| فرمان الله بر آنچه آمدنش را زودتر میخواستند آمد پس دیگر شتاب آنرا نخواهید و او از آنچه برایش در صاحب اختیاری شریک قرار میدهند بسی برتر است (این آیه اشاره به وعده عذابی است که از ابتدای بعثت پیغمبر اسلام برای کفران کنندگان مکه نسبت به پیغمبری پیغمبر اسلام وعده داده شده بود و در ابتدای سوره دخان گفته شده بود که بصورت ابر گاز دار خفه کننده بعنوان یک عذاب موقت و مقدماتی بزودی خواهد آمد و مسلمانان انتظار داشتند هر چه زودتر بیاید و از این آیه پیداست که قبل از نزول این آیات آن عذاب آمده بود) (1) | أَتىٰ أَمرُ اللَّهِ فَلا تَستَعجِلوهُ ۚ سُبحانَهُ وَتَعالىٰ عَمّا يُشرِكونَ | 16:1 |
| الله فرشتگان مامور وحی را با وحی که بصورت روح و قوه ایست به فرمان خودش برهر کس از بندگانش که بخواهد فرو میفرستد (یعنی از قدرتی از خودش که در عرش است فرو میفرستد) تا مردم را اعلام خطر کنند و بگویند الله میگوید جز من برای شما صاحب اختیاری نیست و شما باید فقط از قوانین دنیائی و آخرتی من بترسید (2) | يُنَزِّلُ المَلائِكَةَ بِالرّوحِ مِن أَمرِهِ عَلىٰ مَن يَشاءُ مِن عِبادِهِ أَن أَنذِروا أَنَّهُ لا إِلٰهَ إِلّا أَنا فَاتَّقونِ | 16:2 |
| آسمانها و زمین را الله روی هدفی که سزاوار بود آفرید و او خیلی بزرگتر از آنست که برایش شریک قرار دهند (هدف سزاوار خلقت شناختن وسعت قدرت الله بوسیله دانشمندان با شهامت و بی غرض جن و انس و اطاعت ایشان از دستورات اوست تا اینان بتوانند حکومت وسیع و پایدار جهان آخرت را بصورت مامورین دانشمند الله اداره نمایند) (3) | خَلَقَ السَّماواتِ وَالأَرضَ بِالحَقِّ ۚ تَعالىٰ عَمّا يُشرِكونَ | 16:3 |
| او انسان را از اندک آبی آفرید تا چون بزرگ شود تا سر حد مخالفت آشکارا با او چون و چرا کند (اگر انسان چون و چرا کن آفریده نمیشد بوسیله راهنمائی های پیغامهای الله گروهی مؤمن حقیقی که دانا و بیغرضند و گروهی کفران کننده و پر غرض پدید نمی آمد و هدف عالی خلقت عملی نمی گردید) (4) | خَلَقَ الإِنسانَ مِن نُطفَةٍ فَإِذا هُوَ خَصيمٌ مُبينٌ | 16:4 |
| و حیوانات خوراکی را او برای شما آفرید که در آنها هم برای شما پوشاکی میباشد و هم منفعتهائی و هم از آنها میخورید (5) | وَالأَنعامَ خَلَقَها ۗ لَكُم فيها دِفءٌ وَمَنافِعُ وَمِنها تَأكُلونَ | 16:5 |
| و شما هنگامیکه آنها را برای شب به خانه برمیگردانید و یا صبح به بیابان میبرید زیبائی مخصوصی برای خود در آنها حس میکنید (6) | وَلَكُم فيها جَمالٌ حينَ تُريحونَ وَحينَ تَسرَحونَ | 16:6 |
| و آنها بارهای شما را به شهری دور میبرند بطوریکه بدون آنها شما جز با رنج فراوان به آن شهر نمیرسیدید، دقت کنید که پروردگار شما چه اندازه نسبت به شما دلسوز و مهربان است (7) | وَتَحمِلُ أَثقالَكُم إِلىٰ بَلَدٍ لَم تَكونوا بالِغيهِ إِلّا بِشِقِّ الأَنفُسِ ۚ إِنَّ رَبَّكُم لَرَءوفٌ رَحيمٌ | 16:7 |
| او اسبها و قاطرها و الاغها را برای آن آفرید که شما هم سوار آنها شوید و هم از آرایش آنها بهره ببرید و بدانید که او چیزهای دیگری را برای سواری شما می آفریند که حالا شما آنها را نمی دانید (این جمله اخیر اشاره به طیاره و اتومبیل و درشگه و هر نوع وسائل سواریست که مقدمات آفرینش آنها را خالق عالم از پیش در فکر و هوش بشر طوری نهاده بود که از تکامل ارابه های قدیمی به این همه ترقيات امروزی برسد) (8) | وَالخَيلَ وَالبِغالَ وَالحَميرَ لِتَركَبوها وَزينَةً ۚ وَيَخلُقُ ما لا تَعلَمونَ | 16:8 |
| و بر الله نشان دادن آن راه مستقیم است و بعضی از راهها باعث ظلم میشود و اگر الله میخواست تمامی شما انسانها را به راه غير ظالمانه میبرد (یعنی خالق عالم برای هدفی که دارد صلاح چنین دید که انتخاب راههای خوب و بد را به عهده شما بگذارد و فقط بد را گوشزد کند نه آنکه مانع شود) (9) | وَعَلَى اللَّهِ قَصدُ السَّبيلِ وَمِنها جائِرٌ ۚ وَلَو شاءَ لَهَداكُم أَجمَعينَ | 16:9 |
| او کسی است که از ابر و آسمان برای شما آبی فرو فرستاد تا هم مقداری را بنوشید و هم مقداری از آن درختهائی شوند که حیوانات خوراکی خود را در آنها بچرانید (10) | هُوَ الَّذي أَنزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً ۖ لَكُم مِنهُ شَرابٌ وَمِنهُ شَجَرٌ فيهِ تُسيمونَ | 16:10 |
| او بوسیله آن آب کشتزارها و زیتون و درختان خرما و انگورها و تمام میوه ها را از زمین برای شما ميروياند به يقين در آنچه گفته شد نشانه ایست بر اثبات هدف عالی الله از خلقت در نزد گروهی که فکر خود را بکار میاندازند (11) | يُنبِتُ لَكُم بِهِ الزَّرعَ وَالزَّيتونَ وَالنَّخيلَ وَالأَعنابَ وَمِن كُلِّ الثَّمَراتِ ۗ إِنَّ في ذٰلِكَ لَآيَةً لِقَومٍ يَتَفَكَّرونَ | 16:11 |
| و او شب و روز و خورشید و ماه را برای استفاده شما اسیر قانون مربوطه اش کرد و ستارگان نیز برای هدف اوست که اسیر فرمان مخصوصی از او هستند در اینها نیز برای قومی که عقل خود را بکار میاندازند نشانه هایی میباشد (12) | وَسَخَّرَ لَكُمُ اللَّيلَ وَالنَّهارَ وَالشَّمسَ وَالقَمَرَ ۖ وَالنُّجومُ مُسَخَّراتٌ بِأَمرِهِ ۗ إِنَّ في ذٰلِكَ لَآياتٍ لِقَومٍ يَعقِلونَ | 16:12 |
| و در آنچه الله به رنگهای گوناگون در زمین برای بهره برداری شما آفریده دقت نمائید در آنها حتما نشانه ای میباشد برای گروهی که بدانها توجه میکنند و از آنها چیزهائی به خاطر میگیرند (13) | وَما ذَرَأَ لَكُم فِي الأَرضِ مُختَلِفًا أَلوانُهُ ۗ إِنَّ في ذٰلِكَ لَآيَةً لِقَومٍ يَذَّكَّرونَ | 16:13 |
| و او آنکسی میباشد که دریا را اسیر قانونی کرد که شما بتوانید از دریا گوشتی لطيف و ترد بخورید و زینت هائی از آن استخراج کنید و آنها را به خود بیارائید و آن کشتی ها را می بینی که در دريا آب شکافند و پیش میروند تا شماها جویای فضلی از الله شوید و شاید سپاس نعمتهای او را بجا آورید (14) | وَهُوَ الَّذي سَخَّرَ البَحرَ لِتَأكُلوا مِنهُ لَحمًا طَرِيًّا وَتَستَخرِجوا مِنهُ حِليَةً تَلبَسونَها وَتَرَى الفُلكَ مَواخِرَ فيهِ وَلِتَبتَغوا مِن فَضلِهِ وَلَعَلَّكُم تَشكُرونَ | 16:14 |
| و در زمین کوههائی ثابت افکند تا وضع زمین باعث اضطراب شما نشود (اگر کوهها نبودند حرکت زمین باعث ایجاد دوار در انسان و افتادنشان و عیب های دیگر میشد) و رودخانه ها و جاده هائی در زمین نهاد شاید شما به حقایق خلقت راهنمائی شوید (افسوس که اکثر کنجکاوان روی نخوت نمی خواهند متوجه هدف عالی خلقت شوند) (15) | وَأَلقىٰ فِي الأَرضِ رَواسِيَ أَن تَميدَ بِكُم وَأَنهارًا وَسُبُلًا لَعَلَّكُم تَهتَدونَ | 16:15 |
| و در تمام اینها علامت هائی برای راه یابی شما قرار داده و حتی مردم از ستارگان معینی میتوانند راه پیدا کنند (16) | وَعَلاماتٍ ۚ وَبِالنَّجمِ هُم يَهتَدونَ | 16:16 |
| آیا کسی که این همه چیزها می آفریند مانند و شریک چیزی است که چیزی نمی تواند بیافریند؟ پس چرا شما مشركان متوجه این حقایق نمی شوید؟ (17) | أَفَمَن يَخلُقُ كَمَن لا يَخلُقُ ۗ أَفَلا تَذَكَّرونَ | 16:17 |
| و اگر نعمتهای الله را بشمارید آنها را به شماره نخواهید آورد و در تمام اینها متوجه میشوید که الله چشم پوشی مهربان میباشد (18) | وَإِن تَعُدّوا نِعمَةَ اللَّهِ لا تُحصوها ۗ إِنَّ اللَّهَ لَغَفورٌ رَحيمٌ | 16:18 |
| و الله هم آنچه را پنهان میدارید میداند و هم آنچه را آشکار میکنید (19) | وَاللَّهُ يَعلَمُ ما تُسِرّونَ وَما تُعلِنونَ | 16:19 |
| و کسانیکه مردم آنها را جز الله میخوانند علاوه بر آنکه چیزی نمی آفرینند و خودشان مخلوق الله هستند (20) | وَالَّذينَ يَدعونَ مِن دونِ اللَّهِ لا يَخلُقونَ شَيئًا وَهُم يُخلَقونَ | 16:20 |
| مردگانی غیر زنده میباشند و نمی توانند بفهمند چه زمانی در آخرت دوباره زنده میشوند (اینکه در آیه 169 از سوره آل عمران گفته شده کشته شدگان راه الله نزد پروردگار خود زنده هستند و روزی میخورند اولا بر طبق آیه 2۶ از سوره یاسین در بهشت نزد الله که در همه جاست روزی میخورند نه در دنیا و ثانیا برطبق بسیاری از آیات قرآنی مخصوصا آیه 14 از سوره فاطر مانند زنده های دنیا نیستند که اختیاری از خود داشته باشند و چون بهشت بسیار از زمین دور است صدای مردم دنیا را نخواهند شنید و خلاصه زندگی بسیار محدود برزخی روحی دارند بطوریکه باید روز قیامت دوباره در زندگی دیگری در آیند تا بتوانند فرمانروایانی در حکومت آخرت شوند) (21) | أَمواتٌ غَيرُ أَحياءٍ ۖ وَما يَشعُرونَ أَيّانَ يُبعَثونَ | 16:21 |
| صاحب اختیار شما فقط یک صاحب اختیار است پس آن کسانی که به آخرت پیغمبران ایمان نمی آورند و آخرتی توأم با شفاعت دیگران را طرفداری میکنند دلشان با آخرت نا آشناست و این عقاید را روی تکبر و نفوذ خود بر مردم اظهار میکنند (22) | إِلٰهُكُم إِلٰهٌ واحِدٌ ۚ فَالَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِالآخِرَةِ قُلوبُهُم مُنكِرَةٌ وَهُم مُستَكبِرونَ | 16:22 |
| آنان چه بخواهند و چه نخواهند الله هم آنچه را پنهان میدارند، میداند و هم آنچه را آشکار میکنند (این آیه اعلام میکند که پیشوایان سوءاستفاده چی مذاهب که مردم را به مذهب توام با پارتی بازی و وساطت تشویق میکنند مردانی دورو و منافق هستند که ظاهرشان با باطنشان بسیار فرق دارد و به عقایدی هم که میگویند ایمان ندارند و چه بدبختند مریدان فریب خورده ایشان) به يقين الله این جویندگان بزرگی را دوست ندارد (23) | لا جَرَمَ أَنَّ اللَّهَ يَعلَمُ ما يُسِرّونَ وَما يُعلِنونَ ۚ إِنَّهُ لا يُحِبُّ المُستَكبِرينَ | 16:23 |
