073-010-004-مزمل

آیه 10: وَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَاهْجُرْهُمْ هَجْرًا جَمِيلًا

تحلیل دستوری:

1. وَاصْبِرْ: فعل امر است از ریشه „صبر“. این فعل به معنای „صبر کن“ یا „شکیبا باش“ می‌باشد. ریشه آن „ص-ب-ر“ است که به معنای صبر کردن و تحمل داشتن است.
2. عَلَىٰ: حرف جر است و به معنی „بر“ یا „بر روی“ استفاده می‌شود.
3. مَا: اسم موصول است و به معنی „آنچه“ یا „چیزی که“ می‌باشد.
4. يَقُولُونَ: فعل مضارع جمع مذکر غایب، از ریشه „قول“. این فعل به معنای „می‌گویند“ است. ریشه آن „ق-و-ل“ است که به معنای گفتن و بیان کردن است.
5. وَاهْجُرْهُمْ: فعل امر است از ریشه „هجر“. این فعل به معنای „ترک کن آنها را“ یا „دور شو از آنها“ می‌باشد. ریشه آن „ه-ج-ر“ است و به معنای ترک کردن و دوری جستن است.
6. هَجْرًا: مصدر از ریشه „هجر“. معنی آن „ترک کردن“ یا „دوری جستن“ است.
7. جَمِيلًا: صفت است و به معنای „زیبا“ یا „نیکو“ می‌باشد.

نوع جمله:

این جمله یک جمله دستوری است که شامل دو دستور می‌باشد: صبر کردن بر آنچه دیگران می‌گویند و ترک کردن آنها به صورتی زیبا و نیکو.

معنا:

این آیه به پیامبر اسلام دستور می‌دهد که بر سخنان مخالفان صبر کند و آنها را به شکلی زیبا و نیکو ترک گوید، یعنی بدون کینه و دشمنی.

این تحلیل نشان می‌دهد که آیه تأکید بر صبر و برخورد نیکو با مخالفان دارد، حتی اگر آنها سخنان نامناسب بگویند.