068-006-003-قلم

که دیوانه توئی، یا آنها (از این آیه پیداست که پیامبر اسلام، چون مردی منطقی بود و نمی‌خواست به وسیله کلماتی چون «نون» و قسم‌ها، بهانه‌ای به دست مخالفان دهد، گاه به خود می‌گفت مبادا واقعاً جِنّی و دیوانه شده باشد که این کلمات غیرعادی را می‌شنود.) (6)

تحلیل گرامری آیه 6: بِأَييِّكُمُ الْمَفْتُونُ

1. بِأَييِّكُمُ:
   • بِ: حرف جر به معنای „با“ یا „به“.
   • أَيِّ: اسم استفهام است که به معنای „کدام“ می‌باشد.
   • كُم: ضمیر متصل برای مخاطب جمع مذکر به معنای „شما“.
   • ترکیب: „بِأَيِّكُمُ“ به معنای „به کدام یک از شما“ است.
2. الْمَفْتُونُ:
   • ال: حرف تعریف برای معرفه کردن کلمه.
   • مَفْتُون: اسم مفعول از ریشه „ف-ت-ن“ است.
     • ریشه „ف-ت-ن“: به معنای آزمودن، فریفتن یا گمراه کردن است.
     • مَعانی دیگر: فتنه، آزمایش، بلاء.
   • ترکیب: „الْمَفْتُونُ“ به معنای „آزمایش‌شده“ یا „فریفته شده“ است.

نوع جمله

این آیه، جمله‌ای اسمیه و استفهامی است که برای پرسش و ایجاد کنجکاوی استفاده می‌شود. در این جمله، با استفاده از اسم استفهام „أَيِّ“، سؤالی در مورد تعیین و شناسایی فردی مشخص از میان گروهی مطرح می‌شود.