آیه 19: وَمَا لِأَحَدٍ عِندَهُ مِن نِّعْمَةٍ تُجْزَىٰ
تحلیل دستوری و صرفی- وَ
- حرف عطف.
- به معنای «و» (برای اتصال جمله‌ها یا عبارات).
- مَا
- اسم موصول یا حرف نفی.
- در اینجا به عنوان حرف نفی به کار رفته است.
- معنی: «هیچ» یا «نیست».
- لِأَحَدٍ
- لِ: حرف جر، به معنای «برای» یا «متعلق به».
- أَحَدٍ:
- اسم مفرد نکره.
- از ریشه «أ-ح-د» به معنای «یک» یا «کسی».
- در اینجا به معنای «هیچ‌کس» است.
- منصوب به دلیل مجرور بودن با حرف جر (لِ).
- عِندَهُ
- عِندَ: ظرف مکان، به معنای «نزد» یا «در نزدیکی».
- هُ: ضمیر متصل، به معنای «او» (اشاره به خداوند).
- ترکیب: «عِندَهُ» یعنی «نزد او» یا «در نزد او».
- مِن نِّعْمَةٍ
- مِن: حرف جر، برای بیان تبعیض یا توضیح.
- نِّعْمَةٍ:
- اسم مفرد مؤنث، از ریشه «ن-ع-م».
- به معنای «نعمت» یا «بخشش».
- نکره و مجرور به دلیل وجود حرف جر (مِن).
- تُجْزَىٰ
- فعل مضارع مجهول، از ریشه «ج-ز-ی».
- باب ثلاثی مجرد.
- صیغه مؤنث مفرد (فاعل آن «نعمت» است).
- معنی: «پاداش داده شود» یا «جبران شود».
ریشه‌شناسی کلمات- أَحَدٍ:
- ریشه: «أ-ح-د».
- معنا: «یک»، «فرد»، «کسی».
- نِّعْمَةٍ:
- ریشه: «ن-ع-م».
- معنا: «خوبی»، «نعمت»، «راحتی».
- تُجْزَىٰ:
- ریشه: «ج-ز-ی».
- معنا: «پاداش دادن»، «جبران کردن».
نوع جمله- جمله اسمیه منفی.
- زیرا با حرف نفی (ما) شروع شده است.
ترجمه و معناترجمه آیه:
«و هیچ‌کس نزد او نعمتی ندارد که جبران شود.» شرح معنی:
این آیه بیان می‌کند که هیچ‌کس نزد خداوند نعمتی ندارد که خداوند مجبور به جبران آن باشد؛ یعنی خداوند در برابر هیچ نعمتی بدهکار کسی نیست. نعمت‌های الهی همگی از فضل و کرم اوست و نه نتیجه استحقاق بندگان.
پیام کلی آیهآیه تأکید می‌کند که خداوند از هرگونه نیاز و وابستگی به اعمال یا نعمات انسان‌ها منزه است و هر نعمتی که عطا می‌کند، از لطف و رحمت او سرچشمه می‌گیرد، نه به دلیل الزام یا جبران. | 