034-001-045-سبأ

1. تحلیل دستوری و نحوی (گرامری):

ترکیب کلی جمله:

این آیه یک جمله خبری است که از چندین بخش تشکیل شده است. هر بخش به صورت زیر تحلیل می‌شود:

1. الْحَمْدُ لِلَّهِ:

• الْحَمْدُ:
  • اسم معرفه (با „ال“ تعریف)، مرفوع (به دلیل مبتدا بودن در جمله).
  • از ریشه „ح م د“ به معنای ستایش، حمد، یا سپاسگزاری.
  • نقش نحوی: مبتدا.
• لِلَّهِ:
  • جار و مجرور.
  • لِـ: حرف جر به معنای „برای“.
  • اللَّهِ: اسم خاص، مجرور به دلیل وجود حرف جر „لِـ“.
  • نقش نحوی: خبر برای مبتدا (الْحَمْدُ).

2. الَّذِي لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ:

• الَّذِي:
  • اسم موصول به معنای „آن کسی که“.
  • نقش نحوی: صفت برای „اللَّهِ“، که جمله موصولیه را به دنبال خود می‌آورد.
• لَهُ:
  • جار و مجرور.
  • لِـ: حرف جر به معنای „برای“.
  • هُ: ضمیر متصل، به معنای „او“ (برمی‌گردد به الله).
  • نقش نحوی: خبر مقدم در جمله اسمیه.
• مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ:
  • مَا: اسم موصول به معنای „آنچه“.
  • فِي السَّمَاوَاتِ: جار و مجرور.
    • فِي: حرف جر به معنای „در“.
    • السَّمَاوَاتِ: جمع مؤنث سالم، مجرور به دلیل وجود حرف جر.
  • وَمَا فِي الْأَرْضِ: ساختاری مشابه جمله قبل دارد.
• نقش کلی: جمله موصولیه‌ای که بیانگر مالکیت خداوند بر آنچه در آسمان‌ها و زمین است.

3. وَلَهُ الْحَمْدُ فِي الْآخِرَةِ:

• وَ: حرف عطف.
• لَهُ: جار و مجرور، مانند قبل به معنای „برای او“.
• الْحَمْدُ: مبتدا مرفوع، معرفه.
• فِي الْآخِرَةِ: جار و مجرور.
  • فِي: حرف جر به معنای „در“.
  • الْآخِرَةِ: اسم معرفه (با „ال“ تعریف)، مجرور به دلیل وجود حرف جر.

4. وَهُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ:

• وَ: حرف عطف.
• هُوَ: ضمیر منفصل، مبتدا.
• الْحَكِيمُ: خبر اول برای ضمیر „هُوَ“، معرفه (با „ال“ تعریف)، مرفوع.
• الْخَبِيرُ: خبر دوم برای ضمیر „هُوَ“، معرفه، مرفوع.

2. ریشه‌شناسی کلمات (استخراج ریشه‌ها):

3. نوع جملات و ساختار کلی آیه:

1. جمله اول (الْحَمْدُ لِلَّهِ):
   • نوع جمله: اسمیه (شروع با اسم).
   • معنا: ستایش مخصوص خداوند است.
2. جمله موصولیه (الَّذِي لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ):
   • نوع جمله: اسمیه (در قالب موصول).
   • معنا: خداوند کسی است که مالک آنچه در آسمان‌ها و زمین است می‌باشد.
3. جمله اسمیه دوم (وَلَهُ الْحَمْدُ فِي الْآخِرَةِ):
   • نوع جمله: اسمیه.
   • معنا: و ستایش در آخرت نیز مخصوص اوست.
4. جمله اسمیه سوم (وَهُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ):
   • نوع جمله: اسمیه.
   • معنا: و اوست حکیم و آگاه.

4. معنای کلی آیه به فارسی:

ستایش مخصوص خداوندی است که مالک آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است می‌باشد. و ستایش در آخرت نیز مخصوص اوست، و او حکیم و آگاه است.