آیه 2: مَا أَنزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَىٰ
1. تحلیل گرامری (نحوی و صرفی):- مَا
- نوع: حرف نفی
- کاربرد: برای نفی جمله فعلیه استفاده شده است.
- ترجمه: «ما» به معنی «نه» یا «نزول ندادیم».
- أَنزَلْنَا
- نوع: فعل ماضی
- ساختار:
- ریشه ثلاثی مجرد: ن-ز-ل
- باب: إفعال
- صیغه: اول شخص جمع (ما)
- معنی: «نازل کردیم» یا «فرود آوردیم».
- عَلَيْكَ
- عَلَى: حرف جر به معنی «بر» یا «روی».
- كَ: ضمیر متصل برای مخاطب مفرد (تو).
- ترجمه ترکیب: «بر تو».
- الْقُرْآنَ
- نوع: اسم معرفه (با ال).
- اعراب: منصوب به دلیل مفعول بودن برای فعل «أنزلنا».
- ترجمه: «قرآن» (کلام وحی که بر پیامبر نازل شده است).
- لِتَشْقَىٰ
- لِـ: حرف جر به معنای «برای».
- تَشْقَىٰ: فعل مضارع منصوب به دلیل وجود لام تعلیل.
- ریشه ثلاثی مجرد: ش-ق-ی
- باب: ثلاثی مجرد
- صیغه: دوم شخص مفرد (تو).
- ترجمه: «تا مشقت بکشی» یا «تا رنج ببری».
2. ریشه‌شناسی الفاظ و معانی فارسی:- مَا
- ریشه خاصی ندارد، حرف است.
- أَنزَلْنَا
- ریشه: ن-ز-ل
- معنی ریشه در زبان عربی: فرود آمدن، پایین آوردن، نازل کردن یا وحی کردن.
- عَلَيْكَ
- عَلَى از کلمات اصلی عربی است و به معنی «روی» یا «بر» است.
- الْقُرْآنَ
- ریشه: ق-ر-أ (خواندن).
- معنی ریشه در زبان عربی: جمع کردن، خواندن. قرآن به عنوان کتاب مقدس مسلمانان از این ریشه گرفته شده است، زیرا آیات آن خوانده می‌شود و مجموعه‌ای از وحی الهی است.
- لِتَشْقَىٰ
- ریشه: ش-ق-ی
- معنی ریشه در زبان عربی: دچار سختی شدن، بدبختی، مشقت کشیدن.
3. ساختار جمله و نوع آن:این جمله یک جمله‌ی فعلیه است که با فعل ماضی (أَنزَلْنَا) آغاز شده و با حرف نفی (مَا) نفی شده است.
4. معنی کلی در زبان فارسی:«ما قرآن را بر تو نازل نکردیم تا (به خاطر آن) دچار مشقت شوی.»
نکات تفسیری و معنایی:این آیه بیان می‌کند که هدف از نزول قرآن، سخت‌گیری یا ایجاد رنج و مشقت نیست، بلکه هدف هدایت انسان‌هاست. | 