آیه 1: إِنَّا أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوْمِهِ أَنْ أَنذِرْ قَوْمَكَ مِن قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ
1. ترجمه کلی به فارسی:ما نوح را به سوی قومش فرستادیم که (به آنها) هشدار دهد پیش از آنکه عذابی دردناک به آنان برسد.
2. تحلیل دستوری (نحوی و صرفی):کلمات و ساختار جمله:- إِنَّا
- نوع کلمه: حرف تأکید و نصب.
- ترکیب: إِنَّ (حرف تأکید و نصب) + نا (ضمیر متصل „ما“).
- معنا: همانا ما.
- کارکرد: جمله را تأکید می‌کند و اسم بعد از خود را منصوب می‌سازد.
- أَرْسَلْنَا
- نوع کلمه: فعل ماضی (گذشته).
- ریشه: ر-س-ل.
- معنا: فرستادیم.
- ترکیب: فعل + ضمیر متصل (نا = ما).
- زمان: ماضی.
- نقش در جمله: خبر برای اسم إِنَّ.
- نُوحًا
- نوع کلمه: اسم خاص (علم).
- نقش: مفعول به منصوب (منصوب به علامت تنوین فتحه).
- معنا: نوح.
- إِلَىٰ قَوْمِهِ
- إِلَىٰ: حرف جر (به سوی).
- قَوْمِهِ: مضاف و مضاف‌الیه.
- قَوْمِ: اسم مجرور به علامت کسره (قوم).
- هِ: ضمیر متصل، مضاف‌الیه (او = قوم او).
- نقش: جار و مجرور متعلق به فعل أَرْسَلْنَا.
- أَنْ أَنذِرْ
- أَنْ: حرف مصدریه (برای تبدیل جمله فعلی به مصدر).
- أَنذِرْ: فعل امر منصوب به حرف „أن“.
- ریشه: ن-ذ-ر.
- معنا: هشدار بده.
- نقش: مفعول دوم برای فعل أَرْسَلْنَا.
- قَوْمَكَ
- قَوْمَ: اسم منصوب به علامت فتحه (قوم).
- كَ: ضمیر متصل (تو = قوم تو).
- نقش: مفعول به برای فعل أَنذِرْ.
- مِن قَبْلِ
- مِن: حرف جر (از).
- قَبْلِ: اسم مجرور به علامت کسره (قبل = پیش از).
- نقش: جار و مجرور، ظرف زمان.
- أَنْ يَأْتِيَهُمْ
- أَنْ: حرف مصدریه.
- يَأْتِيَهُمْ: فعل مضارع منصوب به حرف „أن“.
- ریشه: أ-ت-ي (آمدن).
- ترکیب: يَأْتِي (فعل مضارع = می‌آید) + هُمْ (ضمیر متصل = آنها).
- معنا: که به آنها بیاید.
- نقش: مضاف‌الیه برای قَبْلِ.
- عَذَابٌ أَلِيمٌ
- عَذَابٌ: اسم مرفوع به علامت تنوین ضمه (عذاب).
- أَلِيمٌ: صفت برای „عَذَابٌ“.
- ریشه: أ-ل-م (دردناک بودن).
- معنا: دردناک.
- نقش در جمله: فاعل برای فعل يَأْتِي.
3. ریشه‌های اصلی کلمات و معانی آنها:- ر-س-ل (أَرْسَلْنَا)
- معنا: فرستادن، ارسال کردن.
- مثال دیگر در قرآن: «وَمَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ إِلَّا رِجَالًا» (ما پیش از تو جز مردانی نفرستادیم).
- ن-ذ-ر (أَنذِر)
- معنا: هشدار دادن، بیم دادن.
- مثال دیگر در قرآن: «إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ» (تو فقط هشداردهنده‌ای).
- ق-و-م (قَوْم)
- معنا: گروه، مردم.
- مثال دیگر در قرآن: «يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ» (ای قوم من، خدا را بپرستید).
- أ-ت-ي (يَأْتِي)
- معنا: آمدن.
- مثال دیگر در قرآن: «يَوْمَ يَأْتِي لَا تَكَلَّمُ نَفْسٌ» (روزی که می‌آید، هیچ کس سخن نمی‌گوید).
- أ-ل-م (أَلِيم)
- معنا: دردناک.
- مثال دیگر در قرآن: «وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ» (و برای آنان عذابی دردناک است).
4. نوع جمله و ساختار کلی آن به فارسی:- نوع جمله: خبریه.
- دلیل: این جمله بیانگر یک خبر است که خدا نوح را به سوی قومش فرستاده است.
- ساختار کلی:
- جمله با حرف تأکید (إِنَّ) آغاز شده است که نشان‌دهنده تأکید بر ارسال نوح است.
- فعل اصلی جمله (أَرْسَلْنَا) بر اساس زمان گذشته است.
- دو مفعول دارد:
- مفعول اول (نُوحًا) که مشخص می‌کند چه کسی فرستاده شده است.
- مفعول دوم (أَنْ أَنذِر…) که هدف ارسال نوح را توضیح می‌دهد.
- قید زمانی (مِن قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَهُمْ) به هدف ارسال اضافه شده است تا فوریت هشدار را نشان دهد.
5. پیام آیه به فارسی:این آیه نشان‌دهنده مأموریت پیامبری نوح است که خداوند او را برای هشدار دادن به قومش پیش از آمدن عذاب دردناک فرستاد. این مأموریت بر اهمیت رساندن پیام الهی و نجات مردم از عذاب تأکید دارد. | 