غ-ض-ب

« Back to Glossary Index
ریشه سه‌حرفی «غ ض ب» در قرآن ۲۴ بار در پنج صورت صرفی آمده است:

شش بار به صورت فعل باب اوّل «غَضِبَ» (عصبانی شد/خشمگین شد)

1

چهارده بار به صورت اسم «غَضَب» (خشم)

2

دو بار به صورت اسم «غَضْبَان» (خشمگین)

3

یک بار به صورت اسم مفعول «مَغْضُوب» (کسی که مورد خشم قرار گرفته)

4

۱. معانی واژه

واژه «مَغْضُوب» (به عربی: مَغْضُوب) اسم مفعول از ریشه «غَضَبَ» است و به معنای «کسی که بر او خشم گرفته شده»، «مورد غضب قرار گرفته»، «ملعون» یا «مورد خشم و نفرین» می‌باشد. این کلمه معمولاً در زمینه‌هایی به کار می‌رود که فرد یا گروهی مورد خشم و نارضایتی خداوند یا شخصی دیگر قرار گرفته‌اند.

۲. کاربرد واژه در زبان عربی

در زبان عربی، «مَغْضُوب» به عنوان صفت برای اشاره به کسی یا کسانی به کار می‌رود که مورد غضب و خشم قرار گرفته‌اند. این واژه هم در متون دینی و هم در متون ادبی و محاوره‌ای استفاده می‌شود. مثلاً می‌گویند:

  • هو مَغْضُوبٌ علیْهِ: او مورد خشم است.
  • هؤلاء قومٌ مَغْضُوبٌ علیهم: این‌ها قومی هستند که بر آن‌ها خشم گرفته شده است.

۳. نمونه آیه قرآنی

آیه معروفی که این واژه در آن آمده، سوره فاتحه، آیه ۷ است:

صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ
(راه کسانی که به آن‌ها نعمت دادی، نه کسانی که بر آنان غضب شده و نه گمراهان)

در اینجا «المغضوب علیهم» به کسانی اشاره دارد که مورد خشم خداوند قرار گرفته‌اند.

۴. ویژگی‌های دستوری

  • نوع کلمه: اسم مفعول
  • ریشه: غ-ض-ب
  • مذکر/مونث: مذکر (برای مونث: مَغْضُوبَة)
  • جمع: مَغْضُوبُون (مذکر)، مَغْضُوبَات (مونث)
  • کاربرد: به عنوان صفت و گاهی اسم

۵. اطلاعات ریشه‌شناسی (اتیمولوژی)

واژه «مَغْضُوب» از ریشه ثلاثی «غَضَبَ» (غ، ض، ب) گرفته شده است. «غَضَبَ» به معنی خشم گرفتن، عصبانی شدن، یا ناراضی شدن است. با اضافه شدن میم مفتوح و ضمه بر حرف دوم و بکارگیری وزن اسم مفعول (مَفعُول)، به معنای «کسی که بر او خشم گرفته شده» درمی‌آید.

۶. مترادف‌ها و متضادها

مترادف‌ها در عربی:

  • مَلْعُون (لعنت‌شده)
  • مَسْخُوط (مورد خشم)
  • مَكْرُوه (ناپسندیده)
  • مَسْخُوطٌ عَلَيْهِ (مورد غضب)

مترادف‌ها در فارسی:

  • خشمگین‌شده
  • مورد غضب
  • نفرین‌شده
  • مطرود

متضادها در عربی:

  • مَرْضِيٌّ (مورد رضایت)
  • مَرْحُوم (مورد رحمت)
  • مَغْفُور (بخشیده‌شده)

متضادها در فارسی:

  • مورد رحمت
  • پسندیده
  • آمرزیده
 

یک بار به صورت اسم فاعل باب سوم «مُغَاضِب» (کسی که دشمنی و خشم می‌کند)

5
Nach oben scrollen