| و وقتی برای ایشان گفته میشود پروردگار شما چه چیزهائی فرو فرستاده، پاسخ دهند، افسانه های پیشینیان (این جوابی است که امروزه نیز پیشوایان طرفدار خرافات مذهبی در محکومیتهای خود در مقابل طرفداران جدی متن پیغامهای الله میگویند و یکباره منکر حقیقت دین میشوند) (24) | وَإِذا قيلَ لَهُم ماذا أَنزَلَ رَبُّكُم ۙ قالوا أَساطيرُ الأَوَّلينَ | 16:24 |
| و این سخن ایشان باعث میشود که در روز قیامت هم بار سنگین گناه خود را بطور کامل بدوش کشند و هم مقداری از بارهای گناه کسانی که روی نادانی بوسیله ایشان گمراه میشوند و حقیقتاً چه بد باری را بر دوش میگیرند! (25) | لِيَحمِلوا أَوزارَهُم كامِلَةً يَومَ القِيامَةِ ۙ وَمِن أَوزارِ الَّذينَ يُضِلّونَهُم بِغَيرِ عِلمٍ ۗ أَلا ساءَ ما يَزِرونَ | 16:25 |
| حيله بازانی مشابه ایشان پیش از ایشان نیز بودند که الله ساختمانهای مذهبی ایشان را از پایه خراب کرد و سقفی که ایشان برای نگهداری خود ساخته بودند از بالا بر خودشان فرو ریخت و آن عذاب از جائی که هیچ فکر آنرا نمیکردند به ایشان آمد (این درباره آن پیشوایان مذهبی در زمانیست که معجزه آسا پیروزی مؤمنان را بر علیه خود دیدند و دچار عذاب الله شدند همانطور که پیشوایان مذهبی زمان پیغمبر اسلام نیز دچار چنین عذابهائی در مکه و در جنگ بدر و در جاهای دیگر شدند بطوریکه در فتح مکه تمام اینها از بین رفته بودند) (26) | قَد مَكَرَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم فَأَتَى اللَّهُ بُنيانَهُم مِنَ القَواعِدِ فَخَرَّ عَلَيهِمُ السَّقفُ مِن فَوقِهِم وَأَتاهُمُ العَذابُ مِن حَيثُ لا يَشعُرونَ | 16:26 |
| سپس در روز رستاخیز الله ایشانرا رسوا خواهد کرد و به ایشان و به فریب خوردگان ایشان گوید آن شريکهائی را که شما درباره آنان خود را به دو دستگی های دشمنانه دچار میکردید کجایند و کسانی که از طریق متن پیغامهای الله دانشها بدست آورده اند در آن زمان خواهند گفت امروزه زمانیست که آن رسوائی و آن بدیهای پیشگوئی شده بوسیله پیغمبران بر این کفران کنندگان خواهد بود (27) | ثُمَّ يَومَ القِيامَةِ يُخزيهِم وَيَقولُ أَينَ شُرَكائِيَ الَّذينَ كُنتُم تُشاقّونَ فيهِم ۚ قالَ الَّذينَ أوتُوا العِلمَ إِنَّ الخِزيَ اليَومَ وَالسّوءَ عَلَى الكافِرينَ | 16:27 |
| این کفران کنندگان کسانی هستند که با پرونده ستم کردن بر خود، ماموران غیبی الله ایشان را میمیراند و آنان در مقابل رفتار خشونت آمیز آن ماموران خود را تسلیم میکنند و به دروغ میگویند که ما اعمال بدی نکرده ایم و جواب میشنوند که الله بدانچه میکردید بسی داناست (28) | الَّذينَ تَتَوَفّاهُمُ المَلائِكَةُ ظالِمي أَنفُسِهِم ۖ فَأَلقَوُا السَّلَمَ ما كُنّا نَعمَلُ مِن سوءٍ ۚ بَلىٰ إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ بِما كُنتُم تَعمَلونَ | 16:28 |
| پس داخل دروازه های دوزخ شوید و برای همیشه در آن بمانید، جایگاه اینگونه تکبر کنندگان چه بد جایی است (بر طبق راهنمائیهای دیگر قرآن بخصوص آیه 46 از سوره مؤمن دروازه های دوزخ در اطراف زمین دنیاست که در آن عذابهای نسبتا مختصری است که دورنمای عذاب آخرت را نشان میدهد و اینرا عذاب برزخ گویند و گوئی کفران كنندگان از روز مرگ تا آخر عمر آخرت برای همیشه در عذابند اگر چه در این میان یک دوره 49 هزار ساله بیهوشی کامل نیز دارند) (29) | فَادخُلوا أَبوابَ جَهَنَّمَ خالِدينَ فيها ۖ فَلَبِئسَ مَثوَى المُتَكَبِّرينَ | 16:29 |
| و چون به آن کسانی که از بدیها پرهیز کردند گفته شود پروردگار شما چه چیزهائی نازل کرده پاسخ دهند چیزی بس خوب، آری برای کسانی که در این دنیا نیکوئی کردند در همین دنیا نیکوئی ای خواهد بود (نيکوئی بی طمعی و آرامش روحی و دانش به حقایق اجتماعی و خوش نامیها و کمک هائیکه به محتاجان میکنند و کوششی که در اصلاح جامعه و افراد بکار میبرند) و خانه آخرت بسی بهتر خواهد بود و خانه اینگونه پرهیزکاران چه خوب میباشد (30) | وَقيلَ لِلَّذينَ اتَّقَوا ماذا أَنزَلَ رَبُّكُم ۚ قالوا خَيرًا ۗ لِلَّذينَ أَحسَنوا في هٰذِهِ الدُّنيا حَسَنَةٌ ۚ وَلَدارُ الآخِرَةِ خَيرٌ ۚ وَلَنِعمَ دارُ المُتَّقينَ | 16:30 |
| باغهائی است برای سکونت دائم که از پای آنها جویبارها روانست و در آنها داخل میشوند و در آنجا هر چه بخواهند برای ایشان میباشد و الله این پرهیزکاران را چنین پاداش میدهد (31) | جَنّاتُ عَدنٍ يَدخُلونَها تَجري مِن تَحتِهَا الأَنهارُ ۖ لَهُم فيها ما يَشاءونَ ۚ كَذٰلِكَ يَجزِي اللَّهُ المُتَّقينَ | 16:31 |
| آنان را زمانی که آن ماموران غیبی در بی عیبی میمیرانند به ایشان میگویند سلامتی و رستگاری مخصوص برشماست بواسطه آنچه کرده بودید داخل بهشت شوید (32) | الَّذينَ تَتَوَفّاهُمُ المَلائِكَةُ طَيِّبينَ ۙ يَقولونَ سَلامٌ عَلَيكُمُ ادخُلُوا الجَنَّةَ بِما كُنتُم تَعمَلونَ | 16:32 |
| آیا این کفران کنندگان غیر از آمدن این ماموران غیبی (ملكها) و یا فرمان عذاب پروردگارت منتظر چیزی دیگرند؟ کسانیکه پیش از ایشان بودند نیز همین انتظار را داشتند تا آنرا چشیدند و الله به ایشان ستم نکرد بلکه خودشان بودند که به خود ستم میکردند (33) | هَل يَنظُرونَ إِلّا أَن تَأتِيَهُمُ المَلائِكَةُ أَو يَأتِيَ أَمرُ رَبِّكَ ۚ كَذٰلِكَ فَعَلَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم ۚ وَما ظَلَمَهُمُ اللَّهُ وَلٰكِن كانوا أَنفُسَهُم يَظلِمونَ | 16:33 |
| و بدیهای اعمال خودشان به ایشان رسید و چیزی ایشان را در خود گرفت که مسخره اش میکردند (امروزه نیز فساد کاران دوزخ و عذاب آنرا مسخره میکنند تا عاقبت دچار آن شوند) (34) | فَأَصابَهُم سَيِّئَاتُ ما عَمِلوا وَحاقَ بِهِم ما كانوا بِهِ يَستَهزِئونَ | 16:34 |
| و کسانیکه برای الله شریکانی تصور کردند گفتند اگر الله نمی خواست نه ما و نه پدران ما چیزی غير او را اطاعت بنده وار نمیکردیم و چیزی را بدستور غير او حرام نمی نمودیم (موضوع خواست الله و جبر موضوعی است که همیشه بهانه ای برای منحرف شدگان از حقیقت و فسادکاران بوده و حال آنکه برای سوءاستفاده هاست که راههای فساد را انتخاب میکنند و اگر کسی بر ضرر ایشان اقدامی کند درباره او نمی گویند که الله خواسته و حس میکنند که کارها همه روی خواست قوانین مختلف الله است نه خواست مستقیم و مجبور کننده الله) گناهکارانی که پیش از ایشان بودند نیز چنین سخنانی میگفتند و آیا بر پیغمبران جز رساندن آشکار پیغامشان چیز دیگریست؟ (35) | وَقالَ الَّذينَ أَشرَكوا لَو شاءَ اللَّهُ ما عَبَدنا مِن دونِهِ مِن شَيءٍ نَحنُ وَلا آباؤُنا وَلا حَرَّمنا مِن دونِهِ مِن شَيءٍ ۚ كَذٰلِكَ فَعَلَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم ۚ فَهَل عَلَى الرُّسُلِ إِلَّا البَلاغُ المُبينُ | 16:35 |
| و در هر گروه هم عقیده ای پیامبرانی برانگیزاندیم تا به آنان بگوید فقط از الله اطاعت بنده وار کنید و از آن فریبکاران دینی اجتناب نمائید در نتیجه بعضی از آنان کسانی بودند که الله راهنمائیشان کرد (یعنی بوسیله متن پیغامهای الله هدایت شدند زیرا میخواستند هدایت شوند) و پاره ای وضعی داشتند که بر ایشان گمراهی سزاوار بود پس در زمین کنجکاوی نمائید تا ببینید عاقبت کسانی که این پیغامها را دروغ دانستند چگونه شد؟ (36) | وَلَقَد بَعَثنا في كُلِّ أُمَّةٍ رَسولًا أَنِ اعبُدُوا اللَّهَ وَاجتَنِبُوا الطّاغوتَ ۖ فَمِنهُم مَن هَدَى اللَّهُ وَمِنهُم مَن حَقَّت عَلَيهِ الضَّلالَةُ ۚ فَسيروا فِي الأَرضِ فَانظُروا كَيفَ كانَ عاقِبَةُ المُكَذِّبينَ | 16:36 |
| اگر تو بر هدایت مردم حریص میباشی بدان که الله کسی را که گمراه میکند هدایت نخواهد کرد و برای آنان یاری کننده هایی نخواهد بود (یعنی کسی که روی قوانین الله لياقت هدایت ندارد هدایت نخواهد شد) (37) | إِن تَحرِص عَلىٰ هُداهُم فَإِنَّ اللَّهَ لا يَهدي مَن يُضِلُّ ۖ وَما لَهُم مِن ناصِرينَ | 16:37 |
| و به الله سخت قسم خوردند که هرگز الله کسی را که میمیرد دوباره زنده نخواهد کرد! آری زنده شدن دوباره مردم وعده ایست که الله روی آنچه سزاوار بوده بر گردن گرفته ولی بیشتر مردم این وعده سزاوار را نمی دانند (38) | وَأَقسَموا بِاللَّهِ جَهدَ أَيمانِهِم ۙ لا يَبعَثُ اللَّهُ مَن يَموتُ ۚ بَلىٰ وَعدًا عَلَيهِ حَقًّا وَلٰكِنَّ أَكثَرَ النّاسِ لا يَعلَمونَ | 16:38 |
| و این وعده باید عملی شود تا بر مردم روشن سازد که در چه چیزهائی بیهوده اختلاف میکردند و کفران کنندگان بدانند که آنچه میگفتند دروغ بود (39) | لِيُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذي يَختَلِفونَ فيهِ وَلِيَعلَمَ الَّذينَ كَفَروا أَنَّهُم كانوا كاذِبينَ | 16:39 |
| به يقين وقتی ما چیزی را بخواهیم در آن باره گفتار ما چنان است که چون بگوئیم آن بشود حتما مطابق گفتار ما خواهد شد (40) | إِنَّما قَولُنا لِشَيءٍ إِذا أَرَدناهُ أَن نَقولَ لَهُ كُن فَيَكونُ | 16:40 |
| و کسانیکه در راه الله بعد از اینکه به ایشان ستم شد از شهر خود به جای دیگر هجرت کردند ما ایشان را به جای نیکوئی در دنیا مکان خواهیم داد و اگر بدانند آخرت خیلی بزرگتر است (41) | وَالَّذينَ هاجَروا فِي اللَّهِ مِن بَعدِ ما ظُلِموا لَنُبَوِّئَنَّهُم فِي الدُّنيا حَسَنَةً ۖ وَلَأَجرُ الآخِرَةِ أَكبَرُ ۚ لَو كانوا يَعلَمونَ | 16:41 |
