050-001-036-ق

این آیه از سوره «ق» (آیه ۱) است و شامل دو بخش اصلی است: «ق» و «وَالْقُرْآنِ الْمَجِيدِ». در ادامه به بررسی دقیق هر یک از این اجزاء از نظر دستور زبان، ریشه کلمات، و معنا خواهیم پرداخت.

۱. تجزیه و تحلیل واژه «ق»:

• نوع کلمه:
  «ق» یک حرف است (حروف مقطعه). در قرآن کریم، برخی سوره‌ها با حروف مقطعه آغاز می‌شوند که معنای مشخص و قطعی برای ما ندارد. این حروف مقطعه از اسرار قرآن محسوب می‌شوند و تفسیرهای مختلفی درباره آن‌ها وجود دارد.

۲. تجزیه و تحلیل عبارت «وَالْقُرْآنِ الْمَجِيدِ»:

واژه «وَ»:

• نوع کلمه:
  «وَ» حرف عطف است که برای پیوند دادن یک بخش جمله به بخش دیگر استفاده می‌شود.
• معنا:
  در اینجا نقش عطف دارد و بخش «الْقُرْآنِ الْمَجِيدِ» را به «ق» مرتبط می‌سازد.

واژه «الْقُرْآنِ»:

• نوع کلمه:
  اسم معرفه (با ال تعریف).
• ریشه:
  ریشه این واژه «ق-ر-ء» است که به معنای «خواندن» یا «جمع کردن» می‌آید.
• معنا:
  قرآن به معنای کتاب مقدس مسلمانان است که از سوی خداوند نازل شده و شامل آیات وحیانی است. همچنین به معنای «چیزی که خوانده می‌شود» نیز هست.

واژه «الْمَجِيدِ»:

• نوع کلمه:
  صفت معرفه (با ال تعریف).
• ریشه:
  ریشه این واژه «م-ج-د» است که به معنای «شکوه»، «عظمت»، یا «بلندی مقام» می‌آید.
• معنا:
  «الْمَجِيدِ» به معنای باشکوه یا دارای عظمت است. این واژه صفتی برای قرآن است که نشان‌دهنده عظمت و جایگاه والای قرآن کریم است.

سازگاری نحوی و ساختار جمله:

این آیه از نظر نحوی یک جمله کامل محسوب نمی‌شود بلکه یک قسم اولیه است. عبارت «وَالْقُرْآنِ الْمَجِيدِ» قسمی است که در ادامه آیه‌های بعدی، مضمون آن روشن‌تر می‌شود. ساختار جمله به شکل زیر است:

1. حرف قسم:
   واژه «ق» در اینجا نقش قسم را ایفا می‌کند.
2. عطف:
   واژه «وَ» بخش دوم یعنی «الْقُرْآنِ الْمَجِيدِ» را به بخش اول مرتبط می‌سازد.
3. مضاف + صفت:
   عبارت «الْقُرْآنِ الْمَجِيدِ» شامل اسم (قرآن) و صفت (مجید) است که توصیف‌کننده عظمت قرآن است.

بخش پایانی: معنی کلی آیه

این آیه با قسم آغاز می‌شود که خداوند به حرف مقطعه «ق» و قرآن باشکوه سوگند یاد می‌کند. سوگندها در قرآن برای جلب توجه انسان‌ها به موضوعات مهم بیان می‌شوند.