[print-me]
| پناه میبرم به الله از شرِّ شیطانِ مَطرود | أَعُوذُ بِاللّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ |
| ترجمه واژه‌ای: محمدکاظم معزی | ترجمه تفسیری: صادق تقوی |
| سوره دخان (دود) که در قرآنهای معمولی سوره 44 میباشد از یک آیه متشابه و ۵8 آیه محکم تشکیل یافته و آن حاکی است که شروع نزول قرآن در یکی از شبها بوده و به پیغمبر اسلام در این سوره، گوشزد شده که در زمان بسیار نزدیک، یک عذاب آسمانی، بصورت ابری سنگینِ دود دارِ خفه کننده، برای کافران مکه خواهد آمد، بطوریکه کافر ان متوجه میشوند و به پروردگار میگویند، این عذاب را از ما بر دار، تا به پیغمبر اسلام ایمان آوریم و آن عذاب پس از اندک اذیتی بر مردم، بزودی بر طرف می شود و چون ایمان نمی آورند، پس از مدتی، عذاب انتقام گیرنده ای به ایشان خواهد رسید. همانطور که در زمان پیغمبری موسی نسبت به فرعون و فرعونیان انجام شده و کافران باید بدانند، این عذاب رساندن های ما بر مخالفین جدی پیغمبران، در زمان پیغمبران، دلیل بر این است که آنچه پیغمبران در باره زنده شدنِ دوباره آخرت میگویند، راست است، پس تو ای محمد که مدتهاست بعد از نزول سوره بنی اسرائیل، در مقابل این که کافران بتو میگویند، چرا عذاب الله بر ما نمی آید، پی در پی از ما تقاضا داری، که چرا ما وعده عذابی را که بصورت ابر سنگین خفه کننده داده ایم، بر ایشان نمی آوریم، منتظر چنین عذابی باش و به دیگران نیز بگو منتظر باشند. حال که خلاصه این سوره را دانستید، به ترجمه و تفسیر آیات آن توجه نمائید: | ||
| بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ | ||
1 حم | ||
| حم | حم | 44:1 |
| حا، میم (این آیه رمز مانند، دو حرفی که هفت بار بر سر هفت سوره تکرار شده، یکی از ۲۹ آیه متشابه قرآن است که در چهار سوره گذشته نیز گفتیم، کسی معنای آنها را نمی داند جز الله و در قرآن برای شناساندن مفسرین خیالباف و کج دل و فتنه انگیز نهاده شده، تا مسلمانان از آنان دوری کنند) (1) | ||
| سوگند به كتاب آشكار | وَ الْكِتَابِ الْمُبِينِ | 44:2 |
| به این کتاب روشن قسم(۲) | ||
| كه ما فرستاديمش همانا در شبى فرخنده كه ما بوديم هر آينه بيم دهندگان | إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُّبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنذِرِينَ | 44:3 |
| که ما آن را در شبی پربرکت فرو فرستادیم و ما هستیم که بوسیله آن اعلام خطر میکنیم (هر کجا خالق عالم در قرآن به چیزی قسم میخورد، برای شهادت و استدلال است، همانطور که ما نیز وقتی به الله برای چیزی قسم میخوریم، منظور ما، آن است که الله، شاهد است و بنابر این خالق عالم، در این آیه میفرماید، مطالب عالیه و واجب و لازم و درست و مفید قرآن دلیل و شاهد است بر اینکه، اولا شب مبعث پیغمبر اسلام که نزول این قرآن در آن شب شروع شد، برکت بزر گی را برای راهنمائی بشرها همراه داشت و ثانيا غیر از طریق وحی، از الله از هیچ طریق دیگری ممکن نیست بصورتی که در قرآن به بشر اعلام خطر آخرت شده، اعلام خطر شود و دینی بصورت دین پربرکت اسلام بوجود آید) (3) | ||
| در آن جدا گردد هر كارى استوار | فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ | 44:4 |
