مُّحْكَمَاتٌ

واژه: مُحْكَمَاتٌ

1. معانی واژه:

واژه „مُحْكَمَاتٌ“ جمع مؤنث واژه „مُحْكَمَةٌ“ است و از ریشه „حَكَمَ“ گرفته شده است. این واژه در زبان عربی به معانی زیر به کار می‌رود:

• محکم، استوار، غیرقابل تغییر.
• در اصطلاح قرآنی، آیات روشن و واضحی که معنا و مفهوم آن‌ها آشکار است و نیاز به تأویل ندارد.

2. ریشه واژه:

ریشه اصلی این واژه „حَكَمَ“ (ح-ک-م) است که به معنای حکم کردن، داوری کردن، قضاوت کردن، و محکم کردن چیزی اشاره دارد.

3. ویژگی‌های دستوری:

• نوع واژه: اسم جمع مؤنث.
• وزن: جمع مکسر.
• حالت اعرابی: در جمله می‌تواند نقش فاعل، مفعول، یا مضاف‌الیه را داشته باشد و بسته به جایگاه خود در جمله اعراب می‌گیرد.

4. شکل ریشه و معنای آن:

• مصدر اصلی: حُكْمٌ.
• معنا: داوری، قضاوت، حکم.
• فعل ثلاثی مجرد: حَكَمَ (گذشته)، یَحْكُمُ (مضارع).

5. اطلاعات ریشه‌شناسی:

• ریشه „حَكَمَ“ در زبان عربی به معنای محکم کردن، تثبیت کردن، و قضاوت کردن است.
• این ریشه در بسیاری از مشتقات عربی به کار می‌رود، مانند:
  • حَكَمٌ (داور)
  • حُكْمٌ (حکم)
  • مَحْكَمَةٌ (دادگاه)

6. کاربرد واژه:

در قرآن کریم واژه „مُحْكَمَاتٌ“ به آیات روشن و واضح اشاره دارد که معنای آن‌ها صریح و بدون ابهام است. این واژه در مقابل „مُتَشَابِهَاتٌ“ قرار می‌گیرد که به آیات دارای معناهای چندگانه و پیچیده اشاره دارد.

نمونه آیه:

هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ… (سوره آل عمران، آیه 7)