073-020-004-مزمل

« Back to Glossary Index
پروردگار تو می‌داند که تو کمتر از دو ثلث شب یا نصف و یا یک ثلث آن را برای دقت کردن در قرآن بیدار می‌مانی و گروهی از آنان که با تو هستند، نیز چنین می‌کنند. حال آنکه الله که شب و روز را در اندازه‌های مخصوصی می‌آورد، از پیش می‌دانست که شما هرگز نمی‌توانید آن را دقیقاً حساب کنید، پس از امر خود بر شما بازگشت (چون در آن زمان ساعت اختراع نشده بود).

پس فقط آنچه آسان باشد از قرآن بخوانید. او می‌دانست که برخی از شما بیمار خواهید شد و برخی دیگر برای به دست آوردن فضلی از الله به سفر می‌روید و گروهی در راه الله می‌جنگند. بر این اساس، فقط آنچه مقدور باشد از قرآن بخوانید و نماز مقرر را ادامه دهید و زکات مقرر را بدهید و به الله قرض نیکو بدهید (اشاره به کمک‌های جنگی در جهاد است).

و از آنچه از مال برای ترقی خودتان از پیش داده‌اید، آن را نزد الله خواهید یافت. این خوب پرارزش است و مزد بزرگتری دارد. و از الله آمرزش بخواهید. به یقین، الله آمرزنده‌ای مهربان است. (۲۰)

ترجمه آیه (سوره مزمل، آیه 20) به فارسی:

بی‌گمان پروردگارت می‌داند که تو (ای پیامبر) نزدیک به دو سوم شب، و گاه نیمی از آن، و گاه یک سوم آن را (برای عبادت) بر می‌خیزی و گروهی از کسانی که با تو هستند نیز چنین می‌کنند. و خداوند اندازه شب و روز را تعیین می‌کند. او می‌داند که شما نمی‌توانید آن را به طور کامل احصا کنید، پس (به شما) توبه کرد. پس آنچه از قرآن برای شما آسان است بخوانید. او می‌داند که برخی از شما بیمار خواهند بود، و گروهی دیگر در زمین سفر می‌کنند تا از فضل خدا طلب رزق کنند، و گروهی دیگر در راه خدا جهاد می‌کنند. پس هر چه از قرآن برای شما آسان است بخوانید. و نماز را برپا دارید و زکات بدهید و به خدا قرض نیکو دهید. و هر کار خیری که برای خود پیش فرستید، آن را نزد خدا بهتر و با پاداش بزرگ‌تر خواهید یافت. و از خدا آمرزش بخواهید که بی‌گمان خداوند آمرزنده مهربان است.


تحلیل دستوری آیه:

این آیه شامل چند جمله مستقل و وابسته است که در ادامه به تفکیک تحلیل می‌شوند:

1. إِنَّ رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنَىٰ مِن ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَنِصْفَهُ وَثُلُثَهُ وَطَائِفَةٌ مِّن الَّذِينَ مَعَكَ

  • ترجمه: بی‌گمان پروردگارت می‌داند که تو کمتر از دو سوم شب، و گاه نیمی از آن، و گاه یک سوم آن را (برای عبادت) برمی‌خیزی و گروهی از کسانی که با تو هستند نیز چنین می‌کنند.
  • ساختار دستوری:
    • إِنَّ: حرف تاکید.
    • رَبَّكَ: «رَبَّ» مضاف و «كَ» ضمیر متصل مضاف‌الیه.
    • يَعْلَمُ: فعل مضارع مرفوع به معنای «می‌داند».
    • أَنَّكَ: «أَنَّ» حرف مشبه بالفعل (برای تاکید) و «كَ» ضمیر متصل به معنای «تو».
    • تَقُومُ: فعل مضارع مرفوع به معنای «برمی‌خیزی».
    • باقی اجزا (ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَنِصْفَهُ…) توضیح حالت زمان هستند.
  • نوع جمله: خبری با تاکید.

