بررسی واژه «اللَّوَّامَةِ» در زبان عربیریشه و ریشه‌شناسی (اتیمولوژی)واژه «اللَّوَّامَةِ» از ریشه ثلاثی «ل-و-م» گرفته شده است. این ریشه در زبان عربی به معنای سرزنش کردن، ملامت کردن یا نکوهش کردن به‌کار می‌رود. معنای واژه- اللَّوَّامَةِ به معنای «سرزنش‌گر» یا «ملامت‌کننده» است.
- این واژه در قرآن کریم نیز به‌کار رفته است، مانند آیه 2 از سوره قیامت:
«وَلَا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ»
در اینجا به «نفس سرزنش‌گر» اشاره دارد که انسان را برای اعمال ناپسند یا خطاهایش سرزنش می‌کند.
ویژگی‌های دستوری (گرامر)- نوع واژه: اسم.
- وزن صرفی: این واژه بر وزن «فَعَّالَة» است که غالباً برای بیان صفتی تکرارشونده یا شدید استفاده می‌شود.
- جنس: مؤنث.
- حالت اعرابی:
- در جمله می‌تواند به عنوان مضاف‌الیه، نعت یا خبر به‌کار رود و اعراب آن بسته به جایگاهش تغییر می‌کند.
کاربردهای واژه- قرآنی: در متون دینی و قرآنی برای اشاره به نفس انسان که او را به خاطر اعمال ناپسند سرزنش می‌کند.
- ادبی: در اشعار و نثرهای عربی به عنوان صفت برای توصیف افراد یا حالات روانی استفاده می‌شود.
شکل ریشه‌ای و مشتقات- مصدر: لَوْم (سرزنش کردن، ملامت).
- افعال مشتق:
- لَامَ (او سرزنش کرد).
- یَلُومُ (او سرزنش می‌کند).
- لُمْ (سرزنش کن – امر).
- اسم فاعل: لَائِم (سرزنش‌کننده).
- اسم مفعول: مَلُوم (سرزنش‌شده).
نکات اتیمولوژیک- این واژه در اصل به معنای «سرزنش» بوده و در طول زمان به‌عنوان صفتی برای توصیف حالتی درونی یا شخصی که ملامت می‌کند، به‌کار رفته است.
- در زبان عربی کلاسیک، چنین واژه‌هایی اغلب در متون دینی و اخلاقی برای توصیف حالات روانی و اخلاقی انسان استفاده می‌شوند.
نتیجهگیریواژه «اللَّوَّامَةِ» از نظر معنایی و دستوری یکی از واژه‌های غنی و پرکاربرد در زبان عربی است که هم در متون دینی و هم در ادبیات کلاسیک و مدرن کاربرد دارد. | 