| و این گروه کسانی هستند که صبر داشتند و بر پروردگار خود توکل مینمایند (این آیات مسلمانان مکه را به هجرت کردن از مکه بجای بهتری تشویق کرد تا بتوانند بدون مزاحمت دیگران به تبلیغ دین الله بپردازند و این تشویق باعث شد که عده ای از مسلمانان به حبشه و جاهای مناسب دیگری هجرت کردند و هجرت ایشان باعث استفاده های مادی و معنوی ایشان شد) (42) | الَّذينَ صَبَروا وَعَلىٰ رَبِّهِم يَتَوَكَّلونَ | 16:42 |
| و پیش از تو نیز هیچ پیغمبری نفرستاده ایم مگر آنکه مردی مانند همه مردان بودند (یعنی دارای احتياجات انسانی بودند) و تنها فرقی که داشتند این بود که ما به ایشان وحی میکردیم و شما مردم مکه اگر نمی توانید دلایل روشن دینی و یا متن کتابهای آسمانی را در اثبات این موضوع درک کنید از کسانیکه اطلاع کافی به اینگونه تذکرات دارند بپرسید (متاسفانه همانطور که مردم مکه تصور میکردند که پیغمبران باید مانند مردم عادی نباشند که محتاج به احتياجات انسانی باشند بسیاری از مسلمانان امروز در اثر تلقينات سوءاستفاده چيان مذهبی و روايات دروغی که در دست دارند و حیله بازیهائی که از پیشوایان خود میبینند معتقدند پیغمبر و امام حالات انسانی کمتر دارند و مثلا گرسنه نمی شوند و تمام علوم را میدانند و مدفوع ایشان نجس نیست و قدرت دارند که هر کاری بکنند و از پهلو به دنیا می آیند نه از رحم و اینگونه مسلمانان موهوم پرست تصور میکنند نه گوش دادن به دلیل و برهان خوب است و نه متکی شدن به کتابهای آسمانی بلکه گویند پیشوایان ایشان چون در اثر ریاضت هائی وصل به الله شده اند حقایقی را میبینند که گفتنی و دلیل آوردنی نیست) (43) | وَما أَرسَلنا مِن قَبلِكَ إِلّا رِجالًا نوحي إِلَيهِم ۚ فَاسأَلوا أَهلَ الذِّكرِ إِن كُنتُم لا تَعلَمونَ | 16:43 |
| و این قرآن را که محتوی اینگونه تذکرات است بسوی تو برای این فرو فرستاده ایم که بتوانی برای مردم آنچه را بسوی ایشان فرو فرستاده شد روشن سازی و تا ایشان فکر خود را بکار اندازند (با اینکه قرآن روشن گر هر موضوعی از موضوعات دینی و رفع کننده هر انحرافی از عقاید و اعمال دینی کلیه دینداران دنیاست و با اینکه مصحح کلیه زیاد و کم هائی است که به کتابهای آسمانی اضافه و کم کرده اند روی روایات دروغی که در تفسیر آیات قرآنی در کتب فرقه های اسلام هست حتی مسلمانان تصور میکنند قرآن فهمیده نمیشود و هفتاد بطن دارد و تاریک و مبهم و موجد اختلاف است و این از آنروست که سوءاستفاده چیان مذهبی بر ایشان مسلط شده اند و مسلمین را از تفکر در قرآن باز داشته اند) (44) | بِالبَيِّناتِ وَالزُّبُرِ ۗ وَأَنزَلنا إِلَيكَ الذِّكرَ لِتُبَيِّنَ لِلنّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيهِم وَلَعَلَّهُم يَتَفَكَّرونَ | 16:44 |
| آیا اگر الله آن اختلاف اندازان مذهبی فریبکار بدکار را در زمین فرو ببرد یا از جائی که درک نمی کنند عذاب بر ایشان آید آنان جای امنی میتوانند پیدا کنند؟ (45) | أَفَأَمِنَ الَّذينَ مَكَرُوا السَّيِّئَاتِ أَن يَخسِفَ اللَّهُ بِهِمُ الأَرضَ أَو يَأتِيَهُمُ العَذابُ مِن حَيثُ لا يَشعُرونَ | 16:45 |
| اگر الله آنان را در حالیکه از این سو به آنسو میروند بگیرد هیچ کاری نتوانند کرد (46) | أَو يَأخُذَهُم في تَقَلُّبِهِم فَما هُم بِمُعجِزينَ | 16:46 |
| و اگر از ترس به جائی پناه ببرند نیز گرفته میشوند ولی پروردگار شما دلسوز و مهربان مخصوصی میباشد (یعنی مدتی آنان را مهلت میدهد تا هر چه میتوانند بکنند و پرونده فساد خود را برای آخرت تکمیل نمایند و کوششهای تبلیغی شما مسلمانان بر علیه ایشان باعث رسیدن لطف بیشتری از الله به شما شود) (47) | أَو يَأخُذَهُم عَلىٰ تَخَوُّفٍ فَإِنَّ رَبَّكُم لَرَءوفٌ رَحيمٌ | 16:47 |
| آیا در چیزهائیکه الله آفریده دقت نکرده اند که سایه آنها چگونه از راست و چپ میگردند و مطيع قوانين الله اند؟ بر این اساس حتی این کفران کنندگان نیز هر چه کنند مطيع قوانين الله اند (در متن آیه برای گفتن اینکه مطيع قوانين الله اند نوشته شده که سجده او را میکنند) (48) | أَوَلَم يَرَوا إِلىٰ ما خَلَقَ اللَّهُ مِن شَيءٍ يَتَفَيَّأُ ظِلالُهُ عَنِ اليَمينِ وَالشَّمائِلِ سُجَّدًا لِلَّهِ وَهُم داخِرونَ | 16:48 |
| و بدانید هر چه از جنبنده و یا ملک در آسمانها و یا در زمین میباشد برای الله سجده میکنند و در مقابل قوانين الله بزرگی و مخالفت نمی توانند نشان بدهند (49) | وَلِلَّهِ يَسجُدُ ما فِي السَّماواتِ وَما فِي الأَرضِ مِن دابَّةٍ وَالمَلائِكَةُ وَهُم لا يَستَكبِرونَ | 16:49 |
| و از پروردگار خود که بالای ایشان است میترسند و هرچه به ایشان فرمان دهد انجام میدهند (در این آیه مخلوقات آسمانها و زمین به دو نوع تقسیم شده یکی جنبندگان که از خود اختیاراتی دارند و یکی جمادات و بی اختیارها که ملک و مورد تملک و مامور جنبدگان و خود الله هستند و همچنین در این آیه پروردگار عالم بالای اشياء و مخلوقات معرفی شده که اشاره بر این است که قدرت مرکزی جهان مرکز الله است که مستقیم و یا غیر مستقیم بالای همه موجودات است زیرا همه از مرکز قدرت بطور مستقیم و یا غیر مستقیم بوجود آمده اند و چون همه موجودات از قدرت مرکزی الله پدید می آیند گوئی همه دستهای الله هستند و باینطريق الله در عین حال که در همه جاست مرکز قدرتش در مرکز خلقت و بالای همه است و اینست شرح فلسفه وحدت وجود متصل پیغمبران که راهنمای علمی دانشمندان میباشد و ترس تمام اشیاء از الله عبارت از مؤثر بودن قوانين الله و اراده او در آنهاست) (50) | يَخافونَ رَبَّهُم مِن فَوقِهِم وَيَفعَلونَ ما يُؤمَرونَ | 16:50 |
| و الله گفته است حتی دو صاحب اختیار نگیرید (تمام بت پرستان دنیا معتقد به یک خالق بوده اند و بتهای خود را صاحب اختیار خود میدانستند نه خالق خود و وای بر دسته هائی از مسلمانان که غیر از خالق خود عده ای از مقدسین مرده را نیز صاحب اختیار خود میدانند) زیرا الله خدائی منحصر به فرد میباشد و او گفته فقط از من بترسید (51) | وَقالَ اللَّهُ لا تَتَّخِذوا إِلٰهَينِ اثنَينِ ۖ إِنَّما هُوَ إِلٰهٌ واحِدٌ ۖ فَإِيّايَ فَارهَبونِ | 16:51 |
| و آنچه در آسمانها و زمین باشد در اختیار اوست و آن طريقه اطاعت دستور که همیشگی و واجب میباشد فقط برای او باید باشد، پس آیا شما از غير الله میترسید؟ (52) | وَلَهُ ما فِي السَّماواتِ وَالأَرضِ وَلَهُ الدّينُ واصِبًا ۚ أَفَغَيرَ اللَّهِ تَتَّقونَ | 16:52 |
| هر نعمتی که بشما میرسد از الله است و شما چرا وقتی ضرری به شما رسید بسوی او رو می آورید و با صدای بلند رفع آنرا از او میخواهید (53) | وَما بِكُم مِن نِعمَةٍ فَمِنَ اللَّهِ ۖ ثُمَّ إِذا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فَإِلَيهِ تَجأَرونَ | 16:53 |
| ولی هنگامیکه آن ضرر را قوانین او از شما دور کرد گروهی از شما برای پرورنده خودشان شریک قرار میدهند (و مثلا میگویند عیسی یا مریم و یا وابستگان به پیغمبران در شفا دادن مرض من با الله شریک بوده اند) (54) | ثُمَّ إِذا كَشَفَ الضُّرَّ عَنكُم إِذا فَريقٌ مِنكُم بِرَبِّهِم يُشرِكونَ | 16:54 |
| تا داده های الله را کفران کنند به ایشان بگو که مدتی از نعمتهای الله بهره ببرید تا نتیجه کفران خود را در آینده ببینید (55) | لِيَكفُروا بِما آتَيناهُم ۚ فَتَمَتَّعوا ۖ فَسَوفَ تَعلَمونَ | 16:55 |
| و از آنچه به ایشان روزی کرده ایم مقداری را اختصاص به چیزهایی میدهند که نمی شناسند (مانند سفره ای که به نام مردگان مقدس میاندازند) پیغامهای الله بوسیله پیغمبرانش گواه است (قسم به الله در اینجا یعنی گواهی الله در پیغامهایش زیرا در همه جا قسم به معنای گواهی است) که شما از افتراهائی که بنام مذهب به الله میزنید بازخواست خواهید شد (56) | وَيَجعَلونَ لِما لا يَعلَمونَ نَصيبًا مِمّا رَزَقناهُم ۗ تَاللَّهِ لَتُسأَلُنَّ عَمّا كُنتُم تَفتَرونَ | 16:56 |
| و برای الله چنان دخترانی قرار میدهند (بتهای خود را فرشتگان الله میدانستند و آنها را دختران الله میشناختند) او از این نسبتها پاک است و اینگونه هوسهای دختر داشتن برای خودشان باشد (57) | وَيَجعَلونَ لِلَّهِ البَناتِ سُبحانَهُ ۙ وَلَهُم ما يَشتَهونَ | 16:57 |
| و حال آنکه هرگاه یکی از ایشان را به دختر مژده تولد دهند رویش سیاه و گرفته میشود (58) | وَإِذا بُشِّرَ أَحَدُهُم بِالأُنثىٰ ظَلَّ وَجهُهُ مُسوَدًّا وَهُوَ كَظيمٌ | 16:58 |
| و از بدی مژده ای که به او داده شده خود را از مردم پنهان میدارد و نمیداند آنرا با خواری نگه دارد یا در خاک زنده بگورش کند و با چنین حالی که نسبت به دختر دارند در دختر داشتن الله چه بد قضاوتی میکنند (59) | يَتَوارىٰ مِنَ القَومِ مِن سوءِ ما بُشِّرَ بِهِ ۚ أَيُمسِكُهُ عَلىٰ هونٍ أَم يَدُسُّهُ فِي التُّرابِ ۗ أَلا ساءَ ما يَحكُمونَ | 16:59 |
| آری سزاوار کسانی که به آخرت پیغمبران ایمان ندارند چنین گفتار بدی میباشد و آن گفتارهای بالا سزاوار الله است و او آن پرقدرت با حکمت میباشد (60) | لِلَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِالآخِرَةِ مَثَلُ السَّوءِ ۖ وَلِلَّهِ المَثَلُ الأَعلىٰ ۚ وَهُوَ العَزيزُ الحَكيمُ | 16:60 |
