کلمه: الرُّجْزَ
۱. معانی کلمه الرُّجْزَ:کلمه «الرُّجْزَ» در زبان عربی معانی متعددی دارد که بسته به سیاق جمله و کاربرد آن متفاوت است. برخی از معانی رایج عبارت‌اند از: - پلیدی یا نکبت: اشاره به چیزی ناپاک و آلوده.
- عذاب: به معنای مجازات الهی یا سختی.
- بت‌پرستی: در برخی از متون، به بت‌ها و مظاهر شرک اشاره دارد.
- شعر رجز: در ادبیات عربی، به نوعی شعر خاص اشاره دارد که در جنگ‌ها خوانده می‌شد.
۲. ریشه کلمه و کاربرد آن در زبان عربی:کلمه «الرُّجْزَ» از ریشه ثلاثی «ر-ج-ز» گرفته شده است. این ریشه در زبان عربی به معانی مختلفی اشاره دارد: - لرزش و اضطراب: به حالتی اشاره دارد که چیزی یا کسی دچار لرزش یا تزلزل شود.
- آلودگی و پلیدی: به چیزی که ناپاک و ناپسند است.
- گفتار موزون: در برخی موارد به نوعی از کلام موزون و آهنگین (مانند شعر رجز) اشاره دارد.
۳. ویژگی‌های دستوری (گرامری):- نوع کلمه: اسم.
- جنس: مؤنث.
- حالت اعرابی: کلمه «الرُّجْزَ» در حالت منصوب آمده است. در حالت رفع به صورت «الرُّجْزُ» و در حالت جر به صورت «الرُّجْزِ» ظاهر می‌شود.
- تعریف: با «ال» معرفه شده است و در این حالت به چیزی خاص یا مفهوم مشخصی اشاره دارد.
۴. صیغه اصلی و معنای آن:- صیغه اصلی: «رَجَزَ» (فعل ماضی ثلاثی مجرد).
- معنا: فعل «رَجَزَ» به معنای لرزیدن، دچار اضطراب شدن، یا ایجاد آلودگی و پلیدی است.
۵. اطلاعات ریشه‌شناسی (اتیمولوژی):- ریشه «ر-ج-ز» در زبان سامی به مفاهیمی چون لرزش، ناپاکی و گفتار موزون اشاره دارد.
- در قرآن کریم، کلمه «الرُّجْزَ» در مواردی به معنای عذاب الهی یا پلیدی بت‌پرستی آمده است. به عنوان مثال:
- آیه ۵ سوره مدثر: «وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ» (و از پلیدی [بت‌ها] دوری کن).
۶. کاربرد در ادبیات و فرهنگ:- در شعر و ادبیات عربی، «رجز» به نوعی از شعر اشاره دارد که با وزن خاصی سروده می‌شود و معمولاً در میدان‌های جنگ برای تهییج سربازان استفاده می‌شد.
- در متون دینی، این کلمه بیشتر برای اشاره به مفاهیم ناپاکی یا عذاب الهی به کار می‌رود.
نتیجه‌گیری:کلمه «الرُّجْزَ» یک واژه چندوجهی در زبان عربی است که بسته به متن و سیاق، معانی مختلفی از پلیدی و عذاب گرفته تا شعر رجز و لرزش را دربرمی‌گیرد. ریشه آن به مفاهیم اصلی لرزش و ناپاکی اشاره دارد و در متون دینی و ادبی جایگاه ویژه‌ای دارد. | 