| در چنان شبهائی، هر کار حکیمانه ای، تمام اطراف و جوانبش از هم مشخص و جدا میگردد (شب مبعث برای هر پیغمبری، یک شب است و آن شبی است که تمام اصلاحات لازم و طرز مبارزاتِ پیغمبر به کمک مامورین غیبی و مدت لازم برای برقرار کردن آن اصلاحات و چگونگیِ جلوگیریِ دشمنانِ آن اصلاحات و حتی زمان اوج و فرودِ آن اصلاحات، از جانب الله پیش بینی میشود و مقرر میگردد که چه تاثیر حکیمانه ای، باید این اصلاحات در جامعه بشری داشته باشد. چنانکه حتی در سوره قدر اعلام شده که در همان شبِ اول بعثت پیش بینی شد که باید برای توسعه اصلاحات اسلامی در دنیا یک قدرت حکومتی بیش از هزار ماه بوجود آید و همینطور هم شد و دیدیم از فتح مکه بوسیله مسلمین تا مرگ ولید ابن عبدالملک که باعث بزرگترین پیروزی و نفوذ و پیشرفت حکومتی در دنیا برای اسلام بود، بیش از هزار ماه قمری طول کشید، تا اسلام بتواند تا آخر دنیا بماند) (4) | ||
| كارى از نزد ما همانا مائيم فرستندگان | أَمْرًا مِّنْ عِندِنَا إِنَّا كُنَّا مُرْسِلِينَ | 44:5 |
| زیرا آن کار از نزد ماست و ما میباشیم که از آن کارها میخواهیم، برای فرستادن پیغمبر خود استفاده کنیم (۵) | ||
| رحمتى از پروردگار تو كه او است شنواى دانا | رَحْمَةً مِّن رَّبِّكَ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ | 44:6 |
| و آن رحمتی است از جانب پرورنده تو به پیغمبری، برای بشر و به یقین، اوست آن شنوای بس دانا (وای بر مسلمانان که آنقدر از قرآن و اسلام حقیقی دور افتاده اند، که با اینکه در سوره بقره گفته شده، این شب یکی از شبهای ماه رمضان بوده، به تحریک دشمنان اسلام، همه جز قلیلی مسلمانان هدایت شده به قرآن، معتقدند، مبعث پیغمبر اسلام در ۲۷ رجب بوده و این روز ساختگی که ثابت میکند، پیغمبر اسلام به مانند گوشه گیران صوفیه به کوه رفته و قرآن را از فکر خودش، در عرض ۲۷ روز خلوت کردن از مردم، پایه ریزی کرده، جشن میگیرند) (6) | ||
| پروردگار آسمانها و زمين و آنچه ميان آنها است اگر هستيد يقين دارندگان | رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ مَا بَيْنَهُمَا إِن كُنتُم مُّوقِنِينَ | 44:7 |
| او پروردگار آسمانها و زمین و میان آن دو میباشد و افسوس که اکثر شما نمیخواهید، یقین کنید (۷) | ||
| نيست خدايى جز او زنده كند و بميراند پروردگار شما و پروردگار پدران شما پيشينيان | لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ يُحْيِي وَ يُمِيتُ رَبُّكُمْ وَ رَبُّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ | 44:8 |
| جز او صاحب اختیاری نیست (خدائی نیست) زنده ها را او زنده میکند و می میراند و او هم پروردگار شماست و هم پروردگارِ پدران پیشین شما (۸) | ||
| بلكه ايشانند در شكّى بازى كنان | بَلْ هُمْ فِي شَكٍّ يَلْعَبُونَ | 44:9 |
| ولی آن اکثریت کفران کننده، در شکی بی دلیل هستند و سرگرم بازیهای خود میباشند (۹) | ||
10 تَأْتِي السَّمَاء بِدُخَانٍ مُّبِينٍ | ||
| پس چشم به راه باش روزى را كه بيارد آسمان دودى آشكار | فَارْتَقِبْ يَوْمَ تَأْتِي السَّمَاء بِدُخَانٍ مُّبِينٍ | 44:10 |
| پس تو چشم براه روزی باش که آن ابر، همراه با دودِ آشکاری خواهد آمد (10) | ||
| فراگيرد مردم را اين است عذابى دردناك | يَغْشَى النَّاسَ هَذَا عَذَابٌ أَلِيمٌ | 44:11 |
| و مردم را می پوشاند و آن عذاب دردناکی است (چنین ابر سنگینِ گاز و دود داری، در بسیاری از جاها آمده است و در پنجم و ششم دسامبر سال ۱۹۵۲ لندن را فرا گرفت و در حدود چهار هزار نفر را کشت و چند میلیون نفر را به سینه درد و چشم درد دچار نمود) (۱۱) | ||
