| حا، میم (این آیه رمز مانند، دو حرفی که هفت بار بر سر هفت سوره تکرار شده، یکی از 29 آیه متشابه قرآن است که در چهار سوره گذشته نیز گفتیم، کسی معنای آنها را نمی داند جز الله و در قرآن برای شناساندن مفسرین خیالباف و کج دل و فتنه انگیز نهاده شده، تا مسلمانان از آنان دوری کنند) (1) | حم | 44:1 |
| به این کتاب روشن قسم (2) | وَالكِتابِ المُبينِ | 44:2 |
| که ما آن را در شبی پربرکت فرو فرستادیم و ما هستیم که بوسیله آن اعلام خطر میکنیم (هر کجا خالق عالم در قرآن به چیزی قسم میخورد، برای شهادت و استدلال است، همانطور که ما نیز وقتی به الله برای چیزی قسم میخوریم، منظور ما، آن است که الله، شاهد است و بنابر این خالق عالم، در این آیه میفرماید، مطالب عالیه و واجب و لازم و درست و مفید قرآن دلیل و شاهد است بر اینکه، اولا شب مبعث پیغمبر اسلام که نزول این قرآن در آن شب شروع شد، برکت بزر گی را برای راهنمائی بشرها همراه داشت و ثانيا غیر از طریق وحی، از الله از هیچ طریق دیگری ممکن نیست بصورتی که در قرآن به بشر اعلام خطر آخرت شده، اعلام خطر شود و دینی بصورت دین پربرکت اسلام بوجود آید) (3) | إِنّا أَنزَلناهُ في لَيلَةٍ مُبارَكَةٍ ۚ إِنّا كُنّا مُنذِرينَ | 44:3 |
| در چنان شبهائی، هر کار حکیمانه ای، تمام اطراف و جوانبش از هم مشخص و جدا میگردد (شب مبعث برای هر پیغمبری، یک شب است و آن شبی است که تمام اصلاحات لازم و طرز مبارزاتِ پیغمبر به کمک مامورین غیبی و مدت لازم برای برقرار کردن آن اصلاحات و چگونگیِ جلوگیریِ دشمنانِ آن اصلاحات و حتی زمان اوج و فرودِ آن اصلاحات، از جانب الله پیش بینی میشود و مقرر میگردد که چه تاثیر حکیمانه ای، باید این اصلاحات در جامعه بشری داشته باشد. چنانکه حتی در سوره قدر اعلام شده که در همان شبِ اول بعثت پیش بینی شد که باید برای توسعه اصلاحات اسلامی در دنیا یک قدرت حکومتی بیش از هزار ماه بوجود آید و همینطور هم شد و دیدیم از فتح مکه بوسیله مسلمین تا مرگ ولید ابن عبدالملک که باعث بزرگترین پیروزی و نفوذ و پیشرفت حکومتی در دنیا برای اسلام بود، بیش از هزار ماه قمری طول کشید، تا اسلام بتواند تا آخر دنیا بماند) (4) | فيها يُفرَقُ كُلُّ أَمرٍ حَكيمٍ | 44:4 |
| زیرا آن کار از نزد ماست و ما میباشیم که از آن کارها میخواهیم، برای فرستادن پیغمبر خود استفاده کنیم (5) | أَمرًا مِن عِندِنا ۚ إِنّا كُنّا مُرسِلينَ | 44:5 |
| و آن رحمتی است از جانب پرورنده تو به پیغمبری، برای بشر و به یقین، اوست آن شنوای بس دانا (وای بر مسلمانان که آنقدر از قرآن و اسلام حقیقی دور افتاده اند، که با اینکه در سوره بقره گفته شده، این شب یکی از شبهای ماه رمضان بوده، به تحریک دشمنان اسلام، همه جز قلیلی مسلمانان هدایت شده به قرآن، معتقدند، مبعث پیغمبر اسلام در 27 رجب بوده و این روز ساختگی که ثابت میکند، پیغمبر اسلام به مانند گوشه گیران صوفیه به کوه رفته و قرآن را از فکر خودش، در عرض 27 روز خلوت کردن از مردم، پایه ریزی کرده، جشن میگیرند) (6) | رَحمَةً مِن رَبِّكَ ۚ إِنَّهُ هُوَ السَّميعُ العَليمُ | 44:6 |
