زمان.
• معنی: „هنگامی که“.
• وظیفه: نشان‌دهنده زمان وقوع عمل در جمله شرطی است.

ز) تَرَدَّىٰ:

• نوع کلمه: فعل ماضی.
• ریشه: ر – د – ی (رَدی).
• معنی ریشه: سقوط کردن، هلاک شدن.
• باب: باب تفعل (تَفَعَّلَ).
• معنی: „سقوط کرد“، „هلاک شد“.

2. ریشه‌شناسی (ریشه و معنای اصلی کلمات):

1. غ – ن – ی (غَنی):
   • معنی اصلی: بی‌نیازی، کفایت کردن، سود رساندن.
   • مشتقات: غِنا، غنی، استغناء.
2. ر – د – ی (رَدی):
   • معنی اصلی: سقوط و نابودی.
   • مشتقات: تَرَدّی، ردیة.

3. سازه جمله و نوع آن:

1. نوع جمله:
   • جمله خبریه منفیه (جمله‌ای که خبری را با نفی بیان می‌کند).
2. ساختار جمله:
   • جمله از دو بخش تشکیل شده است:
     • بخش اول: „وَمَا يُغْنِي عَنْهُ مَالُهُ“ (نفی اثرگذاری مال).
     • بخش دوم: „إِذَا تَرَدَّىٰ“ (شرط زمانی).
3. ارتباط اجزاء:
   • جمله شرطیه است که در آن „إِذَا“ به عنوان شرط زمانی به کار رفته و وقوع عمل (بی‌اثر بودن مال) را مشروط به „سقوط“ یا „هلاکت“ کرده است.

4. ترجمه و مفهوم کلی آیه:

ترجمه: „و مال او هیچ سودی برایش نخواهد داشت، هنگامی که سقوط کند (یا هلاک شود).“

مفهوم: این آیه به نفی تأثیر دارایی‌های دنیوی در نجات انسان در هنگام مرگ یا سقوط اشاره دارد. بیان می‌کند که ثروت، در لحظه نابودی و هلاکت انسان نمی‌تواند او را نجات دهد.

5. پیام‌های ضمنی آیه:

1. ارزش مال محدود به دنیا است و در آخرت یا لحظه مرگ تأثیری ندارد.
2. انسان باید توکل به خدا داشته باشد و از وابستگی مفرط به مال خودداری کند.
3. هشدار به کسانی که ثروت را وسیله‌ای برای بی‌نیازی مطلق می‌پندارند.