ا-م-ر

« Back to Glossary Index
ریشه ثلاثی (أ م ر) در قرآن ۲۴۸ بار در شش قالب صرفی مختلف آمده است:

۷۷ بار به صورت فعل باب اول «أَمَرَ» (دستور داد، فرمان داد)

1
معنی واژه أَمَرَ

أَمَرَ (در عربی) فعل ثلاثی مجرد است که به معنای «دستور دادن»، «فرمان دادن»، «حکم کردن» و گاهی نیز «درخواست کردن» می‌باشد. این فعل در زبان عربی بسیار پرکاربرد است و معانی آن بسته به سیاق جمله می‌تواند اندکی تغییر کند.


کاربرد واژه در زبان عربی

  • أَمَرَ بِشَيْءٍ: به چیزی دستور دادن
    مثال: أَمَرَ القائدُ الجُنودَ بالتقدُّمِ.
    (فرمانده به سربازان دستور پیشروی داد.)
  • أَمَرَ أَحَدًا: به کسی فرمان دادن
    مثال: أَمَرَ الأبُ ابنَهُ بالذهابِ إلى المدرسةِ.
    (پدر به پسرش دستور داد به مدرسه برود.)
  • أَمَرَ لِشَخصٍ بِشَيءٍ: برای کسی چیزی را مقرر کردن
    مثال: أَمَرَ لهُ بجائزةٍ.
    (برای او جایزه‌ای مقرر کرد.)

ویژگی‌های دستوری (گرامری)

  • نوع کلمه: فعل (ماضی ثلاثی مجرد)
  • مصدر: أَمْرٌ (دستور، فرمان)
  • مضارع: يَأْمُرُ
  • امر: مُرْ
  • اسم فاعل: آمِر
  • اسم مفعول: مَأْمُور

اطلاعات ریشه‌شناسی (اتیمولوژی)

  • ریشه: أ-م-ر (ا، م، ر)
  • این ریشه در زبان عربی به معنای دستور، فرمان و حکم است و مشتقات فراوانی دارد مانند: أَمْر (دستور)، إمارة (امارت، حکومت)، مأمور (مأمور)، مأمورية (ماموریت)، و غیره.

مترادف‌ها و متضادها

مترادف‌ها (در عربی و فارسی):

  • عربی: حَكَمَ (حکم کرد)، قَرَّرَ (مقرر کرد)، أَوصَى (سفارش کرد)، أَمْلى (دیکته کرد)
  • فارسی: دستور دادن، فرمان دادن، حکم کردن، امر کردن

متضادها (در عربی و فارسی):

  • عربی: نَهى (نهی کرد، منع کرد)، مَنَعَ (جلوگیری کرد)، حَظَرَ (ممنوع کرد)
  • فارسی: نهی کردن، منع کردن، بازداشتن، جلوگیری کردن

خلاصه

واژه «أَمَرَ» یکی از افعال اصلی در زبان عربی است که به معنای دستور دادن و فرمان دادن به کار می‌رود و دارای مشتقات و کاربردهای گسترده‌ای است. این واژه از ریشه «أ-م-ر» گرفته شده و در مقابلش افعالی چون «نهی کردن» و «منع کردن» قرار می‌گیرند.

 

۲ بار به صورت فعل باب هشتم «يَأْتَمِرُ» (مشورت می‌کنند، تدبیر می‌کنند)

2

۱ بار به صورت اسم «أَمَّارَة» (بسیار فرمان‌دهنده، بسیار دستوردهنده)

3

۱۶۶ بار به صورت اسم «أَمْر» (دستور، فرمان، کار)

4

۱ بار به صورت صفت «إِمْر» (کار بزرگ، کار شگفت‌انگیز)

5

۱ بار به صورت اسم فاعل «ءَامِرُون» (دستوردهندگان، فرمان‌دهندگان)

6
Nach oben scrollen