| او پروردگار آسمانها و زمین و میان آن دو میباشد و افسوس که اکثر شما نمیخواهید، یقین کنید (7) | رَبِّ السَّماواتِ وَالأَرضِ وَما بَينَهُما ۖ إِن كُنتُم موقِنينَ | 44:7 |
| جز او صاحب اختیاری نیست (خدائی نیست) زنده ها را او زنده میکند و می میراند و او هم پروردگار شماست و هم پروردگارِ پدران پیشین شما (8) | لا إِلٰهَ إِلّا هُوَ يُحيي وَيُميتُ ۖ رَبُّكُم وَرَبُّ آبائِكُمُ الأَوَّلينَ | 44:8 |
| ولی آن اکثریت کفران کننده، در شکی بی دلیل هستند و سرگرم بازیهای خود میباشند (9) | بَل هُم في شَكٍّ يَلعَبونَ | 44:9 |
| پس تو چشم براه روزی باش که آن ابر، همراه با دودِ آشکاری خواهد آمد (10) | فَارتَقِب يَومَ تَأتِي السَّماءُ بِدُخانٍ مُبينٍ | 44:10 |
| و مردم را می پوشاند و آن عذاب دردناکی است (چنین ابر سنگینِ گاز و دود داری، در بسیاری از جاها آمده است و در پنجم و ششم دسامبر سال 1952 لندن را فرا گرفت و در حدود چهار هزار نفر را کشت و چند میلیون نفر را به سینه درد و چشم درد دچار نمود) (11) | يَغشَى النّاسَ ۖ هٰذا عَذابٌ أَليمٌ | 44:11 |
| در آنزمان آنان خواهند گفت، پروردگارا این عذاب را از ما بردار و ما ایمان خواهیم آورد (12) | رَبَّنَا اكشِف عَنَّا العَذابَ إِنّا مُؤمِنونَ | 44:12 |
| ولی ما میدانیم که آنان از مطالب قرآن پند نخواهند گرفت، زیرا اگر پند گیر بودند، پیغمبری با دلایل روشن برای شان آمد (13) | أَنّىٰ لَهُمُ الذِّكرىٰ وَقَد جاءَهُم رَسولٌ مُبينٌ | 44:13 |
| پس چرا از او رو برتافتند و گفتند او دیوانه ایست که دیگران چنین تعلیماتی به او داده اند (این آیه به ما تعلیم میدهد که برای شناخت حق و باطل، باید به متن مطالب مدعیان توجه داشت و اگر دلیلشان محکم بود و راهشان مفید بود، آن را گرفت و الّا نه و نباید چون نادانان، گوش به تهمت ها و افتراهائی داد که مخالفين هر مدعی، انتشار میدهند، زیرا راه تهمت و افترا زدن بی دلیل برای هر جاهل و یا غرضرانی باز است و همچنین برای هر مدعی باطلی آسان است که محرک اصلی خود را مخفی کند و از طرق ظاهرسازی های عوام فریبانه ادعای خود را ثابت نماید و تهدید و تطمیع نیز برای قبولاندن باطل به فساد خواهان مؤثر است و برای حق شناسان و حق جویان تهدید و یا تطمیع، اگر اثر معکوس نداشته باشد، فایده ای هم ندارد، الا اینکه بعد از شناختن و قبول کردن حق، اگر ضرر و عذابی برای مخالفین دیدند، خوشحالتر می شوند و اگر نفعی برای خود دیدند، بیشتر شاد می گردند) (14) | ثُمَّ تَوَلَّوا عَنهُ وَقالوا مُعَلَّمٌ مَجنونٌ | 44:14 |
| و ای مردم، ما آن عذاب را اندک مدتی برطرف خواهیم کرد، تا معلوم شود که شما روی ترس و به دروغ گفته بودید ایمان خواهیم آورد و دوباره به مخالفت خود بر میگردید (15) | إِنّا كاشِفُو العَذابِ قَليلًا ۚ إِنَّكُم عائِدونَ | 44:15 |