| پروردگارا بگشاى از ما عذاب را كه مائيم ايمان آرندگان | رَبَّنَا اكْشِفْ عَنَّا الْعَذَابَ إِنَّا مُؤْمِنُونَ | 44:12 |
| در آنزمان آنان خواهند گفت، پروردگارا این عذاب را از ما بردار و ما ایمان خواهیم آورد (۱۲) | ||
| كجا است ايشان را ياد آوردن و بيامدشان فرستاده اى آشكار | أَنَّى لَهُمُ الذِّكْرَى وَ قَدْ جَاءهُمْ رَسُولٌ مُّبِينٌ | 44:13 |
| ولی ما میدانیم که آنان از مطالب قرآن پند نخواهند گرفت، زیرا اگر پند گیر بودند، پیغمبری با دلایل روشن برای شان آمد (۱۳) | ||
| پس روى برتافتند از او و گفتند آموخته اى است، ديوانه | ثُمَّ تَوَلَّوْا عَنْهُ وَ قَالُوا مُعَلَّمٌ مَّجْنُونٌ | 44:14 |
| پس چرا از او رو برتافتند و گفتند او دیوانه ایست که دیگران چنین تعلیماتی به او داده اند (این آیه به ما تعلیم میدهد که برای شناخت حق و باطل، باید به متن مطالب مدعیان توجه داشت و اگر دلیلشان محکم بود و راهشان مفید بود، آن را گرفت و الّا نه و نباید چون نادانان، گوش به تهمت ها و افتراهائی داد که مخالفين هر مدعی، انتشار میدهند، زیرا راه تهمت و افترا زدن بی دلیل برای هر جاهل و یا غرضرانی باز است و همچنین برای هر مدعی باطلی آسان است که محرک اصلی خود را مخفی کند و از طرق ظاهرسازی های عوام فریبانه ادعای خود را ثابت نماید و تهدید و تطمیع نیز برای قبولاندن باطل به فساد خواهان مؤثر است و برای حق شناسان و حق جویان تهدید و یا تطمیع، اگر اثر معکوس نداشته باشد، فایده ای هم ندارد، الا اینکه بعد از شناختن و قبول کردن حق، اگر ضرر و عذابی برای مخالفین دیدند، خوشحالتر می شوند و اگر نفعی برای خود دیدند، بیشتر شاد می گردند) (14) | ||
| همانا گشاينده ايم عذاب را اندكى همانا شمائيد بازگشت كنان | إِنَّا كَاشِفُو الْعَذَابِ قَلِيلًا إِنَّكُمْ عَائِدُونَ | 44:15 |
| و ای مردم، ما آن عذاب را اندک مدتی برطرف خواهیم کرد، تا معلوم شود که شما روی ترس و به دروغ گفته بودید ایمان خواهیم آورد و دوباره به مخالفت خود بر میگردید (۱۵) | ||
| روزى كه خشم آريم خشم بزرگ را همانا مائيم انتقام گيرندگان | يَوْمَ نَبْطِشُ الْبَطْشَةَ الْكُبْرَى إِنَّا مُنتَقِمُونَ | 44:16 |
| ولی انتقام گیری ما زمانی است که با آن خشم و قدرت بزرگ شما را خواهیم گرفت (با در نظر گرفتن ترتیب نزول سوره ها و توجه به ارتباط مطالب آنها متوجه میشویم که بعد از این اعلام عذاب کوچک، پنج سوره دیگر نازل میشود و آن عذاب نمی آید و چون سوره نحل نازل شد از متن مطالب اول آن و همچنین متن ۳ سوره بعد از آن که سوره مؤمنون میباشد در آیه ۷۵ تا ۷۷ پیداست که آن عذاب در چند نوبت آمد و رفع شد و کافران مکه در عین حال که در موقع عذاب روی ترس اظهار ایمان کردند، پس از رفع آن دوباره به کفر خود ادامه دادند، ولی آنها باعث تشویق نیمه کفران کنندگانی به ایمان شد، بطوریکه مسلمانان چنان قدرتی پیدا کردند که می توانستند بر طبق آیه ۱۲6 از سوره نحل اذیت کنندگان خود را عقوبت کنند و اما درباره آن سختگیری بزرگ که باعث عذابی سخت نسبت به کافران گردید، بر طبق آیه ۳۱ از سوره رعد که بعد از سوره مؤمنون است چنین گفته شده که بزودی تو ای محمد از شهر مکه هجرت خواهی کرد و بعد از هجرت تو آن سخت گیری شدید به آنها خواهد رسید و آن شروعش به جنگ بدر بود که کافران کشته های فراوان دادند و تا چهار سال دیگر تمامی کافران از بین رفتند و مکه به وسیله مسلمانان فتح شد و البته اهل مکه بعد از هجرت پیغمبر اسلام چندین بار دچار قحطی و وبا و طاعون نیز شدند) (16) | ||
