آیه 2: „وَالْكِتَابِ الْمُبِينِ“
1. تحلیل نحوی (گرامری):- وَ
- نوع کلمه: حرف عطف
- کارکرد: برای ارتباط دادن این عبارت با عبارت قبلی استفاده شده است.
- معنی: „و“ به معنای „و“ (و همچنین، و قسم به).
- الْكِتَابِ
- نوع کلمه: اسم معرفه
- حالت: مجرور؛ به دلیل ورود حرف قسم (حرف جر محذوف)
- ساختار:
- „ال“: حرف تعریف برای معرفه کردن اسم
- „کتاب“: اسم مفرد
- معنی: به معنای کتاب؛ معمولاً اشاره به قرآن کریم دارد.
- الْمُبِينِ
- نوع کلمه: صفت معرفه
- حالت: مجرور؛ زیرا صفت با موصوف خود در حالت اعرابی مطابقت دارد.
- ساختار:
- „ال“: حرف تعریف برای معرفه کردن صفت
- „مبین“: اسم فاعل از باب افعال
- معنی: به معنای روشن، آشکار، واضح.
2. ریشه کلمات و معانی:- الْكِتَابِ
- ریشه: „ک ت ب“
- معانی ریشه: نوشتن، ثبت کردن، کتابت کردن.
- در این آیه، „کتاب“ به معنای کتاب الهی، یعنی قرآن کریم است.
- الْمُبِينِ
- ریشه: „ب ی ن“
- معانی ریشه: آشکار شدن، توضیح دادن، روشنگری.
- در این آیه، „مبین“ به معنای آشکار و روشنگر است.
3. نوع جمله و معنا:- نوع جمله:
این جمله قسمیه است. در زبان عربی، جملاتی که با واژه‌هایی مانند „وَ“ (عطف همراه با قسم) شروع می‌شوند و به یک اسم مجرور ختم می‌شوند، اغلب بیانگر قسم هستند. - معنی جمله:
„قسم به کتاب روشن و آشکار.“
این جمله اشاره به عظمت قرآن کریم دارد که به عنوان کتابی روشن و هدایت‌گر انسان‌ها معرفی شده است.
4. نکات بلاغی:این آیه از جنبه بلاغی دارای ظرافت‌هایی است: - استفاده از صفت „المبین“ برای تاکید بر وضوح و روشنگری قرآن کریم.
- آوردن قسم برای نشان دادن اهمیت موضوعی که پس از آن خواهد آمد.
| 