2. وَاللَّهُ يُقَدِّرُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ

  • ترجمه: و خداوند شب و روز را اندازه‌گیری می‌کند.
  • ساختار دستوری:
    • وَ: حرف عطف.
    • اللَّهُ: اسم جلاله به عنوان مبتدا.
    • يُقَدِّرُ: فعل مضارع مرفوع به معنای «اندازه‌گیری می‌کند».
    • اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ: مفعول‌های مستقیم.
  • نوع جمله: خبری.

3. عَلِمَ أَن لَّن تُحْصُوهُ فَتَابَ عَلَيْكُمْ

  • ترجمه: او می‌دانست که نمی‌توانید آن را به طور کامل احصا کنید، پس بر شما آسان گرفت.
  • ساختار دستوری:
    • عَلِمَ: فعل ماضی به معنای «دانست».
    • أَن لَّن تُحْصُوهُ: جمله اسمیه، «أَن» حرف مشبه بالفعل + «لَّن» نفی آینده + «تُحْصُوهُ» فعل مضارع منصوب به معنای «احصا کنید».
    • فَتَابَ: فعل ماضی به معنای «پس توبه کرد» یا «آسان گرفت».
    • عَلَيْكُمْ: جار و مجرور.
  • نوع جمله: خبری.

4. فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ

  • ترجمه: آنچه از قرآن برای شما آسان است بخوانید.
  • ساختار دستوری:
    • فَ: حرف نتیجه.
    • اقْرَءُوا: فعل امر جمع به معنای «بخوانید».
    • مَا تَيَسَّرَ: ترکیب موصول و صله، به معنای «آنچه آسان شد».
    • مِنَ الْقُرْآنِ: جار و مجرور برای تعیین مصدر.
  • نوع جمله: امری.

5. وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَأَقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا

  • ترجمه: نماز را برپا دارید، زکات بدهید، و به خدا قرض نیکو دهید.
  • ساختار دستوری:
    • سه فعل امر پی در پی (أَقِيمُوا، آتُوا، أَقْرِضُوا) به ترتیب برای انجام اعمال عبادی.
    • مفعول‌ها (الصَّلَاةَ، الزَّكَاةَ، قَرْضًا حَسَنًا) برای هر فعل مشخص شده‌اند.
  • نوع جمله: امری.

6. وَمَا تُقَدِّمُوا لِأَنفُسِكُم مِّنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِندَ اللَّهِ هُوَ خَيْرًا وَأَعْظَمَ أَجْرًا

  • ترجمه: هر کار خیری که برای خود پیش فرستید، آن را نزد خدا بهتر و با پاداش بزرگ‌تر خواهید یافت.
  • ساختار دستوری:
    • جمله شرطیه (وَمَا تُقَدِّمُوا… تَجِدُوهُ) با فعل مضارع شرط (تُقَدِّمُوا) و جواب شرط (تَجِدُوهُ).
    • توصیف پاداش کار خیر با دو صفت (خَيْرًا و أَعْظَمَ أَجْرًا).
  • نوع جمله: شرطیه خبری.

7. وَاسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ

  • ترجمه: و از خدا آمرزش بخواهید که بی‌گمان خداوند آمرزنده مهربان است.
  • ساختار دستوری:
    • فعل امر (وَاسْتَغْفِرُوا) برای درخواست طلب آمرزش.
    • جمله اسمیه (إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ) برای توضیح صفات الهی.
  • نوع جمله: ترکیبی (امری + خبری).

نوع جملات:

  1. خبری تأکیدی (بیان علم خداوند به اعمال شبانه پیامبر و یارانش).
  2. خبری ساده (بیان قدرت خداوند در تقدیر شب و روز).
  3. خبری شرطی (بیان تخفیف الهی در عبادت‌های سنگین).
  4. امری (دعوت به قرائت قرآن).
  5. امری (دعوت به اعمال عبادی).
  6. شرطیه خبری (بیان پاداش اعمال خیر).
  7. ترکیبی (امر به استغفار همراه با بیان صفات الهی).

نتیجه‌گیری:

این آیه ضمن بیان علم بی‌پایان خداوند، انسان‌ها را به تعادل در عبادت، انجام اعمال خیر، و طلب مغفرت دعوت می‌کند. همچنین، تخفیف‌های الهی در عبادت نشان‌دهنده رحمت گسترده اوست.

Nach oben scrollen