17 وَ لَقَدْ فَتَنَّا قَبْلَهُمْ قَوْمَ فِرْعَوْنَ | ||
| و هر آينه آزموديم پيش از ايشان قوم فرعون را و بيامدشان فرستاده اى گرامى | وَ لَقَدْ فَتَنَّا قَبْلَهُمْ قَوْمَ فِرْعَوْنَ وَ جَاءهُمْ رَسُولٌ كَرِيمٌ | 44:17 |
| و چنین آزمایش هائی را قبل از این مردم مکه، به قوم فرعون نیز کرده ایم و پیغمبری گرامی برای ایشان آمد (۱۷) | ||
| كه بسپريد به من بندگان خدا را كه منم براى شما فرستاده اى امين | أَنْ أَدُّوا إِلَيَّ عِبَادَ اللَّهِ إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ | 44:18 |
| و به ایشان گفت، من پیغام آوری امین از جانب الله برای شما هستم و ماموریتم این است، که بندگان الله را به من واگذار کنید (۱۸) | ||
| و آنكه گردنكشى نكنيد بر خدا كه آرنده ام شما را به فرمانروائيى آشكار | وَ أَنْ لَّا تَعْلُوا عَلَى اللَّهِ إِنِّي آتِيكُم بِسُلْطَانٍ مُّبِينٍ | 44:19 |
| و بر الله سرافرازی نشان ندهید و بدانید که برای شما قدرت و دليل واضحی نیز آورده ام (این پیغمبر حضرت موسی است که میخواست بنی اسرائیل را به او واگذارند، تا او آنان را از مصر به فلسطین برد و آن قدرت، یکی قدرتِ استدلال او بر پیغمبری خودش بود و یکی هم عصایش که مار میشد، با هشت معجزه دیگر) (۱۹) | ||
| و همانا پناه بردم به پروردگار من و پروردگار شما از آنكه مرا بيفكنيد | وَ إِنِّي عُذْتُ بِرَبِّي وَ رَبِّكُمْ أَن تَرْجُمُونِ | 44:20 |
| و شما که میخواهید مرا برانید و یا سنگسار کنید، بدانید که من به پروردگار خودم و پروردگار شما پناه برده ام (۲۰) | ||
| و اگر نگرويديد به من پس از من دورى گزينيد | وَ إِنْ لَّمْ تُؤْمِنُوا لِي فَاعْتَزِلُونِ | 44:21 |
| و اگر شما نمی خواهید به من ایمان آورید، بهتر آن است که از من کناره گیرید (موسی در این جملات هم فرعونيان را تهدید کرد و هم متوجه کرد که آنان نخواهند توانست، او را بکشند و یا نگذارند به دربار بیاید و پیغام الله را به فرعون برساند) (۲۱) | ||
| پس خواند پروردگار خويش را كه اينانند گروهى گنهكاران | فَدَعَا رَبَّهُ أَنَّ هَؤُلَاء قَوْمٌ مُّجْرِمُونَ | 44:22 |
| و کار موسی به جایی رسید که پروردگار خود را بخواند و گفت اینان قومی گناه کارند (یعنی وقتی موسی کاملا از ایمان آوردن و تسلیم شدن ایشان، روی اختیار خودشان مایوس شد، تقاضای عذاب ایشان را از پروردگار کرد و این تعلیمی است به حضرت محمد که وقتی باید به کافران عذاب کوبنده برسد، که معلوم شود دیگر ایمان نخواهند آورد و این یک مهلت طولانی لازم دارد) (۲۲) | ||
| پس ببر بندگانم را در شب كه شمائيد پيروى شدگان | فَأَسْرِ بِعِبَادِي لَيْلًا إِنَّكُم مُّتَّبَعُونَ | 44:23 |
| پس ما به موسی گفتیم، بندگان مرا در شبی از مصر بسوی جائی که دستور میدهم حرکت ده و بدان که آنان دنبال شما خواهند آمد (۲۳) | ||
| و بگذار دريا را آرام كه ايشانند سپاهى غرق شدگان | وَ اتْرُكْ الْبَحْرَ رَهْوًا إِنَّهُمْ جُندٌ مُّغْرَقُونَ | 44:24 |
| و به آرامی از آن دریا بگذر و مطمئن باش که آن لشکر که شما را تعقیب میکنند، غرق خواهند شد (این چند جمله و بلکه آنچه درباره موسی در این سوره گفته شد، خلاصه بس فشرده ایست که تفصيل آن در سوره های اعراف و مؤمن و یونس و طه و قصص و شعرا و کتاب تورات میباشد) (۲4) | ||
