ع-و-ذ

۱۰ بار به صورت فعل باب اول «عُذْ» (پناه ببر)

۱ بار به صورت فعل باب چهارم «أُعِیذُ» (پناه می‌دهم)

۴ بار به صورت فعل باب دهم «ٱسْتَعِذْ» (پناه بجوی)

معانی

ٱسْتَعِذْ (استعذ) فعل امر از ریشه «ع-و-ذ» به معنای «پناه ببر»، «طلب پناه کن» یا «در پناه قرار بگیر» است. این واژه بیشتر در زمینه دینی و در قرآن کریم استفاده می‌شود، وقتی کسی از خداوند یا از چیزی مقدس طلب پناه می‌کند تا از شرّ یا آسیبی محفوظ بماند.

کاربرد کلمه در زبان عربی

کلمه «استعذ» اغلب در عبارات دینی به کار می‌رود، مانند:

• فَإِذَا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ(پس هنگامی که قرآن می‌خوانی، از خدا پناه بخواه)

همچنین در دعاها و اذکار اسلامی برای پناه بردن از شر شیطان یا امور بد استفاده می‌شود.

ویژگی‌های دستوری (گرامری)

• نوع کلمه: فعل
• زمان: امر (دستور)
• باب: استفعال (استَعاذَ، یَستَعِیذُ، اِستِعاذَةً)
• ضمیر مخاطب: مفرد مذکر (تو)
• ماضی: اِستَعاذَ (او پناه برد)
• مضارع: یَستَعِیذُ (او پناه می‌برد)
• مصدر: اِستِعاذَة (پناه بردن)

اطلاعات ریشه‌شناسی (اتیمولوژی)

• اصل ریشه: ع-و-ذ
• معنای ریشه: محافظت، پناه گرفتن، حمایت شدن
• باب استفعال: با اضافه شدن «استـ» به ابتدای فعل، معنای طلب کردن یا خواستن آن عمل را می‌دهد (یعنی طلب پناه کردن).

مترادف‌ها و متضادها

مترادف‌ها (عربی و فارسی):

• عربی: احتمِ، التجِئ، اعتصِم، احتمِی
• فارسی: پناه ببر، امان بخواه، ملجأ بجوی، حمایت طلب کن

متضادها (عربی و فارسی):

• عربی: تَعَرَّضَ (در معرض قرار گرفتن)، واجِه (مواجه شو)
• فارسی: روبرو شو، در معرض قرار بگیر، بی‌پناه باش

جمع‌بندی

واژه «استعذ» به معنای «پناه ببر» یک واژه قرآنی و دینی است که در دعا و ذکر برای طلب پناه از خداوند یا چیزی مقدس به کار می‌رود و از ریشه «ع-و-ذ» گرفته شده است. این فعل به صورت امر مفرد مذکر کاربرد دارد و مترادف‌هایی مانند «التجئ» و متضادهایی مانند «تعرض» در عربی و فارسی دارد.

۲ بار به صورت اسم «مَعَاذ» (پناهگاه، پناه)