| ولی انتقام گیری ما زمانی است که با آن خشم و قدرت بزرگ شما را خواهیم گرفت (با در نظر گرفتن ترتیب نزول سوره ها و توجه به ارتباط مطالب آنها متوجه میشویم که بعد از این اعلام عذاب کوچک، پنج سوره دیگر نازل میشود و آن عذاب نمی آید و چون سوره نحل نازل شد از متن مطالب اول آن و همچنین متن 3 سوره بعد از آن که سوره مؤمنون میباشد در آیه 75 تا 77 پیداست که آن عذاب در چند نوبت آمد و رفع شد و کافران مکه در عین حال که در موقع عذاب روی ترس اظهار ایمان کردند، پس از رفع آن دوباره به کفر خود ادامه دادند، ولی آنها باعث تشویق نیمه کفران کنندگانی به ایمان شد، بطوریکه مسلمانان چنان قدرتی پیدا کردند که می توانستند بر طبق آیه 126 از سوره نحل اذیت کنندگان خود را عقوبت کنند و اما درباره آن سختگیری بزرگ که باعث عذابی سخت نسبت به کافران گردید، بر طبق آیه 31 از سوره رعد که بعد از سوره مؤمنون است چنین گفته شده که بزودی تو ای محمد از شهر مکه هجرت خواهی کرد و بعد از هجرت تو آن سخت گیری شدید به آنها خواهد رسید و آن شروعش به جنگ بدر بود که کافران کشته های فراوان دادند و تا چهار سال دیگر تمامی کافران از بین رفتند و مکه به وسیله مسلمانان فتح شد و البته اهل مکه بعد از هجرت پیغمبر اسلام چندین بار دچار قحطی و وبا و طاعون نیز شدند) (16) | يَومَ نَبطِشُ البَطشَةَ الكُبرىٰ إِنّا مُنتَقِمونَ | 44:16 |
| و چنین آزمایش هائی را قبل از این مردم مکه، به قوم فرعون نیز کرده ایم و پیغمبری گرامی برای ایشان آمد (17) | وَلَقَد فَتَنّا قَبلَهُم قَومَ فِرعَونَ وَجاءَهُم رَسولٌ كَريمٌ | 44:17 |
| و به ایشان گفت، من پیغام آوری امین از جانب الله برای شما هستم و ماموریتم این است، که بندگان الله را به من واگذار کنید (18) | أَن أَدّوا إِلَيَّ عِبادَ اللَّهِ ۖ إِنّي لَكُم رَسولٌ أَمينٌ | 44:18 |
| و بر الله سرافرازی نشان ندهید و بدانید که برای شما قدرت و دليل واضحی نیز آورده ام (این پیغمبر حضرت موسی است که میخواست بنی اسرائیل را به او واگذارند، تا او آنان را از مصر به فلسطین برد و آن قدرت، یکی قدرتِ استدلال او بر پیغمبری خودش بود و یکی هم عصایش که مار میشد، با هشت معجزه دیگر) (19) | وَأَن لا تَعلوا عَلَى اللَّهِ ۖ إِنّي آتيكُم بِسُلطانٍ مُبينٍ | 44:19 |
| و شما که میخواهید مرا برانید و یا سنگسار کنید، بدانید که من به پروردگار خودم و پروردگار شما پناه برده ام (20) | وَإِنّي عُذتُ بِرَبّي وَرَبِّكُم أَن تَرجُمونِ | 44:20 |
| و اگر شما نمی خواهید به من ایمان آورید، بهتر آن است که از من کناره گیرید (موسی در این جملات هم فرعونيان را تهدید کرد و هم متوجه کرد که آنان نخواهند توانست، او را بکشند و یا نگذارند به دربار بیاید و پیغام الله را به فرعون برساند) (21) | وَإِن لَم تُؤمِنوا لي فَاعتَزِلونِ | 44:21 |
