آیه 2 «وَالْكِتَابِ الْمُبِينِ»
1. تحلیل گرامری (صرف و نحو)- وَ:
- نوع: حرف عطف.
- کارکرد: برای پیوند دادن جمله یا عبارتی با عبارت قبل.
- نقش: عطف جمله یا قسمی به جمله یا قسم دیگر (عطف به قسمی که در آیه قبل آمده یا مقدر است).
- الْكِتَابِ:
- نوع: اسم.
- حالت اعرابی: مجرور به واسطه حرف قسم مقدر.
- تعریف: با «أل» معرفه شده است. «أل» در اینجا «أل عهدیه» است و به کتاب خاصی اشاره دارد (قرآن).
- نقش: مقسمٌ‌به (چیزی که به آن قسم خورده شده است).
- الْمُبِينِ:
- نوع: اسم.
- حالت اعرابی: صفت مجرور برای «الْكِتَابِ».
- تعریف: با «أل» معرفه است که صفت نیز باید با موصوف تطابق داشته باشد.
- نقش: صفت برای «الْكِتَابِ».
2. ریشه‌شناسی (تحلیل صرفی ریشه‌ها)- کِتَاب:
- ریشه: ک-ت-ب (کَتَبَ).
- معنی ریشه‌ای: نوشتن، ثبت کردن، جمع‌آوری کردن.
- معنای مشتق: «کتاب» به معنای نوشته یا چیزی که نوشته شده است، و در اینجا به معنای قرآن به‌عنوان کتاب الهی است.
- مُبِين:
- ریشه: ب-ی-ن (بَانَ).
- معنی ریشه‌ای: آشکار شدن، واضح بودن.
- معنای مشتق: «مبین» به معنای روشن کننده، توضیح‌دهنده، چیزی که واضح و آشکار است.
3. نوع جمله و ساختار- نوع جمله: جمله اسمیه.
- ساختار: این عبارت قسمی است که به چیزی اشاره می‌کند و از نظر نحوی با قسم مقدر «أقسم» شروع می‌شود.
4. ترجمه و تفسیر معنایی در زبان فارسی- ترجمه:
«سوگند به کتابِ آشکار». - تفسیر:
در این آیه، خداوند به کتابی قسم می‌خورد که ویژگی آن «آشکار بودن» است. این آشکار بودن می‌تواند به وضوح آیات قرآن، قابل فهم بودن مفاهیم آن، یا هدایتگری روشن آن اشاره داشته باشد. خداوند با این قسم اهمیت قرآن را برجسته می‌کند.
خلاصه:- آیه از دو بخش اصلی تشکیل شده است: حرف عطف «وَ» که قسم را آغاز می‌کند، و عبارت اسمی «الْكِتَابِ الْمُبِينِ» که موضوع قسم است.
- ریشه واژگان کلیدی به معنای نوشتن (ک-ت-ب) و آشکار بودن (ب-ی-ن) است.
- این آیه بر روشنی و هدایتگری قرآن تأکید دارد و از نوع جملات اسمیه است که در ساختار ادبی قرآن برای سوگند استفاده می‌شود.
|
