17: وَسَيُجَنَّبُهَا الْأَتْقَى
1. تحلیل لغوی و ریشه‌شناسی کلمات:- وَ
- نوع: حرف عطف.
- معنی: „و“ به معنای „و“ یا „و نیز“.
- کاربرد: برای ارتباط دادن دو جمله یا عبارت.
- سَيُجَنَّبُهَا
- ریشه: ج-ن-ب (جنب).
- معنی ریشه: دوری کردن، کنار رفتن، اجتناب کردن.
- ساختار:
- سَـ: حرف استقبال (برای بیان آینده نزدیک).
- یُجَنَّبُ: فعل مضارع مجهول، باب تفعیل (مجهول از „جَنَّبَ“).
- مضارع مجهول: نشان‌دهنده عملی است که از سوی کسی انجام می‌شود ولی کننده‌ی آن مشخص نیست.
- تفعیل: دلالت بر شدت یا تکرار عمل دارد.
- هَا: ضمیر متصل مفعولی، مؤنث مفرد (اشاره به „النار“ در آیات قبل).
- معنی: „او (از آتش) دور نگه داشته خواهد شد.“
- الْأَتْقَى
- ریشه: و-ق-ی (وقی).
- معنی ریشه: حفاظت کردن، پرهیز کردن، تقوا داشتن.
- ساختار: اسم تفضیل از „اتقی“ (به معنای پرهیزکارتر).
- معنی: کسی که بیشتر تقوا دارد یا پرهیزکارترین.
2. تحلیل نحوی (گرامری):- نوع جمله:
این جمله خبریه و فعل مجهول در آن به کار رفته است. جمله در آینده نزدیک اتفاقی را بیان می‌کند. - ساختار کلی جمله:
- وَسَيُجَنَّبُهَا: مبتدا + فعل مضارع مجهول + ضمیر مفعولی (اشاره به „النار“).
- الْأَتْقَى: فاعل (در مفهوم فعل مجهول، اشاره به کسی که نجات می‌یابد).
- ارتباط میان اجزاء جمله:
حرف „و“ جمله را به آیات قبلی مرتبط می‌کند، و فعل „سَيُجَنَّبُهَا“ همراه با فاعل „الْأَتْقَى“ موضوع اصلی جمله است.
3. معنی کلی:„و پرهیزکارترین فرد از آن (آتش) دور نگه داشته خواهد شد.“
4. نکات بلاغی و تفسیری:- استفاده از اسم تفضیل „الْأَتْقَى“ تأکید بر جایگاه ویژه تقوا در نجات انسان دارد.
- فعل مجهول „سَيُجَنَّبُهَا“ به فاعل پنهان اشاره دارد که می‌تواند نشان‌دهنده قدرت مطلق خداوند باشد.
- ضمیر „هَا“ به آتش جهنم برمی‌گردد که در آیات قبلی ذکر شده است.
5. نتیجه‌گیری:این آیه به آینده‌ای اشاره می‌کند که در آن پرهیزکارترین افراد از عذاب الهی (آتش جهنم) دور نگه داشته خواهند شد. از نظر گرامری و بلاغی، شیوه بیان آیه نشان‌دهنده قطعیت رحمت الهی برای افرادی است که تقوا پیشه می‌کنند. | 