| و کار موسی به جایی رسید که پروردگار خود را بخواند و گفت اینان قومی گناه کارند (یعنی وقتی موسی کاملا از ایمان آوردن و تسلیم شدن ایشان، روی اختیار خودشان مایوس شد، تقاضای عذاب ایشان را از پروردگار کرد و این تعلیمی است به حضرت محمد که وقتی باید به کافران عذاب کوبنده برسد، که معلوم شود دیگر ایمان نخواهند آورد و این یک مهلت طولانی لازم دارد) (22) | فَدَعا رَبَّهُ أَنَّ هٰؤُلاءِ قَومٌ مُجرِمونَ | 44:22 |
| پس ما به موسی گفتیم، بندگان مرا در شبی از مصر بسوی جائی که دستور میدهم حرکت ده و بدان که آنان دنبال شما خواهند آمد (23) | فَأَسرِ بِعِبادي لَيلًا إِنَّكُم مُتَّبَعونَ | 44:23 |
| و به آرامی از آن دریا بگذر و مطمئن باش که آن لشکر که شما را تعقیب میکنند، غرق خواهند شد (این چند جمله و بلکه آنچه درباره موسی در این سوره گفته شد، خلاصه بس فشرده ایست که تفصيل آن در سوره های اعراف و مؤمن و یونس و طه و قصص و شعرا و کتاب تورات میباشد) (24) | وَاترُكِ البَحرَ رَهوًا ۖ إِنَّهُم جُندٌ مُغرَقونَ | 44:24 |
| و از غرق شدگان آنها، چه بسیاری از باغها و چشمها (25) | كَم تَرَكوا مِن جَنّاتٍ وَعُيونٍ | 44:25 |
| و زراعتها و مقامهای عالی (26) | وَزُروعٍ وَمَقامٍ كَريمٍ | 44:26 |
| و نعمت هائی را که در آن شاد کام بودند (27) | وَنَعمَةٍ كانوا فيها فاكِهينَ | 44:27 |
| به طریقی که گفته شد باز گذاشتند و ما آنها را به قومی دیگر دادیم (لشگریان مصر جنوبی که مصر ملّی بودند بعد از غرق شدن فرعون و لشگریانش بدون جنگ آمدند و مصر شمالی را متصرف شدند و سلسله هجدهم فراعنه را تشکیل دادند و لذا فرعون های این سلسله همیشه طرفدار بنی اسرائیل در هنگام نفوذشان بر فلسطینیان بودند) (28) | كَذٰلِكَ ۖ وَأَورَثناها قَومًا آخَرينَ | 44:28 |
| و بر بدبختی آنان نه آسمان گریه کرد و نه زمین و در وقت عذاب مهلتی هم به ایشان داده نشد (29) | فَما بَكَت عَلَيهِمُ السَّماءُ وَالأَرضُ وَما كانوا مُنظَرينَ | 44:29 |
| و بنی اسرائیل را از آن عذاب خوار کننده ای که از فرعون می کشیدند، نجات دادیم (30) | وَلَقَد نَجَّينا بَني إِسرائيلَ مِنَ العَذابِ المُهينِ | 44:30 |
| و حقاً فرعون از تمام زیاده روی کنندگانِ برتر بود (31) | مِن فِرعَونَ ۚ إِنَّهُ كانَ عالِيًا مِنَ المُسرِفينَ | 44:31 |
| و روی دانش و مصلحتی که داشتیم، بنی اسرائیل را بر مردم آنروز ترجیح دادیم (32) | وَلَقَدِ اختَرناهُم عَلىٰ عِلمٍ عَلَى العالَمينَ | 44:32 |
| و برای آزمایشِ آشکار ایشان، آن نشانه ها را به ایشان بخشیدیم (این جمله اشاره به پشتیبانی های معجزه آسای الله از بنی اسرائیلِ زمان موسی، تا زمان سلیمان است که از پس آن به بدبختی های اجتماعی ممتد و متناوبی، روی پشت کردن به پیغامهای پیغمبرانشان دچار شدند) (33) | وَآتَيناهُم مِنَ الآياتِ ما فيهِ بَلاءٌ مُبينٌ | 44:33 |
