| ریشه سه‌حرفی (أ ن س) در قرآن ۹۷ بار در شش قالب صرفی مختلف آمده است: |
پنج بار به صورت فعل باب چهارم «آنسَ» (ءَانَسَ) به معنای «احساس کردن، مشاهده کردن» | 1 |
یک بار به صورت فعل باب دهم «تستأنِسُ» (تَسْتَأْنِسُ) به معنای «اجازه گرفتن، آشنا شدن» | 2 |
هجده بار به صورت اسم «إِنس» به معنای «انسان‌ها، بشر» | 3 |
| معنی واژه «إِنس» ۱. معنی کلی: کاربرد واژه در زبان عربی
ویژگی‌های دستوری
ریشه‌شناسی (اتیمولوژی)
مترادف‌ها و متضادها عربی
فارسی
جمع‌بندی واژه «إِنس» در زبان عربی و فارسی به معنای انسان و بشر است، ریشه آن به معنای آشنایی و مونس بودن بازمی‌گردد و معمولاً در برابر جن به کار می‌رود. این واژه در متون دینی و ادبی کاربرد فراوان دارد و از لحاظ دستوری اسم جمع محسوب می‌شود. | |
هفتاد و یک بار به صورت اسم «إِنسَان» به معنای «انسان» | 4 |
| معنی واژه «إِنسَان» (انسان) به طور مفصل واژه «إنسان» در زبان عربی و فارسی به معنی بشر، آدم، موجودی از نوع انسان است که دارای عقل، شعور، احساسات و ویژگی‌های انسانی است. این واژه معمولاً برای اشاره به اعضای گونهٔ Homo sapiens به کار می‌رود، اما گاهی به صورت کلی‌تر برای اشاره به هر موجود عاقل و دارای شعور نیز استفاده می‌شود. کاربرد واژه در زبان عربی در زبان عربی، واژه «إنسان» هم در متون دینی (مانند قرآن) و هم در زبان روزمره به کار می‌رود. در قرآن، انسان موجودی است که خداوند او را آفریده و ویژگی‌هایی مانند عقل، اختیار و مسئولیت بر دوش او گذاشته است. مثال‌هایی از کاربرد واژه در عربی:
ویژگی‌های دستوری
ریشه‌شناسی (اتیمولوژی) واژه «إنسان» از ریشه «ن-س-ء» یا «ن-س-ن» گرفته شده است. برخی زبان‌شناسان معتقدند که اصل آن به معنای «فراموشی» است (چون انسان فراموش‌کار است)، اما برخی دیگر آن را از ریشه «أُنس» به معنای اُنس و اُلفت می‌دانند (یعنی موجودی که اُنس می‌گیرد و اجتماعی است). در فارسی نیز واژه «انسان» مستقیماً از عربی گرفته شده است. مترادف‌ها و متضادها مترادف‌ها (در عربی و فارسی):
متضادها (در عربی و فارسی):
جمع‌بندی
| |
یک بار به صورت اسم «إِنسِیّ» به معنای «انسانی، بشری» | 5 |
یک بار به صورت اسم فاعل باب دهم «مُستَأنِسین» (مُسْتَـْٔنِسِين) به معنای «کسانی که اجازه می‌گیرند، آشنا می‌شوند» | 6 |