نَاصِيَةٍ

« Back to Glossary Index

بررسی واژه «نَاصِيَةٍ» در زبان عربی

۱. معانی واژه نَاصِيَة

واژه «نَاصِيَة» در زبان عربی دارای معانی مختلفی است که بسته به سیاق جمله و کاربرد آن، تفسیر می‌شود. برخی از معانی عبارتند از:

  • پیشانی: به بخش جلویی سر (پیشانی) اشاره دارد.
  • قدرت و کنترل: به‌صورت استعاری به معنای قدرت یا تسلط بر چیزی.
  • پیشرو بودن: به مفهوم پیشگامی و رهبری.
  • قسمت جلویی هر چیز: مانند پیشانی اسب یا هر موجود زنده.

۲. ریشه و ریشه‌شناسی (اتیمولوژی)

واژه «نَاصِيَة» از ریشه ثلاثی «ن-ص-و» (نَصا) گرفته شده است. این ریشه در زبان عربی به معنای حرکت به سمت جلو، پیشرو بودن و تسلط اشاره دارد.

۳. ویژگی‌های دستوری

  • نوع کلمه: اسم (اسم مؤنث).
  • حالت اعراب: در جمله می‌تواند به حالت‌های مختلف (مرفوع، منصوب، مجرور) ظاهر شود.
  • جمع: جمع این کلمه به‌صورت «نَواصٍ» یا «نَواصِي» می‌آید.

۴. صیغه اصلی و معنای آن

  • صیغه اصلی: نَاصِيَة (اسم مفرد مؤنث).
  • معنای اصلی: به معنای پیشانی یا قسمت جلویی سر.

۵. اطلاعات اتیمولوژیک

این واژه در متون کهن عربی به‌ویژه در ادبیات جاهلی و قرآن کریم کاربرد داشته است. در قرآن کریم، واژه «نَاصِيَة» در سوره علق آیه ۱۵ و ۱۶ آمده است:

«كَلَّا لَئِن لَّمْ يَنتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِيَةِ. نَاصِيَةٍ كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ.»
در این آیات، ناصیه به معنای پیشانی آمده و به‌صورت استعاری به مرکز تصمیم‌گیری و مسئولیت اشاره می‌کند.

۶. مترادف‌ها و متضادها

مترادف‌ها:

  • در عربی: جَبْهَة (پیشانی)، مُقَدَّمَة (جلوی چیزی)، زَعَامَة (رهبری).
  • در فارسی: پیشانی، جلوی سر، رهبری.

متضادها:

  • در عربی: قَفَا (پس‌سر)، خَلْف (پشت).
  • در فارسی: پشت سر، عقب.

۷. کاربرد در زبان عربی

واژه «نَاصِيَة» علاوه بر معنای ظاهری (پیشانی)، در ادبیات و متون دینی اغلب به‌صورت استعاری برای اشاره به اراده، تصمیم‌گیری و قدرت به کار می‌رود. همچنین در اشعار و متون عربی به‌عنوان نمادی از شجاعت یا تسلط بر چیزی استفاده می‌شود.

۸. کاربرد در فارسی

در زبان فارسی، این واژه به‌صورت مستقیم وارد نشده است، اما معادل‌های آن مانند «پیشانی» و «جلوی سر» به کار می‌روند. گاهی در متون عرفانی فارسی نیز از «پیشانی» به‌عنوان نماد تقدیر و سرنوشت یاد می‌شود.

 

Nach oben scrollen