| حال این کافران مکه در مقابل پیغامهای تو میگویند (34) | إِنَّ هٰؤُلاءِ لَيَقولونَ | 44:34 |
| که جز این مرگِ اول خود، نه مرگ دومی داریم و نه در آخرت دوباره زنده میشویم (مرگ دوم مرگی است که تمام پیغمبران راست اعلام کرده اند و آن مرگ پر عذابی است، بعد از زندگی مردگان در عالم برزخ که مخصوص گناهکاران است و زمان آن هنگام متلاشی شدن زمین میباشد) (35) | إِن هِيَ إِلّا مَوتَتُنَا الأولىٰ وَما نَحنُ بِمُنشَرينَ | 44:35 |
| و میگویند، اگر شما طرفداران پیغامهای الله، راست میگوئید، پدران مرده ما را بیاورید، تا شهادت دهند که در عالم برزخ زنده میباشند (36) | فَأتوا بِآبائِنا إِن كُنتُم صادِقينَ | 44:36 |
| آیا این مردم فقیر مکه بهترند، یا قوم متمدنِ تُبّع و قومهای دیگری که قبل از ایشان با پیغامهای الله مخالفت کردند؟ ما چون آنان گناهکار بودند، به وسیله عذابی هلاکشان کردیم (قوم تبع نزدیکترین قوم متمدن نسبت به مردم مکه بود و آنان در یمن که جائی خوش آب و هوا بود، زندگی میکردند و پادشاه ایشان که مردی مانند قومش ستمکار و بت پرست بود، مبلغان مسیحی و تازه مسیحی شدگان را از بین میبردند، لذا دچار عذابی سخت بدست لشگریان حبشه که تابع دین عیسی بودند، شدند و حکومت تبایعه، بوسیله سردار حبشی، بنام ارباط منقرض گردید و این حادثه نزد مردم مکه معروف بود) (37) | أَهُم خَيرٌ أَم قَومُ تُبَّعٍ وَالَّذينَ مِن قَبلِهِم ۚ أَهلَكناهُم ۖ إِنَّهُم كانوا مُجرِمينَ | 44:37 |
| و ما آسمانها و زمین و میان آن دو را برای بازی خود نیافریدیم (38) | وَما خَلَقنَا السَّماواتِ وَالأَرضَ وَما بَينَهُما لاعِبينَ | 44:38 |
| و آنها را جز برای آن هدفِ درست بوجود نیاورده ایم، ولی بیشتر مردم نمی خواهند، آن را بدانند (مقصود از این آیات این است که اگر کسی عاقل و کنجکاو و بی غرض باشد، می فهمد که صحیح نیست، با مشکلاتی که پیدایش زندگی در کرات قابل سکونت در بردارد، در آنها زندگی و تکاملی تا حد انسان بوجود آید و نتیجه آن ظلم ها و خونریزی ها و آشوبهای بشری باشد و حتماً زندگی عالی و وسیعتری باید باشد، که این ظلم ها و آشوب ها و اختلافات، باید مقدمه آن باشد و این همان فلسفه پیغمبران است، با معجزاتی که مؤید آن میباشد و بدبخت، بشری که نخواهد برای خوش گذرانی دو روز دنیا این فلسفه عالی را بپذیرد و تصور کند، جهان جز بازیچه ای نیست، آن هم بازیچه هائی برای انسانهائی خونخوار) (39) | ما خَلَقناهُما إِلّا بِالحَقِّ وَلٰكِنَّ أَكثَرَهُم لا يَعلَمونَ | 44:39 |
| وعده گاه آن هدفِ عالی برای تمام انسانها آن زمان جدائی است (یعنی زمانی که باید هر فردی از بشر بواسطه خصوصیت اخلاقی و تربیتی ای که برای خود بدست آورده از دیگری جدا شود و به زندگی و کار مناسب جداگانه ای مشغول گردد و آنجا مانند زندگی دنیا نیست که دوغ و دوشاب از طریق عوام فریبیها و بی قانونی ها و پارتی بازیها یکسان باشد) (40) | إِنَّ يَومَ الفَصلِ ميقاتُهُم أَجمَعينَ | 44:40 |