| و اگر الله مردم را به ستمکاری هایشان فورا مؤاخذه کند بر روی زمین جنبنده ای باقی نمی گذاشت ولی ایشان را تا مدتی معلوم مهلت میدهد و چون مدت ایشان به سر آمد نه ساعتی عقب میافتد نه جلو (مدت مهلت كافران درجه یک مکه تا سال سوم هجری یعنی جنگ بدر بود که همه کشته شدند و عده ای نیز قبل از آن به عذابهائی دچار گشتند و مردند و پس از جنگ بدر بقیه مردم مکه کم و بیش سزاوار ایمان آوردن بودند و کم کم ایمان آوردند تا پیروزی مسلمین تمام عربستان را گرفت) (61) | وَلَو يُؤاخِذُ اللَّهُ النّاسَ بِظُلمِهِم ما تَرَكَ عَلَيها مِن دابَّةٍ وَلٰكِن يُؤَخِّرُهُم إِلىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى ۖ فَإِذا جاءَ أَجَلُهُم لا يَستَأخِرونَ ساعَةً ۖ وَلا يَستَقدِمونَ | 16:61 |
| و برای الله چیزی را قرار میدهند که خود بدان نفرت دارند و زبانهای ایشان آن دروغ را توصیف میکنند به اینصورت که آن زندگی نیکوتر بهشتی سزاوار ایشانست و حال آنکه قطعا آتش دوزخ سزاوار ایشانست و آنان فراموش خواهند شد (امروزه نیز اکثر فرقه های مذهبی باطل کسانی هستند که مقدسین ایشان که شریک الله معرفی میشوند همه در موقعی که زنده بوده اند یا شکست خورده و یا بیمار و یا رنجور و از کار افتاده بوده اند و با اینحال داستانهای دروغی درباره صاحب اختیاری و پر قدرتی آنان ساخته اند که نتیجه عقایدشان مخالفت با متن کتابهای آسمانی است و با اینحال خود را اهل بهشت میدانند) (62) | وَيَجعَلونَ لِلَّهِ ما يَكرَهونَ وَتَصِفُ أَلسِنَتُهُمُ الكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ الحُسنىٰ ۖ لا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ النّارَ وَأَنَّهُم مُفرَطونَ | 16:62 |
| کارهای آن یگانه صاحب اختیار گواه است که ما که فرستنده تو میباشیم همان یگانه صاحب اختیاریم و ما بودیم که بسوی امتهائی که پیش از تو بودند پیغمبرانی فرستادیم پس دستها و رشته های آن شيطنت کار اولیه اعمالشان را برای ایشان آرایش داد پس در زمان آتش دوزخ رئیس ایشان آن شیطنت کار است و برای ایشان عذابی دردناک خواهد بود (63) | تَاللَّهِ لَقَد أَرسَلنا إِلىٰ أُمَمٍ مِن قَبلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيطانُ أَعمالَهُم فَهُوَ وَلِيُّهُمُ اليَومَ وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ | 16:63 |
| و ما بر تو این قرآن لازم و ثابت را فرو نفرستاده ایم مگر برای اینکه هر چه را در آن از نظر مذهبی اختلاف کرده اند آشکار سازی و راهنما و رحمتی باشد برای قومی که بدان ایمان میآورند (پس معلوم میشود که بعضی علمای مسلمانان امروز که دچار اختلافات مذهبی هستند و کوششی برای رفع اختلافات خود از روی قرآن ندارند به قرآن مؤمن نیستند و نباید انتظار رحمتی از الله داشته باشند) (64) | وَما أَنزَلنا عَلَيكَ الكِتابَ إِلّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِي اختَلَفوا فيهِ ۙ وَهُدًى وَرَحمَةً لِقَومٍ يُؤمِنونَ | 16:64 |
| و الله بود که از آسمان آبی فرو فرستاد و بوسیله آن زمین را بعد از مرگش زنده کرد (اشاره به کره زمین قبل از پیدایش زندگی در آنست که پس از فرو ریختن آب از آسمان دوران پیدایش زندگی در آن شروع شد) همانا در این حادثه نشانه ایست برای شناخت خالق هدف داری در خلقت بوسیله قومی که گوش شنوا داشته باشند (65) | وَاللَّهُ أَنزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَحيا بِهِ الأَرضَ بَعدَ مَوتِها ۚ إِنَّ في ذٰلِكَ لَآيَةً لِقَومٍ يَسمَعونَ | 16:65 |
| و برای شما مردم در چارپایان خوراکی نیز عبرتی میباشد، دقت کنید که چگونه از چیزی که در درونهای آنهاست شما را مینوشانیم؟ از میان محتویاتی از شکمبه (یعنی شیره علفهائی که باید در شکمبه هضم شود) و نیز از درون خونی مخصوص شیری خالص و پاک که برای آشامندگان بسیار گواراست به شما مینوشانیم (شیره غذا از شکمبه روی قوانینی که الله در درون حيوانات نهاده پس از گذشتن از تصفیه خانه هائی در بدن داخل خون میگردد و خون چون به غده های پستان رسید این غده ها چون کارخانه ای خون بد رنگ و بد طعم را تبدیل به شیری خوشرنگ و خوش طعم میکنند) (66) | وَإِنَّ لَكُم فِي الأَنعامِ لَعِبرَةً ۖ نُسقيكُم مِمّا في بُطونِهِ مِن بَينِ فَرثٍ وَدَمٍ لَبَنًا خالِصًا سائِغًا لِلشّارِبينَ | 16:66 |
| و شما مردم از میوه های درختان خرما و انگور هم مست کننده ای بدست می آورید و هم روزی نیکوئی به یقین در این نیز نشانه ایست برای قومی که عقل خود را بکار میاندازد (با اینکه در هنگام نزول این آیات خوردن مشروبات مست کننده برای مسلمانان حرام نشده بود اینگونه مشروبات غير نيكو معرفی شده است و در این آیه به مردم گفته شده اگر در علت تبدیل شیره انگور به شراب دقت بسیار کنند به قوانینی از الله پی میبرند که ثابت میکند از کار الله بعید نیست که زندگی دنیائی بشر بعد از مرگ روی قوانینی تبدیل به زندگی دیگری در آخرت شود و برای گناهکاران شیرینی دنیا تبدیل به بد مزگی آخرت گردد) (67) | وَمِن ثَمَراتِ النَّخيلِ وَالأَعنابِ تَتَّخِذونَ مِنهُ سَكَرًا وَرِزقًا حَسَنًا ۗ إِنَّ في ذٰلِكَ لَآيَةً لِقَومٍ يَعقِلونَ | 16:67 |
| و کسی که تو را برای پیغمبری پرورده به زنبور عسل وحی نموده (یعنی غریزه ای در درون زنبور عسل نهاده) که ای زنبور در کوهها و در درخت و در کندو هائی که انسانها میسازند خانه هائی شش ضلعی بساز (68) | وَأَوحىٰ رَبُّكَ إِلَى النَّحلِ أَنِ اتَّخِذي مِنَ الجِبالِ بُيوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمّا يَعرِشونَ | 16:68 |
| و سپس از تمام آن میوه هائی که مخصوص توست بخور (میوه مخصوص زنبوران عسل گلها میباشند که شیره هائی شیرین دارند و الله برای زنبوران عسل نهاده تا هم خوردن آن باعث باردار شدن آن گلها شود و هم زنبوران را سیر کند و هم انسانها بهترین و مقوی ترین غذا از آن بدست آورند و اکثر انسانهائی که این غذا را میخورند چه کفران کننده هائی نسبت به نعمت های الله و پیغامهای او میباشند) پس به راههای پروردگارت چون یک مامور مطیع در آی، از درون این زنبور شربتی به رنگهای مختلف بیرون می آید که در آن برای مردم درمانهائی میباشد به يقين در آنچه گفته شد نشانه ایست برای قومی که فکر خود را بکار میاندازند (تبدیلاتی که در تغییر شیره گل به عسل رخ میدهد دلیل بزرگی است بر اینکه خالق اینها میتواند طبق قوانینی که گذاشته زندگی دنیائی انسانها را تبدیل به زندگی آخرتی کند و از اینکه در این آیات از قوم تفکر کننده و تعقل کننده سخن به میان آمده معلوم میشود که باید جامعه را صحیح تربیت کرد تا متفکرین آن بتوانند به پیشرفتهای بزرگ علمی نائل گردند و تربیت قرآنی عالیترین تربیت برای یک جامعه میباشد و از ترس چنین تربیت محیرالعقولی بوده که دولتهای غیر اسلامی از هزار سال پیش کوشیده اند مسلمین را بوسیله روایاتی دروغ و مفسرین و فقیهائی مسلمان نما و فریبکار، از تربیت قرآن مجید دور کنند و به خرافات و فرقه بازی های مذهبی بکشانند مبادا آن پیروزی عجیب صدر اسلام برای مسلمین تکرار شود و دست فساد کاران را از خوش گذرانیها کوتاه کند) (69) | ثُمَّ كُلي مِن كُلِّ الثَّمَراتِ فَاسلُكي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا ۚ يَخرُجُ مِن بُطونِها شَرابٌ مُختَلِفٌ أَلوانُهُ فيهِ شِفاءٌ لِلنّاسِ ۗ إِنَّ في ذٰلِكَ لَآيَةً لِقَومٍ يَتَفَكَّرونَ | 16:69 |
| و الله که شما را آفریده پس از مدتی شما را خواهد میراند و قانون او چنانست که بعضی از شما را به پست ترین مرحله زندگی میرساند و چنان آنها را پیر میکند که چیزی از آنچه میدانستند ندانند به يقين الله به وضع همه دانا و به هر کاری تواناست (این آیه علاوه بر تذکر به تحولات بشر روی قوانین الله ما را متوجه میکند که علم و دانش بشر مربوط به روح اوست و هر گاه بدن ضعیف و علیل و بیمار و یا پیر شود از آنرو نادان میگردد که از طریق جسم علیلش نمی تواند درست درک خارج را کند و درست علم خود را به خارج برساند و لذا وقتی ضعف جسمانی از بین رفت انسان دوباره علم قدیمش را بروز میدهد و همچنین وقتی مرد و روحش از بدن پیرش جدا شد تمام آنچه را میدانست میداند) (70) | وَاللَّهُ خَلَقَكُم ثُمَّ يَتَوَفّاكُم ۚ وَمِنكُم مَن يُرَدُّ إِلىٰ أَرذَلِ العُمُرِ لِكَي لا يَعلَمَ بَعدَ عِلمٍ شَيئًا ۚ إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ قَديرٌ | 16:70 |
| و قوانين الله است که بعضی از شما را بر بعضی دیگر در روزی برتری داده پس می بینید که آنانکه روزی بیشتری دارند حاضر نیستند روزی خود را بطور تساوی حتی بین خود و نوکران خود که بیشتر زحمات آنان را میکشند تقسیم کنند آیا درست است که انکار این همه نعمت های الله را کنند و از تربیتی که الله برای بهتر زیستن ایشان در آخرت خواسته سرباز زنند و عدالت الله را در تساوی مردم و بدون در نظر گرفتن اختلاف تربيتها و فضيلتها بدانند؟ (71) | وَاللَّهُ فَضَّلَ بَعضَكُم عَلىٰ بَعضٍ فِي الرِّزقِ ۚ فَمَا الَّذينَ فُضِّلوا بِرادّي رِزقِهِم عَلىٰ ما مَلَكَت أَيمانُهُم فَهُم فيهِ سَواءٌ ۚ أَفَبِنِعمَةِ اللَّهِ يَجحَدونَ | 16:71 |
| و الله برای شما از جنس خودتان همسرانی قرار داد و برای شما بوسیله همسران شما فرزندانی و فرزند هائی از فرزندان بدست میآید، قرار داد (این تذکر به نوه شامل نبیره هم هست) و از انواع غذاهای خوب شما را روزی داد آیا سزاوار است بسیاری از شما به مذاهب باطل ایمان آورند؟ آنان نعمت الله را کفران می نمایند (72) | وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِن أَنفُسِكُم أَزواجًا وَجَعَلَ لَكُم مِن أَزواجِكُم بَنينَ وَحَفَدَةً وَرَزَقَكُم مِنَ الطَّيِّباتِ ۚ أَفَبِالباطِلِ يُؤمِنونَ وَبِنِعمَتِ اللَّهِ هُم يَكفُرونَ | 16:72 |