| بسا بازگذاردند از باغها و چشمه سارهايى | كَمْ تَرَكُوا مِن جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ | 44:25 |
| و از غرق شدگان آنها، چه بسیاری از باغها و چشمها (۲۵) | ||
| و كشتزارها و جايگاهى گرامى | وَ زُرُوعٍ وَ مَقَامٍ كَرِيمٍ | 44:26 |
| و زراعتها و مقامهای عالی (۲6) | ||
| و نعمتى كه بودند در آن برخورداران | وَ نَعْمَةٍ كَانُوا فِيهَا فَاكِهِينَ | 44:27 |
| و نعمت هائی را که در آن شاد کام بودند (۲۷) | ||
| بدينسان ارث داديم آنها را به گروهى دگران | كَذَلِكَ وَ أَوْرَثْنَاهَا قَوْمًا آخَرِينَ | 44:28 |
| به طریقی که گفته شد باز گذاشتند و ما آنها را به قومی دیگر دادیم (لشگریان مصر جنوبی که مصر ملّی بودند بعد از غرق شدن فرعون و لشگریانش بدون جنگ آمدند و مصر شمالی را متصرف شدند و سلسله هجدهم فراعنه را تشکیل دادند و لذا فرعون های این سلسله همیشه طرفدار بنی اسرائیل در هنگام نفوذشان بر فلسطینیان بودند) (۲۸) | ||
| پس نگريست بر ايشان آسمان و زمين و نبودند مهلت دادگان | فَمَا بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّمَاء وَ الْأَرْضُ وَ مَا كَانُوا مُنظَرِينَ | 44:29 |
| و بر بدبختی آنان نه آسمان گریه کرد و نه زمین و در وقت عذاب مهلتی هم به ایشان داده نشد (۲۹) | ||
| و همانا رهانيديم بنى اسرائيل را از عذاب خواركننده | وَ لَقَدْ نَجَّيْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنَ الْعَذَابِ الْمُهِينِ | 44:30 |
| و بنی اسرائیل را از آن عذاب خوار کننده ای که از فرعون می کشیدند، نجات دادیم (۳۰) | ||
| از فرعون كه او بود همانا گردن فرازى از فزونى جويان | مِن فِرْعَوْنَ إِنَّهُ كَانَ عَالِيًا مِّنَ الْمُسْرِفِينَ | 44:31 |
| و حقاً فرعون از تمام زیاده روی کنندگانِ برتر بود (۳۱) | ||
| و همانا برگزيديمشان بر دانشى بر جهانيان | وَ لَقَدِ اخْتَرْنَاهُمْ عَلَى عِلْمٍ عَلَى الْعَالَمِينَ | 44:32 |
| و روی دانش و مصلحتی که داشتیم، بنی اسرائیل را بر مردم آنروز ترجیح دادیم (۳۲) | ||
| و داديمشان از آيتها آنچه را در آن است آزمايشى آشكار | وَ آتَيْنَاهُم مِّنَ الْآيَاتِ مَا فِيهِ بَلَاء مُّبِينٌ | 44:33 |
| و برای آزمایشِ آشکار ایشان، آن نشانه ها را به ایشان بخشیدیم (این جمله اشاره به پشتیبانی های معجزه آسای الله از بنی اسرائیلِ زمان موسی، تا زمان سلیمان است که از پس آن به بدبختی های اجتماعی ممتد و متناوبی، روی پشت کردن به پیغامهای پیغمبرانشان دچار شدند) (۳۳) | ||
34 إِنَّ هَؤُلَاء لَيَقُولُونَ | ||
| همانا اينان گويند | إِنَّ هَؤُلَاء لَيَقُولُونَ | 44:34 |
| حال این کافران مکه در مقابل پیغامهای تو میگویند (۳4) | ||
| نيست آن جز مرگ نخستين ما و نيستيم ما گردآوردگان | إِنْ هِيَ إِلَّا مَوْتَتُنَا الْأُولَى وَ مَا نَحْنُ بِمُنشَرِينَ | 44:35 |
| که جز این مرگِ اول خود، نه مرگ دومی داریم و نه در آخرت دوباره زنده میشویم (مرگ دوم مرگی است که تمام پیغمبران راست اعلام کرده اند و آن مرگ پر عذابی است، بعد از زندگی مردگان در عالم برزخ که مخصوص گناهکاران است و زمان آن هنگام متلاشی شدن زمین میباشد) (۳۵) | ||
| پس بياريد پدران ما را اگر هستيد راستگويان | فَأْتُوا بِآبَائِنَا إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ | 44:36 |