| آن زمانی خواهد بود، که هیچ دوستی نمی تواند، از دوست خود، نیازی را بر طرف کند و به هم کمک کنند (41) | يَومَ لا يُغني مَولًى عَن مَولًى شَيئًا وَلا هُم يُنصَرونَ | 44:41 |
| مگر دوستانی که الله به ایشان رحم کرده (یعنی کسانیکه پیغامهای الله را پذیرفته اند و آنها را بکار بسته اند) و الله آن پرقدرتی است که فقط نسبت به مطيعانش بخشش های خصوصی خواهد داشت (42) | إِلّا مَن رَحِمَ اللَّهُ ۚ إِنَّهُ هُوَ العَزيزُ الرَّحيمُ | 44:42 |
| درخت زقوم است که (زقوم گیاهی است تلخ و بد شکل در دنیا که گویا فقط خوراک شتر است و زقوم جهنم از هرجهت بدتر است) (43) | إِنَّ شَجَرَتَ الزَّقّومِ | 44:43 |
| به یقین خوراک گناهکارانِ کفران کننده پیغامهای الله است (44) | طَعامُ الأَثيمِ | 44:44 |
| که چون خورده شود، در شکم چون فلز گداخته به جوش میآید (45) | كَالمُهلِ يَغلي فِي البُطونِ | 44:45 |
| و گوئی در شکم، آب جوشانی در حال جوشیدن است (در سوره غاشیه و سوره های دیگر ذکر شده که در آنجا دوزخیان هم به کارهای بس شاق مشغولند و هم خورا ک زقوم دارند و هم آبی جوشان و متعفن و عذابهای دیگر) (46) | كَغَليِ الحَميمِ | 44:46 |
| و گفته میشود که او را بگیرید و کشان کشان، ميان دوزخش ببرید (47) | خُذوهُ فَاعتِلوهُ إِلىٰ سَواءِ الجَحيمِ | 44:47 |
| و بر بالای سرش، از آن آب جوشان پر عذاب بریزید (48) | ثُمَّ صُبّوا فَوقَ رَأسِهِ مِن عَذابِ الحَميمِ | 44:48 |
| و این عذابها را بچش، که تو همان زورمندِ بزرگوارِ دنیا بودی (49) | ذُق إِنَّكَ أَنتَ العَزيزُ الكَريمُ | 44:49 |
| و این همان چیزیست، که بدان شک میکردید (با این که در پیغامِ تمام پیغمبرانِ حق، بیش از هر موضوع، از عذابهای دوزخ و یا خوشی های بهشت، با این تشریح دقیق سخن گفته شده و با اینکه، در مقابلِ شکّ منکرین، دلایلی علمی در سوره غاشیه آورده شده، هم عرفان بافانِ صوفی و درویشِ شاعر پیشه، آنها را دگرگون جلوه داده اند و راه را برای شک کردنِ فسادکاران باز نموده اند و هم پیغمبران دروغی و هم سوءاستفاده چیان مذهبی که خرافات و موهوماتی را اضافه کرده اند) (50) | إِنَّ هٰذا ما كُنتُم بِهِ تَمتَرونَ | 44:50 |
| پرهیزکاران به یقین، در جایگاه دیگری، در امان میباشند (51) | إِنَّ المُتَّقينَ في مَقامٍ أَمينٍ | 44:51 |
| در باغها و چشمه هائی زندگی میکنند (52) | في جَنّاتٍ وَعُيونٍ | 44:52 |
| لباسهائی از حریر نازک و ابریشمِ کلفتِ زرباف می پوشند و در مقابل یکدیگر می نشینند (برطبق آیه 20 از سوره دهر در زمین آخرت بهشتیان به کارهای حکومتی مشغولند و چنین نیست که در یک جا، همیشه تنبل باشند و خوش بگذرانند، بلکه بهشت مکان استراحت آنهاست، همانطور که گناهکاران به کارهای پرزحمت مشغولند و مکان استراحت ایشان دوزخ است.) (53) | يَلبَسونَ مِن سُندُسٍ وَإِستَبرَقٍ مُتَقابِلينَ | 44:53 |