| و برخلاف اطاعت کامل از متن پیغامهای الله خود را مقلد و غلام و بنده چیزهائی نشان میدهند که اختیار روزی ای به نفع مردم نه در آسمانها دارند و نه در زمین و خود توانائی بدست آوردن روزی را هم ندارند (معلوم میشود بت پرستان مکه نیز مذاهبی داشتند بر اساس تقليد و اطاعت بنده وار از گروهی زبان باز فریبکار مذهبی بیکاره و مفت خور) (73) | وَيَعبُدونَ مِن دونِ اللَّهِ ما لا يَملِكُ لَهُم رِزقًا مِنَ السَّماواتِ وَالأَرضِ شَيئًا وَلا يَستَطيعونَ | 16:73 |
| پس برای الله مثلها نزنید و بدانید الله میداند و شما نمی دانید (معلوم میشود که بت پرستان مکه نیز از پیشوایان مفت خور خود طرفداری میکردند و میگفتند چون ما نادان هستیم باید از بزرگان دینی خود تقلید کنیم و زندگی ایشان را تامین نمائیم ولی جواب میشنوند که اگر پیشوایان شما، شما را به تربیت های بدی بکشانند که روز بروز نادانتر شوید و بیشتر زیر دست ستمکاران گردید باز هم باید از آنان تقلید کنید و متن پیغامهای الله را که باعث ترقی جامعه و ایجاد عدالت اجتماعی و از بین رفتن مفت خوران میشود پشت سر اندازید) (74) | فَلا تَضرِبوا لِلَّهِ الأَمثالَ ۚ إِنَّ اللَّهَ يَعلَمُ وَأَنتُم لا تَعلَمونَ | 16:74 |
| الله برای مجسم کردن راه باطل و حق دو کس را مثل زده یکی غلامی زر خرید که هیچکاری از او بر نمی آید (پیشوایان مذهبی گمراه کننده در حقیقت غلام زر خرید مریدان خود هستند و جز بیشتر بدبخت کردن مریدان کاری مفید از ایشان ساخته نیست) و دوم پیشوایانی که بوسیله قانون کاری که الله قرار داده روزی خوبی از دسترنج خود بدست آورده و او از دارائی خود در پنهان و آشکار در راههای اجتماعی و کمک به اشخاص خرج میکند آیا این دو کس یکسانند؟ آن مدح و ثنا مخصوص الله است (زیرا تمام پیشوایان مذهبی حقیقی بخصوص پیغمبران الله مردانی توانا و فعال و ثروتمند و کمک کننده به اجتماع بودند و هیچکدام بیکاره و مفت خور و تنبل نبودند که مجبور شوند برای بدست آوردن مزد بیشتر از مریدان طرفداری از عوام الناس و موهومات کنند) و حق این است که بیشتر مردم نمی دانند (75) | ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا عَبدًا مَملوكًا لا يَقدِرُ عَلىٰ شَيءٍ وَمَن رَزَقناهُ مِنّا رِزقًا حَسَنًا فَهُوَ يُنفِقُ مِنهُ سِرًّا وَجَهرًا ۖ هَل يَستَوونَ ۚ الحَمدُ لِلَّهِ ۚ بَل أَكثَرُهُم لا يَعلَمونَ | 16:75 |
| باز الله دو مرد دیگر را مثل زده یکی زبانش گنگ و توانائی کاری را هم ندارد و کَل و سربار نگهدارنده اش میباشد بطوریکه به هر جا او را فرستد خوبی ای نمی آورد آیا چنین کسی با مرد دیگری مساویست که مصلح اجتماع باشد و مردم را به عدل فرمان دهد و بر راهی راست باشد؟ (بر طبق این دو مثل پیشوایان مذاهب باطل هم در حقیقت زر خرید عوام الناس اند و هم تنبل و مفت خور و هم ناروشن سخن میگویند و کسی درست سخنان قلمبه ایشانرا نمی فهمد و هم سربار مردمند و به نفع ستمکاران کار میکنند ولی پیشوایان مذهب حق بخصوص پیغمبران الله هم زندگیشان از کارهای شخصی ایشان تامین میشود و محتاج دیگران نیستند و هم به دیگران از حیث مادی و معنوی کمک میکنند و هم فهم ایشان زیاد است و بطور روشن مردم را به راه راست میخوانند و هم کوشا هستند که در میان مردم عدالت برقرار شود) (76) | وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا رَجُلَينِ أَحَدُهُما أَبكَمُ لا يَقدِرُ عَلىٰ شَيءٍ وَهُوَ كَلٌّ عَلىٰ مَولاهُ أَينَما يُوَجِّههُ لا يَأتِ بِخَيرٍ ۖ هَل يَستَوي هُوَ وَمَن يَأمُرُ بِالعَدلِ ۙ وَهُوَ عَلىٰ صِراطٍ مُستَقيمٍ | 16:76 |
| پنهان آسمانها و زمین در اختيار الله است (یعنی او میداند که شما طرفداران پیشوایان سوءاستفاده چی که بعضی دلایل برای صحت طرفداری خود میآورید در درون دلتان چه دارید که این دلایل را بهانه قرار میدهید و آن علاقه مردم به این است که هم دنبال فساد و دنیا خواهی خود بروند و هم به پارتی بازی و واسطه بازی که پیشوایانشان میگویند متکی شوند و به خیال خودشان هم خدا و هم خرما داشته باشند و اینان وقتی فهمیدند که پارتی بازی و واسطه بازی دروغ است چون فساد و دنیا خواهی را ترجیح میدهند از دینداری ظاهری خود نیز دست میکشند و یا دوروئی پیشه میگیرند) و کار آن زمان معروف آخرت و قیامت به مانند یک چشم دوختن به چیزی یا از آن نیز زودتر است (این از آنروست که فرمان پیدایش آن زمان، از پیش، از جانب الله صادر شده و تمام خلقت طوری علت و معلولهایش بهم مربوط است که خود بخود مانند چرخهای تنظیم شده ساعت در ثانیه ای که برای آن مقرر شده پیش خواهد آمد و اصلا فاصله زمانی وجود ندارد که باندازه چشم دوختن باشد لذا خالق عالم مقدار زمانی آنرا از زمان یک خیره کردن چشم کمتر معرفی فرموده) به يقين الله بر هر چیزی تواناست (77) | وَلِلَّهِ غَيبُ السَّماواتِ وَالأَرضِ ۚ وَما أَمرُ السّاعَةِ إِلّا كَلَمحِ البَصَرِ أَو هُوَ أَقرَبُ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ | 16:77 |
| و الله شما را در حالیکه چیزی را نمی دانستید از شکمهای مادرانتان بیرون آورد و برای شما آن گوش شنوا و آن چشمان بینا و آن روح فهمنده را نهاد شاید او را شکر گزارید (تمام این کارها در انسان روی قوانین الله و خود بخود کمتر از یک چشم بر هم زدن انجام میشود) (78) | وَاللَّهُ أَخرَجَكُم مِن بُطونِ أُمَّهاتِكُم لا تَعلَمونَ شَيئًا وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمعَ وَالأَبصارَ وَالأَفئِدَةَ ۙ لَعَلَّكُم تَشكُرونَ | 16:78 |
| آیا این فریبکاران منکر آخرت بسوی پرندگان دقت نکرده اند تا ببینند چگونه روی قوانینی از الله در جو آسمان اسیرند (از حد معینی نمیتوانند بالاتر روند) جز الله کسی آنها را در آن بالا نگه نمیدارد (قوانين الله است که آنها را نگه میدارد اگر چه اراده خود آنها وسیله نگهداری ایشان است) به يقين در آنچه گفته شد برای قومی که به این سخنان دل دهند نشانه هائی میباشد (افسوس که بعضی از مسلمانان فعلی دل دهنده به اینها نیستند و لذا تحت نفوذ علمی دیگرانند که بدون توجه به قرآن مجید در حدود یکی دو قرن است که در قوانین طبیعی الله دقت کرده اند و محرک اصلی ایشان علوم مسلمانان اولیه بوده) (79) | أَلَم يَرَوا إِلَى الطَّيرِ مُسَخَّراتٍ في جَوِّ السَّماءِ ما يُمسِكُهُنَّ إِلَّا اللَّهُ ۗ إِنَّ في ذٰلِكَ لَآياتٍ لِقَومٍ يُؤمِنونَ | 16:79 |
| و الله برای شما انسانها مقرر کرده که مقداری از خانه های خود را بصورت اطاق محل سکونت خود قرار دهید و برای شما قرار داده که از پوستهای حیوانات خوراکی خانه هائی بسازید که در وقت کوچیدن و یا ماندن بتوانید آنها را به آسانی جابجا کنید (مردمان بیابانی اگر به پارچه دسترسی نداشته باشند از پوست شتر و گاو برای خود چادر و خیمه درست میکنند همانطور که مردم مکه چنین بودند) و نیز از پشم و کرک و موهای چارپایان خوراکی اسبابهائی برای زندگی خود بطور موقت میسازید (تمام اینکارها کار الله است زیرا فکر و ساختن وسائل اولیه آنها را او داده است) (80) | وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِن بُيوتِكُم سَكَنًا وَجَعَلَ لَكُم مِن جُلودِ الأَنعامِ بُيوتًا تَستَخِفّونَها يَومَ ظَعنِكُم وَيَومَ إِقامَتِكُم ۙ وَمِن أَصوافِها وَأَوبارِها وَأَشعارِها أَثاثًا وَمَتاعًا إِلىٰ حينٍ | 16:80 |
| و الله برای استفاده شما از آفریده ای او سایه هائی قرار داد و نیز برای شما از کوهها پناهگاههائی مقرر کرد و لباسهائی برای شما قرار داد که شما را از گرما نگهدارد و هم لباسهائی که از هر نوع زحمتی حفظتان کند (لباس پشمی از سرما نگه میدارد و زره از ضربه های دشمن انسان را حفظ میکند و فکر ساختن تمام اینها را الله داده و به اینگونه ها او نعمت خودش را بر شما تمام میکند شاید شما تسليم دستورات او شوید (81) | وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِمّا خَلَقَ ظِلالًا وَجَعَلَ لَكُم مِنَ الجِبالِ أَكنانًا وَجَعَلَ لَكُم سَرابيلَ تَقيكُمُ الحَرَّ وَسَرابيلَ تَقيكُم بَأسَكُم ۚ كَذٰلِكَ يُتِمُّ نِعمَتَهُ عَلَيكُم لَعَلَّكُم تُسلِمونَ | 16:81 |
| پس اگر کفران کنندگان پشت کردند بر تو ای پیغمبر فقط روشن رسانیدن پیغام است و بس (82) | فَإِن تَوَلَّوا فَإِنَّما عَلَيكَ البَلاغُ المُبينُ | 16:82 |
| آنان نعمت های الله را می شناسند و انکار میکنند و بیشترشان کفران کننده هستند (83) | يَعرِفونَ نِعمَتَ اللَّهِ ثُمَّ يُنكِرونَها وَأَكثَرُهُمُ الكافِرونَ | 16:83 |
| و زمانی که از هر امتی کسانی را وادار به گواه دادن میکنیم (مثلا از امت مسلمان پیغمبر اسلام گواهی خواهد داد و هر کسی که در زمانی رهبر حقیقی مسلمانان باشد گواهی میدهد) در آنزمان به نفع کفران کنندگان اجازه ای داده نخواهد شد و تقاضای بخشش ایشان قبول نمی شود (از این آیه نیز پیداست که رهبران حقیقی از کسی وساطت نخواهند کرد بلکه آنچه را از مردم دیده اند شهادت خواهند داد) (84) | وَيَومَ نَبعَثُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ شَهيدًا ثُمَّ لا يُؤذَنُ لِلَّذينَ كَفَروا وَلا هُم يُستَعتَبونَ | 16:84 |