| و میگویند، اگر شما طرفداران پیغامهای الله، راست میگوئید، پدران مرده ما را بیاورید، تا شهادت دهند که در عالم برزخ زنده میباشند (۳6) | ||
37 أَ هُمْ خَيْرٌ أَمْ قَوْمُ تُبَّعٍ | ||
| آيا اينان بهترند يا قوم تُبّع و آنان كه پيش از ايشان بودند نابودشان كرديم كه بودند ايشان همانا گنهكاران | أَ هُمْ خَيْرٌ أَمْ قَوْمُ تُبَّعٍ وَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ أَهْلَكْنَاهُمْ إِنَّهُمْ كَانُوا مُجْرِمِينَ | 44:37 |
| آیا این مردم فقیر مکه بهترند، یا قوم متمدنِ تُبّع و قومهای دیگری که قبل از ایشان با پیغامهای الله مخالفت کردند؟ ما چون آنان گناهکار بودند، به وسیله عذابی هلاکشان کردیم (قوم تبع نزدیکترین قوم متمدن نسبت به مردم مکه بود و آنان در یمن که جائی خوش آب و هوا بود، زندگی میکردند و پادشاه ایشان که مردی مانند قومش ستمکار و بت پرست بود، مبلغان مسیحی و تازه مسیحی شدگان را از بین میبردند، لذا دچار عذابی سخت بدست لشگریان حبشه که تابع دین عیسی بودند، شدند و حکومت تبایعه، بوسیله سردار حبشی، بنام ارباط منقرض گردید و این حادثه نزد مردم مکه معروف بود) (۳۷) | ||
| و نيافريديم آسمانها و زمين و آنچه ميان آنها است، بازى كنان | وَ مَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ مَا بَيْنَهُمَا لَاعِبِينَ | 44:38 |
| و ما آسمانها و زمین و میان آن دو را برای بازی خود نیافریدیم (۳۸) | ||
| نيافريديمشان جز به حقّ و ليكن بيشتر ايشان نمى دانند | مَا خَلَقْنَاهُمَا إِلَّا بِالْحَقِّ وَ لَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ | 44:39 |
| و آنها را جز برای آن هدفِ درست بوجود نیاورده ایم، ولی بیشتر مردم نمی خواهند، آن را بدانند (مقصود از این آیات این است که اگر کسی عاقل و کنجکاو و بی غرض باشد، می فهمد که صحیح نیست، با مشکلاتی که پیدایش زندگی در کرات قابل سکونت در بردارد، در آنها زندگی و تکاملی تا حد انسان بوجود آید و نتیجه آن ظلم ها و خونریزی ها و آشوبهای بشری باشد و حتماً زندگی عالی و وسیعتری باید باشد، که این ظلم ها و آشوب ها و اختلافات، باید مقدمه آن باشد و این همان فلسفه پیغمبران است، با معجزاتی که مؤید آن میباشد و بدبخت، بشری که نخواهد برای خوش گذرانی دو روز دنیا این فلسفه عالی را بپذیرد و تصور کند، جهان جز بازیچه ای نیست، آن هم بازیچه هائی برای انسانهائی خونخوار) (۳۹) | ||
| همانا روز جدا كردن وعده گاه ايشان است همگى | إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ مِيقَاتُهُمْ أَجْمَعِينَ | 44:40 |
| وعده گاه آن هدفِ عالی برای تمام انسانها آن زمان جدائی است (یعنی زمانی که باید هر فردی از بشر بواسطه خصوصیت اخلاقی و تربیتی ای که برای خود بدست آورده از دیگری جدا شود و به زندگی و کار مناسب جداگانه ای مشغول گردد و آنجا مانند زندگی دنیا نیست که دوغ و دوشاب از طریق عوام فریبیها و بی قانونی ها و پارتی بازیها یکسان باشد) (40) | ||
| روزى كه بى نياز نگرداند دوستى از دوستى چيزى را و نه ايشان يارى شوند | يَوْمَ لَا يُغْنِي مَوْلًى عَن مَّوْلًى شَيْئًا وَ لَا هُمْ يُنصَرُونَ | 44:41 |
| آن زمانی خواهد بود، که هیچ دوستی نمی تواند، از دوست خود، نیازی را بر طرف کند و به هم کمک کنند (41) | ||
| مگر آن كو رحم كند خدا كه او است همانا عزّتمند مهربان | إِلَّا مَن رَّحِمَ اللَّهُ إِنَّهُ هُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ | 44:42 |
