آیه 2: تَنزِيلُ الْكِتَابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ
1. تحلیل دستوری (گرامری):این آیه به صورت اسمیه است، زیرا با یک اسم (تَنزِيلُ) آغاز می‌شود. کلمات آیه:- تَنزِيلُ
- نوع کلمه: مصدر.
- ساختار: از ریشه ثلاثی مجرد „ن-ز-ل“ به باب تفعیل آمده است.
- مصدر باب تفعیل: „تنزیل“ به معنای „فرود آوردن“ یا „نازل کردن“.
- نقش در جمله: مبتدا.
- الْكِتَابِ
- نوع کلمه: اسم معرفه (به دلیل وجود „ال“).
- ساختار: به معنای „کتاب“، اشاره به قرآن کریم.
- نقش در جمله: مضاف‌الیه برای „تنزیل“.
- مِنَ اللَّهِ
- مِنَ: حرف جر، به معنای „از“.
- اللَّهِ: اسم جلاله، معرفه، مضاف‌الیه برای „مِنَ“.
- نقش در جمله: جار و مجرور متعلق به „تَنزِيلُ“.
- الْعَزِيزِ
- نوع کلمه: اسم معرفه (به دلیل وجود „ال“).
- ساختار: صفت برای کلمه „اللَّهِ“.
- معنا: مقتدر، شکست‌ناپذیر.
- الْعَلِيمِ
- نوع کلمه: اسم معرفه (به دلیل وجود „ال“).
- ساختار: صفت دوم برای کلمه „اللَّهِ“.
- معنا: دانای مطلق.
2. تحلیل ریشه‌ای و معنایی:- تَنزِيلُ
- ریشه: ن-ز-ل (نزول).
- معنا: پایین آوردن، نازل کردن، فرستادن. در اینجا اشاره به فرود آوردن قرآن از سوی خداوند دارد.
- الْكِتَابِ
- ریشه: ک-ت-ب (کتابت).
- معنا: کتابت، نوشتن. در اینجا به قرآن اشاره دارد که به صورت مکتوب تبیین شده است.
- اللَّهِ
- ریشه: ا-ل-ه (اله).
- معنا: معبود، خدای یکتا.
- الْعَزِيزِ
- ریشه: ع-ز-ز (عزه).
- معنا: عزت، اقتدار، شکست‌ناپذیری.
- الْعَلِيمِ
- ریشه: ع-ل-م (علم).
- معنا: دانش، آگاهی، علم گسترده.
3. نوع جمله و ساختار کلی:- جمله اسمیه: این آیه با یک اسم (تَنزِيلُ) آغاز شده و خبر آن حذف شده است که مفهوم آن چنین برداشت می‌شود: «این تنزیل کتاب از جانب خداوند است.» حذف خبر برای تأکید بر مبتدا و ایجاد اختصار و جلب توجه به پیام اصلی آیه است.
- ساختار جمله: مبتدا (تَنزِيلُ) + مضاف‌الیه (الْكِتَابِ) + جار و مجرور (مِنَ اللَّهِ) + صفات (الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ).
4. ترجمه و مفهوم آیه:«نازل ساختن کتاب [قرآن] از سوی خداوند عزیز [شکست‌ناپذیر] و علیم [دانای مطلق] است.» این آیه به صراحت منشأ قرآن را بیان می‌کند و بر قدرت و علم بی‌پایان خداوند تأکید دارد. | 