| و هنگامی که آن ستمکاران آن عذاب را ببینند نه عذابی از ایشان تخفیف میدهند و نه به ایشان مهلتی خواهند داد (کسی که روایات این و آن را بر متن پیغام الله ترجیح دهد هم به خود ستم کرده و هم به جامعه خود) (85) | وَإِذا رَأَى الَّذينَ ظَلَمُوا العَذابَ فَلا يُخَفَّفُ عَنهُم وَلا هُم يُنظَرونَ | 16:85 |
| و زمانی که شریک قرار دهندگان شریکان خود را در آخرت ببینند به پروردگار گویند آن شريکهائی که ما در ردیف تو میخواندیم اینانند، در آن زمان شریکهای ایشان رو به ایشان میکنند و میگویند شما دروغگو بوده اید (بت پرستان برای الله سه نوع شریک تصور میکردند یکی آنچه همه اش خیال و ساخته دروغ پردازان است مانند ماه و ستاره و حیوانات و جمادات و یکی که از هر نوع دیگر رایج تر و مهم تر است نیکوکارانی بودند که مرده بودند و مردم به اتکای اینکه آنان مقرب درگاه الله بوده اند از ایشان بر آوردن حاجت و قدرت نمائی میخواهند و بنام روایات آنان از متن پیغام الله دور میشوند که بیشتر آیات قرآن از جمله این آیه درباره اینگونه شریکها میباشد که در آخرت به مردم میگویند شما روی دروغ و افترا این عقاید را نسبت به ما داشتید و الا چرا با اینکه میدانستید ما طرفدار متن پیغام الله بوده ایم بنام ما دروغهائی را از پیشوایان خود میپذیرفتید و پیروی میکردید تا از متن پیغام الله کنار روید، شریک نوع سوم بت پرستان پیشوایان سوءاستفاده چی ایشان است که طرفدار و مبلغ مذاهب باطلی بوده اند و مردم سخن آنها را که همه اش روی فریب بود بر متن پیغام الله و متن سخنان رهبران حقیقی ترجیح میدهند و هر نوع هوس و فریبی نیز جزء این دسته اند و مقصود از شرک نیز نه آنست که در خالقیت کسی را شریک الله بدانند بلکه در اطاعت بنده وار شریک میدانند) (86) | وَإِذا رَأَى الَّذينَ أَشرَكوا شُرَكاءَهُم قالوا رَبَّنا هٰؤُلاءِ شُرَكاؤُنَا الَّذينَ كُنّا نَدعو مِن دونِكَ ۖ فَأَلقَوا إِلَيهِمُ القَولَ إِنَّكُم لَكاذِبونَ | 16:86 |
| و در چنین زمانی مشرکان تسليم الله میشوند و آنچه را افترا میزدند از ایشان گم میگردد (87) | وَأَلقَوا إِلَى اللَّهِ يَومَئِذٍ السَّلَمَ ۖ وَضَلَّ عَنهُم ما كانوا يَفتَرونَ | 16:87 |
| و آن کفران کنندگانی که مردم را از راه الله باز میداشتند بواسطه ستمکاریهائی که میکردند به فرمان ما عذابی بیشتر از دیگران خواهند دید (طبق این آیه عذاب سوءاستفاده چیان مذهبی خیلی بیشتر از عذاب مریدان فریب خورنده ایشان است) (88) | الَّذينَ كَفَروا وَصَدّوا عَن سَبيلِ اللَّهِ زِدناهُم عَذابًا فَوقَ العَذابِ بِما كانوا يُفسِدونَ | 16:88 |
| و اینها در زمانی است که در هر امتی گواه دهنده ای از خودشان بر علیه این دو نوع کفران کننده انتخاب خواهیم کرد و تو محمد را نیز گواه بر علیه این مردم کافر پیشه مکه خواهیم آورد و مطالب مستدل و لازم قرآن را بر تو از آنرو فرو فرستاده ایم که هم روشن کننده هر چیزی باشد و هم راهنما و رحمت و مژده ای برای تسلیم شدگان به آن (مسلمان حقیقی کسی است که تسلیم به متن قرآن شود نه آنکه روایات موهوم و دروغی را بر قرآن ترجیح دهد) (89) | وَيَومَ نَبعَثُ في كُلِّ أُمَّةٍ شَهيدًا عَلَيهِم مِن أَنفُسِهِم ۖ وَجِئنا بِكَ شَهيدًا عَلىٰ هٰؤُلاءِ ۚ وَنَزَّلنا عَلَيكَ الكِتابَ تِبيانًا لِكُلِّ شَيءٍ وَهُدًى وَرَحمَةً وَبُشرىٰ لِلمُسلِمينَ | 16:89 |
| بدانید که الله به عدل و نیکوکاری و کمک کردن به خویشان دستور میدهد و از هر کار زشت و بد و ستمکارانه ای نهی میکند و او شما را به این پندها پند میدهد شاید بدانها توجه کنید (90) | إِنَّ اللَّهَ يَأمُرُ بِالعَدلِ وَالإِحسانِ وَإيتاءِ ذِي القُربىٰ وَيَنهىٰ عَنِ الفَحشاءِ وَالمُنكَرِ وَالبَغيِ ۚ يَعِظُكُم لَعَلَّكُم تَذَكَّرونَ | 16:90 |
| و وقتی با الله عهد بستيد به عهد خود وفا کنید و وقتی سخت قسم خوردید که آن عهد را عمل میکنید آن سوگند را نشکنید و شما که الله را بر خود ضامن قرار داد باید بدانید که الله آنچه را میکنید میداند (این عهد تعهد قبول اسلام و اطاعت بنده وار از دستورات الله میباشد که مؤمنین به هر مذهب حقی تعهد میکردند و هر مسلمانی نیز باید بدان توجه کند و سوره الحمد متن تعهدنامه هر مسلمان است که حتما هر مسلمانی در اولین توجه خود به قبول اسلام باید معنای دقیق و کامل آنرا بداند و از آن پس هر روز هفده بار در هر رکعت از نماز خود آنرا با توجه به معنا تکرار کند تا همیشه اصول وظیفه اسلامیتش به یادش باشد و معنای این جملات هفتگانه طوری است که هر کس آنرا در نظر داشته باشد فریب هیچ فریبکار مذهبی را نخواهد خورد و در زمان پیغمبر اسلام هر کس مسلمان میشد با پیغمبر اسلام بیعت میکرد که این تعهد را انجام دهد و افسوس که مسلمانان امروز از چنین تعهد و بیعتی غافلند و در اثر تبلیغ دشمنان اسلام بجای دانستن حتمی معنای نماز معتقد شده اند که اگر کسی معنای نماز خود را نداند عیب نیست بلکه اگر عین و صاد و ضاد را از مخرج ادا نکند عیب است تا مسلمانان در اثر توجه به الفاظ از معنا دور شوند و حال آنکه همه میدانیم اذان گوی رسمی پیغمبر اسلام بلال حبشی بود که شین را سین میخواند و با اینحال از جانب پیغمبر اسلام چند بار مأمور شد که بر مسلمانان پیش نمازی کند و این بهترین دلیل است که دانستن حتمی لهجه عربی برای غیر عرب در نماز واجب نیست ولی دانستن معنای نماز واجب است و نمازی که معنای آن دانسته نشود نماز صحیح محسوب نمیگردد و فقط خواندن آن بهتر از نخواندن آنست و وای بر سوءاستفاده چیانی که نماز اسلام را ضایع کردند و پنج وقت نماز را به سه وقت معرفی نموده اند و سوره الحمد را از رکعت سوم و چهارم انداختند و در تشهد خود بجای گفتن السلام على النبي، السلام علیک ایها النبی گفتند که کفر و شرک است و پیغمبر اسلام را هم مانند الله همه جا حاضر و ناظر معرفی میکنند و بدعتهائی در اذان و اقامه و نماز اسلام اضافه کرده اند که خودشان اقرار میکنند پیغمبر اسلام و امامان آنها را نکرده اند و عجب آنست که حتی عده ای از آنان که میگویند ما معنای نماز را میدانیم نمی دانند که نمی دانند زیرا مثلا حمد را بجای آنکه مدح و ثنا معنا کنند ستایش که لغتی است غیر قابل فهم برای فارسی زبانان امروز و یا سپاس نیز که آن نیز نامفهوم و به معنای شکر است نه حمد معنا میکنند و ایاک نعبد را که اصل تعهد نماز ایشان است «تورا پرستش میکنیم» یا تو را عبادت میکنیم معنا میکنند و خود نمیدانند پرستش به چه معناست یا از پرستاری میآید یا چیز دیگر و عبادت را هم خضوع و احترام و یا نماز خواندن تصور میکنند و حال آنکه معنای ایاک نعبد آنست که فقط از تو اطاعت بنده وار میکنیم و از هیچ فرد دیگری اطاعت بنده وار و کورانه انجام نمیدهیم آری این معناهای غلط را در میان مردم از آنرو رواج دادند که خود مداح غير الله بودند و یا اصل تقلید از بزرگان را که بدتر از تعبد است رایج ساخته اند یعنی گفته اند کسی که خود مجتهد نیست باید قلاده اطاعت بر گردن خود زند و سر قلاده را به مجتهدی بسپارد تا هر چه او میگوید چشم بسته بپذیرد) (91) | وَأَوفوا بِعَهدِ اللَّهِ إِذا عاهَدتُم وَلا تَنقُضُوا الأَيمانَ بَعدَ تَوكيدِها وَقَد جَعَلتُمُ اللَّهَ عَلَيكُم كَفيلًا ۚ إِنَّ اللَّهَ يَعلَمُ ما تَفعَلونَ | 16:91 |
| و شما یهودیان و مسیحیان و اسماعیلیان مکه که قبول دین الله را متعهد شده اید مانند زنی نباشید که از پشم یا پنبه ریسمانی محکم تابید و بعد از آن دوباره رشته خود را پنبه کرد آیا تعهد وسوگندهای خود را برای فریب یکدیگر بکار میبرید تا گروهی از گروه دیگر فایده ای بیشتر ببرد؟ بدانید که الله شما را به این کارها می آزماید و یقین داشته باشید که در روز قیامت برای شما روشن خواهد شد که چه اختلافهای بیجائی در دین و مذهب کرده بودید (اکثر مذهبی های امروز نیز به قبول دین و ایمان تظاهر میکنند تا در کسب و کار خود مردم را فریب دهند و تمام اختلافات مذهبی نیز از این دوروئی دینداران ظاهری سرچشمه میگیرد) (92) | وَلا تَكونوا كَالَّتي نَقَضَت غَزلَها مِن بَعدِ قُوَّةٍ أَنكاثًا تَتَّخِذونَ أَيمانَكُم دَخَلًا بَينَكُم أَن تَكونَ أُمَّةٌ هِيَ أَربىٰ مِن أُمَّةٍ ۚ إِنَّما يَبلوكُمُ اللَّهُ بِهِ ۚ وَلَيُبَيِّنَنَّ لَكُم يَومَ القِيامَةِ ما كُنتُم فيهِ تَختَلِفونَ | 16:92 |
| و اگر الله میخواست تمام شما بشرها را یک امت همفکر و هم عمل میکرد ولی چنین نخواست بلکه خواست تا روی قوانینی که نهاده و اختیاراتی که داده بعضی گمراه شوند و برخی هدایت و لذا شما از هر چه کرده بودید بازخواست خواهید شد (93) | وَلَو شاءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُم أُمَّةً واحِدَةً وَلٰكِن يُضِلُّ مَن يَشاءُ وَيَهدي مَن يَشاءُ ۚ وَلَتُسأَلُنَّ عَمّا كُنتُم تَعمَلونَ | 16:93 |
| و تعهد و قسمهای خود را وسیله فریب یکدیگر قرار ندهید زیرا شما را از پایداری دینی به لغزش میکشاند و کارتان به فریب و گمراه کردن مردم از راه الله میرسد و بواسطه آن، آن چیز بد را خواهید چشید و برای شما عذابی بس بزرگ خواهد بود (94) | وَلا تَتَّخِذوا أَيمانَكُم دَخَلًا بَينَكُم فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعدَ ثُبوتِها وَتَذوقُوا السّوءَ بِما صَدَدتُم عَن سَبيلِ اللَّهِ ۖ وَلَكُم عَذابٌ عَظيمٌ | 16:94 |
