| معانی واژه «مَنَّ» فعلی است که معانی متعددی دارد، از جمله: - نعمت دادن، بخشیدن:به معنای عطا کردن نعمتی به کسی، یا احسان و بخشش کردن.
- منت گذاشتن:یعنی پس از عطا یا کمک، آن را به رخ کشیدن، یا احسان خود را یادآوری کردن و طلب سپاس داشتن.
- قطع کردن:در برخی کاربردها به معنای بریدن و قطع کردن نیز آمده است (مانند قطع کردن طناب یا رشته).
کاربرد واژه در زبان عربی - در زبان عربی، «مَنَّ» بیشتر به معنای «احسان و نعمت دادن» و همچنین «منت گذاشتن» به کار می‌رود.
- در قرآن کریم این واژه بارها آمده است، هم به معنای نعمت دادن (مثلاً:وَلَقَدْ مَنَنَّا عَلَى مُوسَى وَهَارُونَیعنی: و به راستی بر موسی و هارون نعمت دادیم)
و هم به معنای منت گذاشتن و به رخ کشیدن (مثلاً: لَا تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُم بِالْمَنِّ وَالأذَى یعنی: صدقه‌های خود را با منت گذاشتن و آزار باطل نکنید).
ویژگی‌های دستوری (صرفی و نحوی) - نوع واژه: فعل ثلاثی مجرد (ماضی)
- مصدر: مَنٌّ
- مضارع: یَمُنُّ
- امر: مُنَّ
- باب: باب فَعَلَ-یَفْعُلُ (باب نصر)
- اسم فاعل: مانٌّ
- اسم مفعول: مَمْنُونٌ
ریشه‌شناسی (اتیمولوژی) - ریشه این واژه از «م ن ن» است که در اصل به معنای «قطع کردن» بوده است و سپس به معنای «نعمت دادن» و «منت گذاشتن» توسعه یافته است.
- در برخی منابع، «مَنّ» به معنای «وزن کردن» و «سنجیدن» نیز آمده است، اما کاربرد اصلی آن همان «بخشش» و «منت گذاشتن» است.
مترادف‌ها (هم‌معنی‌ها) و متضادها (واژه‌های متقابل) مترادف‌ها در عربی: - أَعْطَى (دادن)
- أَحْسَنَ (نیکی کردن)
- بَرَّ (نیکی کردن)
- تَفَضَّلَ (لطف کردن)
- أَنْعَمَ (نعمت دادن)
مترادف‌ها در فارسی: - بخشیدن
- لطف کردن
- نیکی کردن
- احسان کردن
- نعمت دادن
متضادها در عربی: - مَنَعَ (منع کردن، بازداشتن)
- حَرَمَ (محروم کردن)
- بَخِلَ (بخل ورزیدن)
متضادها در فارسی: - دریغ کردن
- منع کردن
- محروم کردن
- بخل ورزیدن
نکته تکمیلی در زبان عربی، واژه «مَنَّ» اگر با حرف «علی» بیاید (مَنَّ علی فلان)، به معنای نعمت دادن و احسان کردن است. اما اگر به شکل مطلق به کار رود، بیشتر معنی منت گذاشتن می‌دهد.
نمونه جمله در عربی:
مَنَّ اللهُ عَلَيْهِ بِالصِّحَّةِ.
(خداوند به او سلامت بخشید.) نمونه جمله در فارسی:
او پس از کمک، بر من منت گذاشت. | 