| مگر دوستانی که الله به ایشان رحم کرده (یعنی کسانیکه پیغامهای الله را پذیرفته اند و آنها را بکار بسته اند) و الله آن پرقدرتی است که فقط نسبت به مطيعانش بخشش های خصوصی خواهد داشت (4۲) | ||
43 إِنَّ شَجَرَةَ الزَّقُّومِ | ||
| همانا درخت زَقّوم | إِنَّ شَجَرَةَ الزَّقُّومِ | 44:43 |
| درخت زقوم است که (زقوم گیاهی است تلخ و بد شکل در دنیا که گویا فقط خوراک شتر است و زقوم جهنم از هرجهت بدتر است) (4۳) | ||
| خوراك گنهكار است | طَعَامُ الْأَثِيمِ | 44:44 |
| به یقین خوراک گناهکارانِ کفران کننده پیغامهای الله است (44) | ||
| چون آهن گداخته جوشد در شكم ها | كَالْمُهْلِ يَغْلِي فِي الْبُطُونِ | 44:45 |
| که چون خورده شود، در شکم چون فلز گداخته به جوش میآید (4۵) | ||
| بسان جوشيدن آب جوشان | كَغَلْيِ الْحَمِيمِ | 44:46 |
| و گوئی در شکم، آب جوشانی در حال جوشیدن است (در سوره غاشیه و سوره های دیگر ذکر شده که در آنجا دوزخیان هم به کارهای بس شاق مشغولند و هم خورا ک زقوم دارند و هم آبی جوشان و متعفن و عذابهای دیگر) (46) | ||
| بگيريدش پس بكشيدش به ميان دوزخ | خُذُوهُ فَاعْتِلُوهُ إِلَى سَوَاء الْجَحِيمِ | 44:47 |
| و گفته میشود که او را بگیرید و کشان کشان، ميان دوزخش ببرید (4۷) | ||
| پس بريزيد بر سرش از شكنجه آب جوشان | ثُمَّ صُبُّوا فَوْقَ رَأْسِهِ مِنْ عَذَابِ الْحَمِيمِ | 44:48 |
| و بر بالای سرش، از آن آب جوشان پر عذاب بریزید (4۸) | ||
| بچش كه تويى همانا آن مهتر گرامى | ذُقْ إِنَّكَ أَنتَ الْعَزِيزُ الْكَرِيمُ | 44:49 |
| و این عذابها را بچش، که تو همان زورمندِ بزرگوارِ دنیا بودی (49) | ||
| اين است آنچه بوديد در آن شكّ مى كرديد | إِنَّ هَذَا مَا كُنتُم بِهِ تَمْتَرُونَ | 44:50 |
| و این همان چیزیست، که بدان شک میکردید (با این که در پیغامِ تمام پیغمبرانِ حق، بیش از هر موضوع، از عذابهای دوزخ و یا خوشی های بهشت، با این تشریح دقیق سخن گفته شده و با اینکه، در مقابلِ شکّ منکرین، دلایلی علمی در سوره غاشیه آورده شده، هم عرفان بافانِ صوفی و درویشِ شاعر پیشه، آنها را دگرگون جلوه داده اند و راه را برای شک کردنِ فسادکاران باز نموده اند و هم پیغمبران دروغی و هم سوءاستفاده چیان مذهبی که خرافات و موهوماتی را اضافه کرده اند) (۵۰) | ||
51 إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي مَقَامٍ أَمِينٍ | ||
| همانا پرهيزكارانند در جايگهى آرام | إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي مَقَامٍ أَمِينٍ | 44:51 |
| پرهیزکاران به یقین، در جایگاه دیگری، در امان میباشند (۵۱) | ||
| در باغها و چشمه سارهايى | فِي جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ | 44:52 |
| در باغها و چشمه هائی زندگی میکنند (۵۲) | ||
| پوشند از سُندس و استَبرق روى به روى | يَلْبَسُونَ مِن سُندُسٍ وَ إِسْتَبْرَقٍ مُّتَقَابِلِينَ | 44:53 |
| لباسهائی از حریر نازک و ابریشمِ کلفتِ زرباف می پوشند و در مقابل یکدیگر می نشینند (برطبق آیه ۲۰ از سوره دهر در زمین آخرت بهشتیان به کارهای حکومتی مشغولند و چنین نیست که در یک جا، همیشه تنبل باشند و خوش بگذرانند، بلکه بهشت مکان استراحت آنهاست، همانطور که گناهکاران به کارهای پرزحمت مشغولند و مکان استراحت ایشان دوزخ است.) (۵۳) | ||