| و عهد و پیمان الله را به قیمتی کم نفروشید و اگر دانسته باشید برای شما آن بهتر است که نزد الله باشد (95) | وَلا تَشتَروا بِعَهدِ اللَّهِ ثَمَنًا قَليلًا ۚ إِنَّما عِندَ اللَّهِ هُوَ خَيرٌ لَكُم إِن كُنتُم تَعلَمونَ | 16:95 |
| آنچه نزد شماست نابود میگردد و چیزی که نزد الله است باقی میماند و به یقین به کسانیکه صبر کردند مزدشان را بر طبق بهترین کاری که کرده بودند میدهیم (96) | ما عِندَكُم يَنفَدُ ۖ وَما عِندَ اللَّهِ باقٍ ۗ وَلَنَجزِيَنَّ الَّذينَ صَبَروا أَجرَهُم بِأَحسَنِ ما كانوا يَعمَلونَ | 16:96 |
| هر کس چه مرد باشد و چه زن کارهایش اگر نیکو باشد و متن پیغامهای مرا به گردن گیرد او را به زندگی پاکیزه ای زنده خواهیم نمود و روی نیکوترین کاری که کرده بود پاداشش خواهیم داد (97) | مَن عَمِلَ صالِحًا مِن ذَكَرٍ أَو أُنثىٰ وَهُوَ مُؤمِنٌ فَلَنُحيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً ۖ وَلَنَجزِيَنَّهُم أَجرَهُم بِأَحسَنِ ما كانوا يَعمَلونَ | 16:97 |
| پس تو وقتی قرآن را میخوانی از آن شيطنت کار رانده شده به الله پناه ببر (از شیطنت کاری که رشته کار تمام شیطنت کاران به او وصل است و از شیطنت کاری او سرچشمه گرفته) (98) | فَإِذا قَرَأتَ القُرآنَ فَاستَعِذ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيطانِ الرَّجيمِ | 16:98 |
| هرگز برای او نسبت به کسانیکه پیغامهای الله را به گردن گرفتند و بر پروردگار خود توکل میکنند قدرتی نخواهد بود (99) | إِنَّهُ لَيسَ لَهُ سُلطانٌ عَلَى الَّذينَ آمَنوا وَعَلىٰ رَبِّهِم يَتَوَكَّلونَ | 16:99 |
| بلکه قدرت او بر کسانی است که به او رو میآورند و برای الله در صاحب اختیاری شریک قرار میدهند (100) | إِنَّما سُلطانُهُ عَلَى الَّذينَ يَتَوَلَّونَهُ وَالَّذينَ هُم بِهِ مُشرِكونَ | 16:100 |
| و هنگامیکه بجای مطلب روشنی مطلب روشن دیگری که هر دو نشانه الله است وحی میکنیم با اینکه الله میداند که چه چیزی نازل میکند میگویند تو بر الله افترا زننده ای میباشی، حقیقت این است که بیشتر اینگونه گویندگان نمی دانند (مطالب مربوط به تعهد سه فرقه مذهبی مردم مکه که ریشه واحدی از دین ابراهیم داشتند مطالبی بود که بطور مفصل در سفر تثنیه تورات تشریح شده بوده ولی مردم بیخبر مکه گمان میکردند که پیغمبر اسلام اینها را از خودش و روی تعلیمی که از کسی گرفته میگوید) (101) | وَإِذا بَدَّلنا آيَةً مَكانَ آيَةٍ ۙ وَاللَّهُ أَعلَمُ بِما يُنَزِّلُ قالوا إِنَّما أَنتَ مُفتَرٍ ۚ بَل أَكثَرُهُم لا يَعلَمونَ | 16:101 |
| بگو آنرا از جانب پروردگارت آن روح پاک ( آن روح و قوه پاکی که مجموعه ایست از قوه هائی از الله که روح القدس يا جبرئیلش مینامند) روی سزاواری فرو آورده تا باعث پایداری کسانی شود که ایمان آورده اند و راهنما و مژده ای برای تسلیم شدگان باشد (102) | قُل نَزَّلَهُ روحُ القُدُسِ مِن رَبِّكَ بِالحَقِّ لِيُثَبِّتَ الَّذينَ آمَنوا وَهُدًى وَبُشرىٰ لِلمُسلِمينَ | 16:102 |
| و ما به یقین میدانیم که آنان میگویند انسانی به محمد تعليم میدهد و حال آنکه آن انسانی که آنان چنین نسبتی را به او میدهند مردی است که زبان او غير عربيست و این مطالب قرآن به زبان عربی روشنی است (گویند مرد صنعت گری در مکه بود که از روم یا جای دیگر به مکه آمده بود و زبان عربی نمی دانست و پیغمبر اسلام را چون دیده بودند گاهی جلوی دکان او میایستاد میگفتند که مطالب قرآن را از او یاد میگیرد زیرا آنان میدانستند که محمد خودش بیسواد است و تعجب میکردند که این مطالب دقیق و عالی فلسفی و مذهبی را از کجا بدست می آورد و میگوید و روی همین تعجب است که امروزه مردم تصور میکنند محمد مردی باسواد و دانشمند بوده و یا یهودیان میگویند که از یک یهودی مطلع یاد گرفته و مسیحیان میگویند که از یک کشیش مسیحی در صورتیکه اگر آنان عقل و تفکر صحیح خود را بکار اندازند یقین میکنند که جز خالق عالم حتی در این عصر پیشرفت علوم نیز هیچ دانشمند بشری نمی تواند چنین سخنانی که از حدود علم بشر خارج است بگوید) (103) | وَلَقَد نَعلَمُ أَنَّهُم يَقولونَ إِنَّما يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ ۗ لِسانُ الَّذي يُلحِدونَ إِلَيهِ أَعجَمِيٌّ وَهٰذا لِسانٌ عَرَبِيٌّ مُبينٌ | 16:103 |
| به یقین کسانی که به مطالب مستدلی که نشانه هائی از الله است ایمان نمی آورند الله ایشان را به راه راست هدایت نخواهد کرد و برای ایشان عذابی است دردناک (کسی که دنیا و هوس را بر راستی و درستی های پیغامهای الله ترجیح میدهد قوانینی از الله درباره او حکمفرماست که هرگز به راه راست هدایت نشود تا از پس مرگ و آخرت دچار عذاب دوزخ که سزاوار آنست بشود و از همین روست که سوءاستفاده چیان مذهبی هر چه هم عالم باشند راه راست را روی متن کتاب آسمانی نخواهند پذیرفت) (104) | إِنَّ الَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِآياتِ اللَّهِ لا يَهديهِمُ اللَّهُ وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ | 16:104 |
| قطعا کسانیکه به مطالب روشن و مستدل الله ایمان نمی آورند از این قبیل دروغ ها را از خود میسازند تا مردم را گمراه کنند و اینان اند بدترین دروغگویان (تمام روایات دروغ و موهومات مذهبی بوسیله اینگونه دروغگویان ساخته شده و بوسیله همین دروغگویان در کتابهای اخبار و احادیث مذهبی آورده شده و بوسیله همین دروغگویان در فرقه های مذهبی مختلف منتشر میشود تا هم خود از نادانی مردم استفاده کنند و هم ملتی را به بیگانگان بفروشند) (105) | إِنَّما يَفتَرِي الكَذِبَ الَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِآياتِ اللَّهِ ۖ وَأُولٰئِكَ هُمُ الكاذِبونَ | 16:105 |
| به استثنای آنانکه دلشان به ایمان صحیح آرام گرفته بود ولی مجبورشان کرده بودند که اظهار کفر کنند، کسانی که بعد از پذیرفتن راه الله كفران دستورات او را کردند و روحشان را برای قبول راه کفر باز نمودند بر ایشان خشمی از الله خواهد بود و برای آنان عذابی است بس بزرگ (106) | مَن كَفَرَ بِاللَّهِ مِن بَعدِ إيمانِهِ إِلّا مَن أُكرِهَ وَقَلبُهُ مُطمَئِنٌّ بِالإيمانِ وَلٰكِن مَن شَرَحَ بِالكُفرِ صَدرًا فَعَلَيهِم غَضَبٌ مِنَ اللَّهِ وَلَهُم عَذابٌ عَظيمٌ | 16:106 |
| زیرا آنان زندگی دنیا را بر آخرت ترجیح دادند و الله هرگز چنین قوم کفران کننده را هدایت نخواهد کرد (107) | ذٰلِكَ بِأَنَّهُمُ استَحَبُّوا الحَياةَ الدُّنيا عَلَى الآخِرَةِ وَأَنَّ اللَّهَ لا يَهدِي القَومَ الكافِرينَ | 16:107 |
| اینان کسانی هستند که الله بر دلهای ایشان و گوش و چشمشان مهر زده (مقصود از دل قلب گوشتی نیست بلکه محل توجه روح انسان را دل میگویند که به هر چه علاقه داشته باشد فقط بدان توجه دارد و به چیزهایی که علاقه ندارد توجه نمیکند بطوریکه اگر با چشم چیز دیگری ببیند متوجه نمیشود که دیده و اگر با گوش بشنود متوجه نمیشود که شنیده و این یکی از عجایب وضع انسان است که ثابت میکند غیر از دستگاههای عصبی و مادی گیرنده و دهنده حوادث، چیز دیگری نادیدنی و ناشناخته که از جنس انرژی است در بدن آنان هست که فرمانروای حقیقی بدن انسان است و آنرا روح میگویند) و اینگونه اشخاصند که از حقیقت غافلند (108) | أُولٰئِكَ الَّذينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلىٰ قُلوبِهِم وَسَمعِهِم وَأَبصارِهِم ۖ وَأُولٰئِكَ هُمُ الغافِلونَ | 16:108 |
| به ناچار آنان در آخرت بدترین زیان دیده خواهند بود (109) | لا جَرَمَ أَنَّهُم فِي الآخِرَةِ هُمُ الخاسِرونَ | 16:109 |
| و در مقابل اینان برای کسانیکه بعد از اذیت دیدن در راه دين الله به جای دیگر هجرت کردند و به کوشش های دینی خود ادامه دادند و در اینراه صبر و تحمل داشتند پروردگار تو بعد از آنچه از ایشان دید هم گناهان ایشان را میبخشد و هم رحمتهائی مخصوص نصیب ایشان خواهد کرد (110) | ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذينَ هاجَروا مِن بَعدِ ما فُتِنوا ثُمَّ جاهَدوا وَصَبَروا إِنَّ رَبَّكَ مِن بَعدِها لَغَفورٌ رَحيمٌ | 16:110 |
| در زمانی که هر کس در حال گفتگوی با خودش و اعمالش میآید و هر کسی نتیجه کارهائی را که کرده بوده خواهد دید و به مردم ستمی نخواهد شد (111) | يَومَ تَأتي كُلُّ نَفسٍ تُجادِلُ عَن نَفسِها وَتُوَفّىٰ كُلُّ نَفسٍ ما عَمِلَت وَهُم لا يُظلَمونَ | 16:111 |
| و الله مردم بسیاری از شهرها را مثل زده است شهرهائی که مردمش زندگی امن و مطمئنی داشتند و از همه طرف آذوقه ایشان فراوان بدانجا میرسید (این شهرها شهرهای مرکزی قوم عاد و ثمود و فرعون زمان موسی و قوم شعيب و قوم لوط و سایر پیغمبران گذشته بود) پس آنان نعمتهای الله را کفران کردند (یعنی بجای نیکوکاری و گوش دادن به پیغام پیغمبران خود به خوشیهای نامشروع سرگرم شدند و سخن پیغمبران را نپذیرفتند) پس الله آنان را بواسطه اعمال بدی که میکردند دچار گرسنگی و ترس کرد (112) | وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَريَةً كانَت آمِنَةً مُطمَئِنَّةً يَأتيها رِزقُها رَغَدًا مِن كُلِّ مَكانٍ فَكَفَرَت بِأَنعُمِ اللَّهِ فَأَذاقَهَا اللَّهُ لِباسَ الجوعِ وَالخَوفِ بِما كانوا يَصنَعونَ | 16:112 |
| و پیغمبری هم از میان خودشان برای ایشان آمد و او را دروغگو دانستند و در حالی که به ستمکاری خود ادامه میدادند آن عذاب سخت نابود کننده ایشان را بگرفت (113) | وَلَقَد جاءَهُم رَسولٌ مِنهُم فَكَذَّبوهُ فَأَخَذَهُمُ العَذابُ وَهُم ظالِمونَ | 16:113 |
