آیه 1: عَمَّ يَتَسَاءَلُونَ
1. متن عربی و ترجمه فارسی:- عَمَّ: از چه چیز؟ (ترکیب „عَن“ و „ما“، به معنی „درباره چه؟“)
- يَتَسَاءَلُونَ: می‌پرسند یا از همدیگر سؤال می‌پرسند.
ترجمه:
«از چه چیزی سؤال می‌کنند؟»
2. تحلیل دستوری (اعراب‌گذاری و نقش کلمات):- عَمَّ:
- ترکیب حرف جر «عَن» (به معنی „درباره“) و اسم استفهام «ما» (به معنی „چه“).
- با ادغام، حرف نون حذف شده و «عَمَّ» تشکیل شده است.
- نقش: شبه‌جمله‌ای که به عنوان جار و مجرور در جمله نقش دارد.
- يَتَسَاءَلُونَ:
- فعل مضارع (فعل حال) باب تفاعل از ریشه س-أ-ل.
- ساختار:
- يَـ: علامت مضارع برای سوم شخص جمع.
- تَسَاءَلُ: فعل ثلاثی مزید باب تفاعل (به معنی „از همدیگر پرسیدن“).
- ونَ: علامت جمع مذکر غائب.
- نقش: فعل اصلی جمله.
3. ریشه‌شناسی و معانی:- ریشه «س-أ-ل»:
- معنی اصلی ریشه: درخواست کردن، پرسیدن.
- مشتقات مهم: سؤال، مسئول، مسئله، تساؤل.
- باب تفاعل (تَسَاءَلَ):
- معنی باب تفاعل: مشارکت یا عمل متقابل بین دو یا چند نفر.
- در اینجا به معنی „از یکدیگر پرسیدن“ است.
4. نوع جمله و ساختار:- نوع جمله:
این جمله یک جمله استفهامی است. با استفاده از اسم استفهام «ما» و حرف جر «عَن»، هدف آن پرسش درباره موضوعی خاص است. - ساختار:
شبه‌جمله «عَمَّ» به عنوان جار و مجرور در ابتدای جمله آمده است و فعل مضارع «يَتَسَاءَلُونَ» خبر است.
5. معنی تفسیری در فارسی:این آیه در مورد پرسش مشرکان یا انسان‌ها درباره موضوعی مهم (که در آیات بعد توضیح داده می‌شود) است. آنها در مورد وقوع قیامت یا عظمت وحی قرآنی از یکدیگر سؤال می‌کنند. | 