| ریشه ثلاثی (غ ی ر) در قرآن ۱۵۴ بار در پنج صورت صرفی آمده است: |
چهار بار به صورت فعل باب دوم «یُغَیِّرُ» (تغییر می‌دهد) | 1 | ||
یک بار به صورت فعل باب پنجم «یَتَغَیَّرْ» (تغییر کند) | 2 | ||
۱۴۷ بار به صورت اسم «غَیْر» (غیر، جز، غیر از) | 3 | ||
معنی‌های واژه واژه «غَیْر» در زبان عربی به معنی «غیر»، «جز»، «سوا»، «به‌جز»، «غیر از»، «جز از»، «بیرون از»، «جز این»، «دیگری»، «غیربودن» و… به کار می‌رود. این کلمه معمولاً برای استثنا یا بیان تفاوت و تمایز میان اشیاء، اشخاص یا مفاهیم استفاده می‌شود. مثال‌ها:
کاربرد واژه در زبان عربی ۱. برای استثنا: ۲. برای توصیف تفاوت: ۳. در ترکیب با کلمات دیگر: ویژگی‌های دستوری
اطلاعات ریشه‌شناسی (اتیمولوژی) واژه «غَیْر» از ریشه ثلاثی «غ ی ر» در عربی گرفته شده است که به معنای «تغییر دادن»، «دگرگون‌کردن» و «متفاوت بودن» است. این ریشه در واژگان دیگری همچون «تغییر» (تبدیل)، «مغایرت» (تفاوت) و «غیرت» (در فارسی، به معنای حسادت یا تعصب) نیز دیده می‌شود. مترادف‌ها و متضادها مترادف‌ها (در عربی و فارسی):
متضادها (در عربی و فارسی):
جمع‌بندی واژه «غَیْر» یکی از پرکاربردترین واژگان عربی است که برای بیان استثنا، تفاوت و تمایز استفاده می‌شود. این واژه در زبان فارسی نیز با همین معنی وارد شده و در ترکیبات متعدد به کار می‌رود. ریشه آن به معنای دگرگونی و تفاوت است و بسته به جایگاه دستوری، اعراب متفاوتی می‌گیرد. مترادف‌ها و متضادهای متعددی در هر دو زبان برای آن وجود دارد. | |||
یک بار به صورت اسم فاعل باب دوم «مُغَیِّر» (تغییردهنده) | 4 | ||
یک بار به صورت اسم فاعل باب چهارم «مُغِیرَات» (یورش‌برندگان، حمله‌کنندگان – جمع مؤنث) | 5 |