068-017-003-قلم

1. تجزیه و تحلیل دستوری:

• إِنَّا:
  • حرف مشبه بالفعل: این کلمه از حروف مشبه بالفعل است که بر سر جمله اسمیه وارد می‌شود و اسم آن را منصوب و خبر آن را مرفوع می‌کند.
  • ضمیر متصل: „نا“ به عنوان ضمیر متصل به „إِنَّ“ اضافه شده و به معنای „ما“ است.
• بَلَوْنَاهُمْ:
  • فعل ماضی: از فعل „بَلا“ به معنای آزمایش کردن است.
  • واو جماعت: در اینجا ضمیر فاعلی برای اشاره به جمع آمده است.
  • ضمیر مفعولی متصل: „هم“ به عنوان ضمیر مفعولی برای اشاره به جمع آمده است.
• كَمَا:
  • حرف تشبیه: به معنای „چنانکه“ آمده و برای تشبیه دو عمل به کار می‌رود.
• بَلَوْنَا:
  • فعل ماضی: همانند فعل اول از ریشه „بَلا“ است، با همان ساختار ولی بدون ضمیر مفعولی.
• أَصْحَابَ الْجَنَّةِ:
  • أَصْحَابَ:
    • اسم منصوب: به معنای „یاران“ یا „صاحبان“ که مفعول دوم برای فعل „بَلَوْنَا“ است.
  • الْجَنَّةِ:
    • اسم مجرور: به معنای „باغ“، در اینجا مجرور به اضافه آمده است.
• إِذْ أَقْسَمُوا:
  • إِذْ:
    • ظرف زمان: به معنای „زمانی که“.
  • أَقْسَمُوا:
    • فعل ماضی: از ریشه „قَسَمَ“ به معنای سوگند خوردن.
    • واو جماعت: برای اشاره به جمع.
• لَيَصْرِمُنَّهَا مُصْبِحِينَ:
  • لَيَصْرِمُنَّهَا:
    • لام تأکید: که نشان‌دهنده تاکید بر فعل است.
    • فعل مضارع: از ریشه „صرم“ به معنای بریدن یا چیدن میوه.
    • نون تأکید ثقیله: برای تاکید بیشتر بر فعل.
    • ضمیر مفعولی متصل: „ها“ برای اشاره به باغ.
  • مُصْبِحِينَ:
    • حال منصوب: به معنای „در صبحگاهان“.

2. ریشه‌های کلمات:

• بَلَوْنَا: ریشه „بلا“ (ب-ل-و) به معنای آزمایش کردن.
• أَقْسَمُوا: ریشه „قسم“ (ق-س-م) به معنای سوگند خوردن.
• لَيَصْرِمُنَّهَا: ریشه „صرم“ (ص-ر-م) به معنای بریدن یا چیدن.

3. نوع جمله و معنی کلی:

این آیه یک جمله خبری است که درباره آزمایش خداوند بر قومی مانند آزمایش یاران باغ است. آنها قسم خوردند که حتماً صبحگاهان میوه‌های باغشان را بچینند، اما در این موضوع آزمایش شدند.