| و ایشان را با زنانی خوش چشم و بس زیبا همسر میکنیم (بر طبق آیات دیگر قرآن، آنچه برای مردان مؤمن و نیکوکار هست، به تناسب خودش برای زنان مؤمن و نیکوکار نیز هست، با در نظر گرفتن اینکه در آنجا، توالد و تناسل نیست و فقط خوشی های متعدد است و وسائل خوشیها به طرزی، غیر از آنطور که در دنیا ساخته میشود، ساخته خواهد شد و اگر زن و مردی در دنیا همفکر و نیکوکار باشند، در آخرت هم از همسری یکدیگر لذت میبرند و هم هر یک خوشیهای مخصوص به خود دارند و چون خوشیهای آنان آثار بد ندارد، حسادتهای دنیائی در آنجا نیست) (54) | كَذٰلِكَ وَزَوَّجناهُم بِحورٍ عينٍ | 44:54 |
| در آنجا با آسودگی و بی رنج، هر میوه ای را تقاضا میکنند، بدست می آورند (55) | يَدعونَ فيها بِكُلِّ فاكِهَةٍ آمِنينَ | 44:55 |
| و این پرهیزکاران، در آنجا آن مرگ دوم را نمی چشند و برای ایشان، جز مرگ اول دنیائی، مرگ دیگری نخواهد بود (زیرا بهشتیان بعد از مرگِ دنیا، مستقیماً به بهشت برده میشوند و حال آنکه دوزخیان بعد از مرگ دنیا در عالم برزخ و در اطراف زمین زندگی نیمه دوزخی مخصوصی دارند و در موقع متلاشی شدنِ زمین، باید از آن زندگی نیز با دیدن عذابی سخت بمیرند، تا روح بیهوش ایشان قابل بردن به زمین آخرت شود و پس از 49 هزار سال بیهوشی، در زمین آخرت به زندگی جدید در آیند) و آنان را الله از عذاب دوزخ نگه میدارد (همانطور که رئیس زندانیان در محیط زندان از عذاب زندانیان محفوظ است، بهشتیان اگر در دوزخ هم بیایند، در خوشی میباشند) (56) | لا يَذوقونَ فيهَا المَوتَ إِلَّا المَوتَةَ الأولىٰ ۖ وَوَقاهُم عَذابَ الجَحيمِ | 44:56 |
| این فضلی است از او و آن فضلِ عظیمی که در پیغامهای الله وعده داده شده، همین است ( به آنان که برای فریب عوام و تشویق فسادکاران میگویند، ما عبادت الله را نه برای ترس از دوزخش و نه شادی بهشتش میکنیم و رضای الله را بیش از همه میخواهیم، اگر چه رضایت او در افکندن ما به دوزخ باشد، باید گفت، اگر راست میگوئید پس چرا بجای اطاعت از متن قرآن، لاابالیگری و مفتخوری و تشویق مردم به تنبلی را روش خود قرار داده اید و خیالات پوچ خلاف قرآن را بنام عرفان معرفی میکنید؟) (57) | فَضلًا مِن رَبِّكَ ۚ ذٰلِكَ هُوَ الفَوزُ العَظيمُ | 44:57 |
| و مطالب قرآن را با این سلاستِ بیان و معانی پر مغز و روشن، فقط به زبان تو میسر ساختیم، شاید مردم آنها را به خاطر سپارند (و افسوس که حتی مسلمانان، روی تبلیغات سوءاستفاده چیان مذهبی، کاری به معناهای آن ندارند و سرگرم حفظ کردنِ الفاظ آن هستند، چه رسد به غیر مسلمانان که نه کاری به الفاظ آن دارند و نه معانی آن) (58) | فَإِنَّما يَسَّرناهُ بِلِسانِكَ لَعَلَّهُم يَتَذَكَّرونَ | 44:58 |
| پس هم تو و هم مردم، منتظر زمانی باشید که این پیشگوئی ها را با چشم خود، پیش از مرگ و پس از مرگ ببینید (59) | فَارتَقِب إِنَّهُم مُرتَقِبونَ | 44:59 |