| پس شما ای مردم مکه اگر میخواهید فقط از الله اطاعت بنده وار کنید از آنچه الله روزی شما کرده بصورت حلال و پاکیزه بخورید و نعمت او را سپاس گذارید (114) | فَكُلوا مِمّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلالًا طَيِّبًا وَاشكُروا نِعمَتَ اللَّهِ إِن كُنتُم إِيّاهُ تَعبُدونَ | 16:114 |
| و بدانید که الله مردار و خون و گوشت خوک و هر خوردنی ای که به افتخار غير الله بدان فریاد برآورده اند بر شما حرام کرده (چون مردم مکه خود را طرفدار دین اسماعیل و ابراهیم میدانستند لازم بود که این حرامها را که در دین ابراهیم و همه پیغمبران حرام بوده حرام میشمردند ولی آنان روی هوسها و روایاتی مذهبی مانند مسیحیان فعلی که بدان عمل نمیکنند بعضی از این حرامها را حلال میدانستند و بعضی حلالها را حرام میشمردند و تفصيل این حرامها و حلالهای ساختگی ایشان در آیات 138 تا 146 از سوره انعام شرح داده شده و این آیات میرسانند که درست نیست که بعضی از مسلمانان دنبلان را حرام کرده اند زیرا از چیزهای خوردنی حیوانات فقط خون و گوشت خوک حرام است و طبق این آیات اگر غذائی را به افتخار غير الله و برای صاحب اختیاران خیالی مذهبی درست کنند یا حیوان حلال گوشتی را بنام آنان بکشند خوردن آنها بر مسلمان حقیقی حرام است) پس اگر کسی مجبور به خوردن این حرامها بود و قصدش مخالفت و دشمنی با قانون الله نبود الله نسبت به او چشم پوش و مهربان خواهد بود (115) | إِنَّما حَرَّمَ عَلَيكُمُ المَيتَةَ وَالدَّمَ وَلَحمَ الخِنزيرِ وَما أُهِلَّ لِغَيرِ اللَّهِ بِهِ ۖ فَمَنِ اضطُرَّ غَيرَ باغٍ وَلا عادٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ | 16:115 |
| و شما نباید روی دروغها و عادتهائی بدون دلیل که در زبانهای شما افتاده بگوئید این حلال است و آن حرام و بر الله آن دروغها را افترا بزنید و بدانید کسانی که چنان دروغهائی را بر الله افترا میزنند رستگار نخواهند شد (116) | وَلا تَقولوا لِما تَصِفُ أَلسِنَتُكُمُ الكَذِبَ هٰذا حَلالٌ وَهٰذا حَرامٌ لِتَفتَروا عَلَى اللَّهِ الكَذِبَ ۚ إِنَّ الَّذينَ يَفتَرونَ عَلَى اللَّهِ الكَذِبَ لا يُفلِحونَ | 16:116 |
| اگر اندک بهره ای از اینگونه دروغها در دنیا میبرند در آخرت عذاب دردناکی برای ایشان خواهد بود (117) | مَتاعٌ قَليلٌ وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ | 16:117 |
| و بر کسانیکه خود را یهودی دانسته اند چیزهائی را حرام کرده ایم که شرح آنرا قبل از این به تو گفتیم و ما به ایشان ستم نکردیم بلکه خودشان به خود ستم کردند (قبل از این در سوره انعام آیه 148 ذکر شده بود که اگر بیش از این حرامها که حرامهای همه پیغمبران است میبینید که در دین یهود بنام ما حرامهای دیگری میباشد و می بینید که در تورات فعلی نوشته شده است که هر حیوان صاحب ناخنی حرام است و روی این شرح یهودیان گوشت شتر را حرام میدانند و یا اگر میبینید خوردن بعضی پیه های گاو و گوسفند بر ایشان حرام شده این حرام اصلی نبوده بلکه بواسطه سر کشی هائیکه آنان نسبت به راهنمائیهای ما انجام دادند این حلالها بر ایشان حرام شد و این دستور مستقیم ما نبود بلکه پیشوایان مذهبی ایشان روی انحراف از تورات اصلی و ساختن روایاتی دروغ در تفسیر تورات اصلی این فتواهای غلط را بوجود آوردند. همانطور که بعضی مسلمانان روی روایاتی ساختگی معتقد شده اند دنبلان و ماهی بی فلس و گوشت خرگوش که همه مفيد و مقوی میباشند حرامند و اینگونه فتواها بطور غیر مستقیم خواست الله است تا طرفداران آنها مجازات شوند و از این چیزهای خوب محروم بمانند) (118) | وَعَلَى الَّذينَ هادوا حَرَّمنا ما قَصَصنا عَلَيكَ مِن قَبلُ ۖ وَما ظَلَمناهُم وَلٰكِن كانوا أَنفُسَهُم يَظلِمونَ | 16:118 |
| و پروردگار تو نسبت به کسانی که روی نادانی عملی بد انجام دادند و پس از فهمیدن توبه کردند و کار بد قبل خود را اصلاح کردند هم آمرزنده خواهد بود و هم مهربان (امیدواریم فتوا دهندگانی که روی نادانی به متن قرآن فتواهائی روی روایاتی بر خلاف متن قرآن داده اند پس از این تذکرات قرآن توبه کنند و هرچه زودتر فتوای قبل خود را تغییر دهند و آنرا به مردم اعلام نمایند تا مورد آمرزش الله قرار گیرند) (119) | ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذينَ عَمِلُوا السّوءَ بِجَهالَةٍ ثُمَّ تابوا مِن بَعدِ ذٰلِكَ وَأَصلَحوا إِنَّ رَبَّكَ مِن بَعدِها لَغَفورٌ رَحيمٌ | 16:119 |
| بدانید که ابراهیم نسبت به الله روش فروتنانه ای داشت و مذهبش بر اساس توجه مستقيم به الله بود (مذهب حنیف یعنی که در آن شفاعت و واسطه قرار دادن بین مردم و الله نباشد و الله را همه کاره بدانند و مستقیما از الله و قوانینش حاجت بخواهند) و او مشرک نبود (پس هر کس مذهبش بر اساس پارتی بازی و واسطه قرار دادن مقدسین میان خود و الله باشد مشرک است زیرا در صاحب اختیاری دیگران را شریک الله دانسته بلکه اختيار الله را محول به اختیار واسطه های خیالی جلوه داده که از مرحله شرک بدتر است) (120) | إِنَّ إِبراهيمَ كانَ أُمَّةً قانِتًا لِلَّهِ حَنيفًا وَلَم يَكُ مِنَ المُشرِكينَ | 16:120 |
| و شکر گزار نعمتهای الله بود و الله نیز او را برگزید و به راهی راست هدایتش نمود (معلوم میشود که ابراهیم حتی پیش از اینکه پیغمبر شود روی فکر صحیح خودش با شفاعت و پارتی بازی دینداران محیط خودش که مشرک بودند مخالف بود) (121) | شاكِرًا لِأَنعُمِهِ ۚ اجتَباهُ وَهَداهُ إِلىٰ صِراطٍ مُستَقيمٍ | 16:121 |
| آری ما ابراهیم را بواسطه همین روش پسندیده اش در دنیا خوبی هائی بخشیدیم و او در آخرت از نیکوکاران بزرگ خواهد بود (122) | وَآتَيناهُ فِي الدُّنيا حَسَنَةً ۖ وَإِنَّهُ فِي الآخِرَةِ لَمِنَ الصّالِحينَ | 16:122 |
| و به همین مناسبت به تو نیز وحی کردیم که تبعیت از روش ابراهیم کنی و راه توجه مستقیم به الله را پیشگیری و بدانی که او (مانند کسانیکه به غير الله رو میکنند و بین خود و الله واسطه ای میگیرند) مشرک نبوده (123) | ثُمَّ أَوحَينا إِلَيكَ أَنِ اتَّبِع مِلَّةَ إِبراهيمَ حَنيفًا ۖ وَما كانَ مِنَ المُشرِكينَ | 16:123 |
| بدانید که برای هر دو دسته ای که در شنبه اختلاف کردند فقط روز شنبه مقرر شده بود (یعنی اینکه مسیحیان یکشنبه را بجای شنبه یهود میگیرند، درست نیست چنانکه بعضی از فرقه های مسیحیان مانند آدونتیست ها نیز همین ایراد را به مسیحیان دیگر میگیرند و این از آنروست که عیسی علیه السلام فقط پیغمبر یهودیان بوده و خود شریعتی نیاورده و تابع شریعت موسی بوده) و به یقین پروردگار تو در روز قیامت میان ایشان در آنچه اختلاف کرده اند قضاوت و داوری خواهد کرد (124) | إِنَّما جُعِلَ السَّبتُ عَلَى الَّذينَ اختَلَفوا فيهِ ۚ وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَحكُمُ بَينَهُم يَومَ القِيامَةِ فيما كانوا فيهِ يَختَلِفونَ | 16:124 |
| و تو ای محمد مردم را بسوی راه پروردگارت روی آن فلسفه عالی و آن راهنمائی نیکو بخوان و با ایشان به طرزی که بهترین طرز گفتگو باشد گفتگو نما و بدان که پروردگار تو هم به کسی که از راهش گم شده داناتر از تو میباشد و هم به راه یافته گان داناتر است (جائیکه پیغمبر اسلام در زمانی که زنده بود مانند الله نمی توانست به گمراهان و هدایت شدگان دانا باشد آیا حال که مرده، مردم را بهتر از الله می شناسد که بتواند واسطه و پارتی مردم باشد؟ با اینحال وای بر آنانکه پائینتر از پیغمبران را پارتی و واسطه خود میدانند) (125) | ادعُ إِلىٰ سَبيلِ رَبِّكَ بِالحِكمَةِ وَالمَوعِظَةِ الحَسَنَةِ ۖ وَجادِلهُم بِالَّتي هِيَ أَحسَنُ ۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبيلِهِ ۖ وَهُوَ أَعلَمُ بِالمُهتَدينَ | 16:125 |
| و شما ای مؤمنین به قرآن اگر خواستید اذیت های کافران مکه را تلافی کنید به اندازه ایکه در راه حق شکنجه دیدید به همان اندازه تلافی نمائید و اگر باز هم صبر و تحمل نمودید برای صبوران دور اندیش صبر بهتر است (این جمله در این سوره میرساند که در این زمان مؤمنین به دین اسلام در مکه بقدری زیاد شده اند که میتوانند اذیت های کافران مکه را تلافی کنند ولی تشویق میشوند که باز هم حتی المقدور به شرطی که صبر کردن مفیدتر باشد تلافی نکنند) (126) | وَإِن عاقَبتُم فَعاقِبوا بِمِثلِ ما عوقِبتُم بِهِ ۖ وَلَئِن صَبَرتُم لَهُوَ خَيرٌ لِلصّابِرينَ | 16:126 |
| و تو ای پیغمبر صبور باش و صبر تو جز بواسطه دستور الله نیست و غصه کافران را هم مخور و از حیله هائی که آنان میکنند دلتنگ مباش (127) | وَاصبِر وَما صَبرُكَ إِلّا بِاللَّهِ ۚ وَلا تَحزَن عَلَيهِم وَلا تَكُ في ضَيقٍ مِمّا يَمكُرونَ | 16:127 |
| و بدان که الله همیشه با کسانی است که از بدها پرهیز کردند و بجای بد کردن نیکوئی میکردند (بر اساس اینگونه آیات که در قرآن زیاد است مسلمانان تا موقعی که قدرت حکومتی بدست نیاورده اند و در اقلیت هستند نباید از طریق خشونت و ترور به اتکای اینکه چرا مردم فساد میکنند یا به دين الله پشت کرده اند از راه چریک بازی ترس و رعب میان مردم اندازند بلکه باید صبر کنند تا اتحادی قوی روی تربیت اسلامی بوجود آورند و محیط را برای اصلاحات خود آماده کنند) (128) | إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذينَ اتَّقَوا وَالَّذينَ هُم مُحسِنونَ | 16:128 |
