| الله به شما در باره فرزندانتان توصیه مینماید که برای یک پسر دو برابر سهم یک دختر باشد (زیرا دختران را معمولا همسرانشان خرج میدهند و محتاج نمیمانند ولی پسر تا سرمایه نداشته باشد و زحمت نکشد، نمیتواند خود و همسرش را اداره کند و اگر بگوئید ممکن است در زندگی امروز هر دو کار کنند و در آمد داشته باشند، جواب اینست که امروزه که کارها صنعتی و سریع شده و بیکاری روز به روز افزونتر میگردد، مصلحت آن است که زنان به خانه داری بپردازند تا مردان بیکار نشوند، اسلام روی برتریهائی که از جهتی در زن بیش از مرد بوده و از جهت دیگر در مرد بیش از زن است، قوانین جهانی خود را عرضه کرده است و برای حفظ عفاف و آرامش زن است که کار در خانه را برای زن از کار بیرون ترجیح میدهد، مگر در کارهای بیرون مخصوص به زنان، مانند پزشکی و آموزش و حتی در جنگ و بعضی کارهای دیگری که لطمه به حفظ شئون خانواده نمیزند، و لذا در بعضی قوانین اسلامی از جمله ارث می بینیم در مواردی زن و مرد از حقوق مساوی برخوردارند، حتی چنانکه در آیات قبل گذشت اگر پسری محتاج به ارث پدرش نبود و دخترش به واسطه عدم توانائی جنسی یا عدم شانس جنسی یا بیماری، بیشتر محتاج بود، پدرش که میخواهد بمیرد میتواند پسر را از ارث محروم کند و تمام دارایی خود را وصیت کند به دختر علیلش بدهند) پس اگر فرزند ارث برنده فقط دختر بود و بیش از دو بودند برای تمام آنها دو ثلث از مالی است که شخص فوت شده گذاشته و اگر فقط یک دختر بود سهم او نصف آن مال میباشد (از دقت در آیه آخر آیات ارث و آیه آخر سوره نساء یک دیندار متفکر میفهمد که دو دختر نیز مجموعا دو ثلث مال را میبرند، اگر چه در آیه بالا ذکر نشده و اما نصف مال که از یک دختر میماند، یا ثلث مال که از چند دختر میماند، از سنت پیامبر اسلام پیداست که متعلق به بیت المال مسلمین است تا بیت المالی که با کمک خود، جامعه مسلمین را متمول و پیشرفته میکند، پس از مرگ هر یک از افراد جامعه با شرایطی سهمی ببرد) و برای هر یک از پدر و مادر شخص فوت شده یک ششم مال باقیمانده اوست و این به شرطی است که او فرزندی هم داشته باشد (اگر فرزند چند دختر باشد تمام مال درست تقسیم میگردد و اگر دختر و پسر با هم باشند پس از کسر سهم معلومی میان آنان تقسیم میگردد و اگر پدر و مادر با یک دختر بودند تکلیف یک ششم بقیه از آیه بعد معلوم میگردد) اما اگر برای شخص فوت شده مذکور فرزندی نبود وارث او پدر و مادر اوست و مادرش یک سوم مالش را میبرد (یعنی پدرش دو سوم بقیه را میبرد و در مورد پدر و مادر گاهی زن و مرد مساوی هستند و گاهی مرد دو برابر زن میبرد و این میرساند اسلام روی صرفا زن و مردی سهم تعیین نکرده، بلکه روی احتیاجهای مالی و مصالح اجتماعی گاهی میان زن و مرد فرق میگذارد و از این آیه برای مسلمانان فهیم پیداست که در مورد یک دختر و پدر و مادر سه ششم مال دختر است و یک ششم مال مادر و دو ششم مال پدر یعنی پدر یک ششم را روی سهم تعیین شده برای خودش میبرد و یک ششم دیگر را روی بقیه ای که میماند، زیرا با بودن پدر و مادر بیت المال سهمی ندارد) پس اگر برای شخص فوت شده (چه زن باشد و چه مرد) برادرانی بود، برای مادرش یک ششم مال آن شخص خواهد بود (چون از آیه بعد پیداست که برادر و خواهر در بعضی موارد سهم مساوی میبرند، لفظ برادران شامل یک برادر و یک خواهر و یا دو خواهر نمیشود و ضمنا باید دانست که اگر پدرِ موجود طوری بود که به برادران و خواهران شخص مرده کمک میکرد، یعنی پدر آنها نیز بود، مالی که بواسطه وجود برادران و خواهران از مادر و پدر کم میشود به پدر داده میشود، چون خود را موظف به کمک خواهران و برادران شخص فوت شده میداند، ولی اگر پدر کمک نمیکرد و مادر کمک میکرد، سهم کسر شده از مادر را به مادر میدهند و اگر به بعضی یا تمام برادران و خواهران کمکی از جانب این پدر و مادر نمیشد، سهم کسر شده را به نسبت اینکه برادران و خواهران نسبت به شخص فوت شده، مادری هستند یا پدری، به خودشان باید بدهند) و این توصیه الله بعد از وصیت یا بدهکاری این است که شخص فوت شده داشته (آنانکه گفته اند وصیت شخص فوت شده قبل از توصیه های الله فقط تا ثلث مالش میباشد، خلاف متن قرآن گفته اند بلکه شخص فوت شونده حتی تمام مالش را میتواند قبل از توجه به توصیه الله برای آنچه صلاح میداند وصیت کند مشروط بر اینکه وصیت او روی مصلحت صحیح باشد و ظلمی به وارثها از لحاظ احتیاج داشتن به ارث نشود) شما مسلمانان نمیدانید پدر شما و فرزند شما کدامشان به نفع اجتماعی شما، به شما نزدیکترند (بطور معمول چون مسلمانان نمیدانند کدامیک از خویشان نزدیکتر ایشان، روی منافع اجتماعی، به انسان نزدیکترند که سهم بیشتری ببرند، خالق عالم این توصیه ها را فرموده، ولی اگر مصالحی بالاتر از این توصیه ها نسبت به وارث ها لازم شد آن مصالح استثنائی بر این توصیه های عمومی مقدم تر است) بنابر این، این توصیه های الله قانون واجبی است از جانب الله و به یقین الله دانا و مصلحت بین میباشد (۱۱) |
004-011-099-نساء
« Back to Glossary Index