| بدينگونه و همسر آورديمشان به حور عين | كَذَلِكَ وَ زَوَّجْنَاهُم بِحُورٍ عِينٍ | 44:54 |
| و ایشان را با زنانی خوش چشم و بس زیبا همسر میکنیم (بر طبق آیات دیگر قرآن، آنچه برای مردان مؤمن و نیکوکار هست، به تناسب خودش برای زنان مؤمن و نیکوکار نیز هست، با در نظر گرفتن اینکه در آنجا، توالد و تناسل نیست و فقط خوشی های متعدد است و وسائل خوشیها به طرزی، غیر از آنطور که در دنیا ساخته میشود، ساخته خواهد شد و اگر زن و مردی در دنیا همفکر و نیکوکار باشند، در آخرت هم از همسری یکدیگر لذت میبرند و هم هر یک خوشیهای مخصوص به خود دارند و چون خوشیهای آنان آثار بد ندارد، حسادتهای دنیائی در آنجا نیست) (۵4) | ||
| خوانند در آن به هر ميوه اى ايمن شدگان | يَدْعُونَ فِيهَا بِكُلِّ فَاكِهَةٍ آمِنِينَ | 44:55 |
| در آنجا با آسودگی و بی رنج، هر میوه ای را تقاضا میکنند، بدست می آورند (۵۵) | ||
| نچشند در آن مرگ را جز مرگ نخستين و نگهداشت ايشان را از عذاب دوزخ | لَا يَذُوقُونَ فِيهَا الْمَوْتَ إِلَّا الْمَوْتَةَ الْأُولَى وَ وَقَاهُمْ عَذَابَ الْجَحِيمِ | 44:56 |
| و این پرهیزکاران، در آنجا آن مرگ دوم را نمی چشند و برای ایشان، جز مرگ اول دنیائی، مرگ دیگری نخواهد بود (زیرا بهشتیان بعد از مرگِ دنیا، مستقیماً به بهشت برده میشوند و حال آنکه دوزخیان بعد از مرگ دنیا در عالم برزخ و در اطراف زمین زندگی نیمه دوزخی مخصوصی دارند و در موقع متلاشی شدنِ زمین، باید از آن زندگی نیز با دیدن عذابی سخت بمیرند، تا روح بیهوش ایشان قابل بردن به زمین آخرت شود و پس از 4۹ هزار سال بیهوشی، در زمین آخرت به زندگی جدید در آیند) و آنان را الله از عذاب دوزخ نگه میدارد (همانطور که رئیس زندانیان در محیط زندان از عذاب زندانیان محفوظ است، بهشتیان اگر در دوزخ هم بیایند، در خوشی میباشند) (۵6) | ||
| فضلى از پروردگار تو اين است آن رستگارى بزرگ | فَضْلًا مِّن رَّبِّكَ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ | 44:57 |
| این فضلی است از او و آن فضلِ عظیمی که در پیغامهای الله وعده داده شده، همین است ( به آنان که برای فریب عوام و تشویق فسادکاران میگویند، ما عبادت الله را نه برای ترس از دوزخش و نه شادی بهشتش میکنیم و رضای الله را بیش از همه میخواهیم، اگر چه رضایت او در افکندن ما به دوزخ باشد، باید گفت، اگر راست میگوئید پس چرا بجای اطاعت از متن قرآن، لاابالیگری و مفتخوری و تشویق مردم به تنبلی را روش خود قرار داده اید و خیالات پوچ خلاف قرآن را بنام عرفان معرفی میکنید؟) (۵۷) | ||
| جز اين نيست كه روانش ساختيم بر زبانت شايد يادآور شوند | فَإِنَّمَا يَسَّرْنَاهُ بِلِسَانِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ | 44:58 |
| و مطالب قرآن را با این سلاستِ بیان و معانی پر مغز و روشن، فقط به زبان تو میسر ساختیم، شاید مردم آنها را به خاطر سپارند (و افسوس که حتی مسلمانان، روی تبلیغات سوءاستفاده چیان مذهبی، کاری به معناهای آن ندارند و سرگرم حفظ کردنِ الفاظ آن هستند، چه رسد به غیر مسلمانان که نه کاری به الفاظ آن دارند و نه معانی آن) (۵۸) | ||
59 فَارْتَقِبْ إِنَّهُم مُّرْتَقِبُونَ | ||
| پس منتظر باش كه ايشانند هر آينه منتظران | فَارْتَقِبْ إِنَّهُم مُّرْتَقِبُونَ | 44:59 |
| پس هم تو و هم مردم، منتظر زمانی باشید که این پیشگوئی ها را با چشم خود، پیش از مرگ و پس از مرگ ببینید (۵۹) | ||