الْجَبَّارُ

الْجَبَّارُ

معانی کلمه

1. الْجَبَّارُ یکی از نام‌های خداوند در اسلام است که به معنای „قادر مطلق“، „توانای بی‌همتا“ و „اصلاح‌کننده‌ی شکست‌ها“ می‌باشد.
2. در زبان عربی، این واژه به معنای „قدرتمند“، „سلطه‌گر“، „بلندمرتبه“ و „کسی که امور را به اجبار اصلاح می‌کند“ نیز آمده است.
3. در مفهوم انسانی، گاهی به معنای „ستمگر“ یا „کسی که به زور عمل می‌کند“ استفاده می‌شود، اما در مورد خداوند، این واژه همیشه معنای مثبت دارد.

ریشه کلمه

• ریشه این کلمه از فعل ثلاثی مجرد „جَبَرَ“ (ج-ب-ر) گرفته شده است.
• معنای اصلی ریشه „جَبَرَ“ اصلاح کردن، ترمیم کردن، و جبران کردن است.
• از همین ریشه کلمات دیگری مانند جبر (به معنای اجبار یا ریاضیات جبر)، جبران (به معنای ترمیم و بازسازی)، و مجبر (به معنای کسی که استخوان شکسته را ترمیم می‌کند) مشتق شده‌اند.

ویژگی‌های دستوری

1. الْجَبَّارُ از نظر دستوری اسم است.
2. این کلمه بر وزن „فَعَّال“ است که یکی از اوزان مبالغه در زبان عربی محسوب می‌شود.
3. معرفه است، زیرا با „الـ“ آغاز شده و از اسامی خاص خداوند است.

ریشه‌شناسی و اطلاعات اتیمولوژیک

• ریشه ج-ب-ر در زبان‌های سامی دیگر نیز وجود دارد.
• در عبری، واژه‌ای مشابه با معنای „قدرت“ و „جبران“ دیده می‌شود.
• این ریشه در اصل به معنای „بازسازی“ و „ترمیم“ بوده و بعدها به معنای قدرت و اجبار نیز گسترش یافته است.

کاربرد در زبان عربی

• در قرآن کریم، کلمه الْجَبَّارُ به عنوان یکی از صفات الهی ذکر شده است:
  

  هُوَ اللَّهُ الَّذِي لا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ (سوره حشر، آیه 23).

• در ادبیات عربی و اشعار کلاسیک، این واژه برای توصیف قدرت و عظمت به کار رفته است.

جمع‌بندی

• الْجَبَّارُ یکی از صفات خداوند است که نشان‌دهنده قدرت مطلق و توانایی اصلاح شکست‌ها و بی‌عدالتی‌هاست.
• این کلمه از ریشه ج-ب-ر به معنای جبران و ترمیم گرفته شده و در زبان عربی کاربردهای گسترده‌ای دارد.
• از نظر دستوری، اسم معرفه و بر وزن مبالغه است.