017-044-053-إسراء

آیه عربی:

تُسَبِّحُ لَهُ السَّماواتُ السَّبعُ وَالأَرضُ وَمَن فيهِنَّ ۚ وَإِن مِن شَيءٍ إِلّا يُسَبِّحُ بِحَمدِهِ وَلٰكِن لا تَفقَهونَ تَسبيحَهُم ۗ إِنَّهُ كانَ حَليمًا غَفورًا

جمله ۱: تُسَبِّحُ لَهُ السَّماواتُ السَّبعُ وَالأَرضُ وَمَن فيهِنَّ

ترجمه فارسی:
آسمان‌های هفتگانه و زمین و هر که در آن‌هاست برای او تسبیح می‌گویند.

تحلیل دستوری و ریشه‌شناسی:

• تُسَبِّحُ: فعل مضارع، باب تفعیل، ریشه «س ب ح»، به معنای تسبیح گفتن.
• لَهُ: حرف جر + ضمیر متصل، به معنای „برای او“.
• السَّماواتُ: اسم جمع مؤنث، ریشه «س م و»، به معنای آسمان‌ها.
• السَّبعُ: صفت عددی، به معنای هفت.
• وَالأَرضُ: اسم، ریشه «أ ر ض»، به معنای زمین.
• وَمَن: حرف عطف + اسم موصول، به معنای „و هر که“.
• فيهِنَّ: حرف جر + ضمیر متصل جمع مؤنث، „در آن‌ها“.

نوع جمله و معنا:
جمله خبری است و بیان می‌کند که همه‌ی موجودات آسمان‌ها و زمین در حال تسبیح خداوند هستند.

جمله ۲: وَإِن مِن شَيءٍ إِلّا يُسَبِّحُ بِحَمدِهِ

ترجمه فارسی:
و هیچ چیزی نیست مگر اینکه با ستایش او تسبیح می‌گوید.

تحلیل دستوری و ریشه‌شناسی:

• وَإِن: حرف عطف + حرف شرط و تأکید.
• مِن شَيءٍ: حرف جر + اسم نکره، „هیچ چیزی“.
• إِلّا: حرف استثنا، „مگر“.
• يُسَبِّحُ: فعل مضارع، باب تفعیل، ریشه «س ب ح»، „تسبیح می‌گوید“.
• بِحَمدِهِ: حرف جر + اسم، ریشه «ح م د»، „با ستایش او“.

نوع جمله و معنا:
جمله تأکیدی و خبری است و بیان می‌کند که همه موجودات، بدون استثنا، تسبیح خداوند را می‌گویند.

جمله ۳: وَلٰكِن لا تَفقَهونَ تَسبيحَهُم

ترجمه فارسی:
ولی شما تسبیح آنان را درک نمی‌کنید.

تحلیل دستوری و ریشه‌شناسی:

• وَلٰكِن: حرف عطف + استدراک، „ولی“.
• لا تَفقَهونَ: فعل مضارع منفی، ریشه «ف ق ه»، „درک نمی‌کنید“.
• تَسبيحَهُم: اسم، ریشه «س ب ح»، „تسبیحشان“.

نوع جمله و معنا:
جمله خبری و استدراکی؛ بیان می‌کند که انسان‌ها تسبیح موجودات را نمی‌فهمند.

جمله ۴: إِنَّهُ كانَ حَليمًا غَفورًا

ترجمه فارسی:
همانا او بردبار و آمرزنده است.

تحلیل دستوری و ریشه‌شناسی:

• إِنَّهُ: حرف تأکید + ضمیر، „همانا او“.
• كانَ: فعل ماضی ناقص، ریشه «ك و ن»، „بود“.
• حَليمًا: اسم، ریشه «ح ل م»، „بردبار“.
• غَفورًا: اسم، ریشه «غ ف ر»، „آمرزنده“.

نوع جمله و معنا:
جمله خبری و تأکیدی است؛ صفات خداوند را بیان می‌کند.

جمع‌بندی

این آیه مجموعه‌ای از جملات خبری و تأکیدی است که بیان می‌کند همه‌ی موجودات عالم تسبیح‌گوی خداوند هستند، حتی اگر انسان‌ها این تسبیح را نفهمند، و خداوند با بردباری و آمرزش خود با بندگانش رفتار می‌کند.