ک-ر-م

دو بار به صورت فعل باب دوم «کَرَّمَ» (بزرگ داشت، گرامی داشت)

چهار بار به صورت فعل باب چهارم «أَکْرَمَ» (بزرگ داشت، گرامی داشت)

دو بار به صورت اسم «أَکْرَم» (بزرگوارتر، گرامی‌تر)

معنی واژه

واژه «أَکْرَم» در زبان عربی، صیغه تفضیل از ریشه «کَرَمَ» است و به معنی «بزرگوارتر»، «بخشنده‌تر»، «شریف‌تر» و «محترم‌تر» می‌باشد. این واژه معمولاً برای مقایسه میان دو یا چند نفر یا چیز به کار می‌رود تا نشان دهد کسی یا چیزی از دیگری در کرامت و بزرگواری برتر است.

کاربرد واژه در زبان عربی

• در جملات عربی، «أَکْرَم» معمولاً به صورت صفت تفضیلی (برترساز) به کار می‌رود:
  • هُوَ أَکْرَمُ مِنْهُ(او از او بزرگوارتر است.)
  • مُحَمَّدٌ أَکْرَمُ الطُّلاَّبِ(محمد بخشنده‌ترین دانش‌آموز است.)
• گاهی نیز به صورت فعل به کار می‌رود (أَکْرَمَ: گرامی داشت، احترام گذاشت)، اما در بیشتر موارد منظور صیغه تفضیل است.

ویژگی‌های دستوری

• نوع: صفت تفضیلی (اَفْعَلُ تَفضیل)
• جنس: مذکر (مونث آن: أَکْرَمُ ← کُرْمَی)
• جمع: أَکْرَمُونَ (مذکر)، کَرْمَیات (مونث)
• وزن صرفی: أَفْعَلُ (وزن صیغه تفضیل)
• فعل: ریشه ثلاثی مجرد «کَرَمَ» (ک، ر، م)

اطلاعات ریشه‌شناسی (اتیمولوژی)

• ریشه: عربی، از ریشه ثلاثی «کَرَمَ» به معنای بزرگواری و بخشندگی.
• در زبان فارسی نیز واژه‌هایی مانند «کریم»، «کرم»، «اکرام» و «کریم» از همین ریشه وارد شده‌اند.

مترادف‌ها و متضادها

مترادف‌ها (عربی و فارسی):

• عربی: أَسْخَى (بخشنده‌تر)، أَشْرَفُ (شریف‌تر)، أَعْظَمُ (بزرگ‌تر)، أَفْضَلُ (برتر)
• فارسی: بخشنده‌تر، کریم‌تر، شریف‌تر، والاتر، بزرگوارتر

متضادها (عربی و فارسی):

• عربی: أَبْخَلُ (خسیس‌تر)، أَحْقَرُ (پست‌تر)، أَذَلُّ (خوارتر)
• فارسی: خسیس‌تر، پست‌تر، حقیرتر، کم‌ارزش‌تر

جمع‌بندی

واژه «أَکْرَم» یکی از صفات تفضیلی پرکاربرد در زبان عربی است که برای بیان برتری در کرامت، بزرگواری و بخشندگی به کار می‌رود و در فارسی نیز معادل‌هایی چون «بزرگوارتر» و «بخشنده‌تر» دارد. این واژه ریشه در فعل «کَرَمَ» دارد و در ساختارهای مختلف دستوری و معنایی قابل استفاده است.

سی بار به صورت اسم «کَرِیم» (بزرگوار، گرامی، سخاوتمند)

یک بار به صورت اسم مفعول باب دوم «مُکَرَّمَة» (گرامی‌داشته شده، محترم)

دو بار به صورت مصدر باب چهارم «إِکْرَام» (گرامی‌داشتن، احترام گذاشتن)

یک بار به صورت اسم فاعل باب چهارم «مُکْرِم» (گرامی‌دارنده، کسی که احترام می‌گذارد)

پنج بار به صورت اسم مفعول باب چهارم «مُکْرَمُون» (گرامی‌داشته‌شدگان، محترمان)