074-056-005-مدثر

تحلیل دستوری و نحوی

1. وَ: حرف عطف که برای پیوند دادن جملات یا کلمات به کار می‌رود.
2. مَا: اسم موصول که به معنای „چیزی که“ یا „آنچه“ است.
3. یَذْكُرُونَ: فعل مضارع مرفوع به ضمه که به معنای „یاد می‌کنند“ یا „به یاد می‌آورند“ است.
   • یَذْكُرُونَ از ریشه „ذ-ک-ر“ است که به معنای „یادآوری“ و „ذکر“ می‌باشد.
4. إِلَّا: ادات استثنا که به معنای „جز“ یا „مگر“ می‌باشد.
5. أَن: حرف مصدریه که جمله را به مصدر تبدیل می‌کند.
6. یَشَاءَ: فعل مضارع منصوب به فتحه که به معنای „بخواهد“ است.
   • یَشَاءَ از ریشه „ش-ی-ء“ است، به معنای „خواستن“ و „اراده کردن“.
7. اللَّهُ: اسم جلاله و فاعل برای فعل یَشَاءَ.
8. هُوَ: ضمیر منفصل که به عنوان مبتدا در جمله دوم قرار دارد.
9. أَهْلُ: خبر برای مبتدا (هُوَ) و به معنای „صاحب“ یا „شایسته“ است.
10. التَّقْوَىٰ: مضاف‌الیه برای أَهْلُ، به معنای „تقوا“.
11. وَ: حرف عطف دیگر برای پیوند دادن.
12. أَهْلُ: مجدداً به عنوان خبر دوم برای مبتدا (هُوَ) استفاده شده است.
13. الْمَغْفِرَةِ: مضاف‌الیه برای أَهْلُ، به معنای „بخشش“.

نوع جمله

جمله در این آیه از نوع خبریه است که اطلاعاتی در مورد قدرت و اختیار خداوند بیان می‌کند.

تحلیل ریشه‌های کلمات

• ذ-ک-ر: به معنای یادآوری، ذکر، و یاد است.
• ش-ی-ء: به معنای خواستن، اراده کردن، و ایجاد کردن است.

نوع جملات

آیه شامل دو جمله اصلی است:

1. جمله اول با „وَمَا يَذْكُرُونَ إِلَّا أَن يَشَاءَ اللَّهُ“ که بیانگر محدودیت یادآوری و ذکر انسان‌ها بر اساس اراده خداوند است.
2. جمله دوم „هُوَ أَهْلُ التَّقْوَىٰ وَأَهْلُ الْمَغْفِرَةِ“ که بیانگر شایستگی خداوند در برخورداری از تقوا و مغفرت است.

این تحلیل نشان‌دهنده عمق معانی و ساختارهای نحوی موجود در این آیه شریفه است.